De Vrije Universiteit - haar ontstaan en haar bestaan 1880-1930 - pagina 205

HET GEREFORMEERD KARAKTER DER UNIVERSITEIT

9-

Overmits er ,,wisselwerking" bestond tusschen de eigenaardige

gesteldheid van het menschelijk leven in die volkskringen, waar het

Calvinisme ingang vond, en de Calvinistische geestesrichting zelve,

levert het gemeenschappelijke in de eigenaardige gesteldheid van deze

volkskringen een niet te versmaden bijdrage tot het rechte inzicht in

de Gereformeerde beginselen,

lo.

Bij het opsporen van de kennis der Gereformeerde beginselen uit

het complex van de verschijnselen, die het Calvinistische leven, in

onderscheidene landen en tijden, te aanschouwen geeft, is niet aan alle

deze verschijnselen gelijke waardij toe te kennen.

Bij het afwegen dezer onderscheidene waardij, is rekening te houden

met deze distinctiën:

1. is te onderscheiden tusschen de uitingen van het Calvinis-

tische leven in zijn middelpunt, en in den meer afgelegen omtrek; met

dien verstande, dat de waarde, aan de verschijnselen te hechten, klimt,

naar gelang ze dichter bij het centrum liggen, en daalt, naarmate ze

meer den omtrek naderen;

2. is te onderscheiden tusschen de formatie van het Calvinis-

tische type in zijn opkomen, en tusschen de ontwikkeling van dit

eens geformeerde type in zijn historisch verloop, met zijn vertak-

kingen, verzwakkingen en ontaardingen;

3. is te onderscheiden tusschen hetgeen in deze levensuitingen

essentieel en accidenteel is; en voor wat het laatste aangaat, is met

name daarop te letten of en in hoeverre iets uit eigen beginsel ont-

sproten, dan wel uit het verleden mee overgenomen is; of en in hoe-

verre iets uit het beginsel voortvloeide, dan wel accommodatie aan

bestaande toestanden was; en zoo ook of en in hoeverre de zuivere

doorwerking van het beginsel belet werd door van elders geboden

tegenstand of geoefenden dwang;

4. is te onderscheiden tusschen hetgeen Calvijn c.s. zelven met

bewustheid inzagen en najaagden, en datgene wat hen, zonder dat

zij het genoegzaam helder inzagen, onbewust bewoog, voortdreef en

leidde; en

5. is te onderscheiden tusschen hetgeen zij enkel thetisch en

daardoor meer in algemeenen vorm uitspraken, en hetgeen zij ook

anti-thetisch, en daardoor in scherper belijning, hebben uiteengezet.

11.

Voor zoover het Calvinisme over zichzelf heeft nagedacht, en ons

de vrucht van dit denken in geschriften heeft achtergelaten, is de

189

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen