Vijfenzeventig jaar Vrije Universiteit - pagina 115

hadden gelaten, zodat deze publieke aanval voor hem geheel onverwacht

kwam. Het verzoek der vijf en dertig werd ingewilligd en een brede

enquête-commissie gevormd, waarvan de algemene vergadering vijf

leden aanwees, directeuren twee en curatoren eveneens twee. Deze com-

missie van negen koos als voorzitter Dr H. Bavinck, als vice-voorzitter

Ds B. van Schelven en als secretaris M r Th. Heemskerk.

Zij onderzocht de aanklacht grondig en paste hoor en wederhoor

toe, om tenslotte haar breed rapport te besluiten met een motie aan

de algemene vergadering om vast te stellen, dat de Gereformeerde

beginselen bij het onderwijs van Prof. Lohman niet tot hun recht

kwamen.

Het lezen der rapporten loont nog altijd de moeite. De commissie

heeft hoor en wederhoor bezonnen overwogen en de toon van haar

rapport is waardig. Zij laat zich niet op zijpaden verleiden, maar stelt

centraal: komen de Gereformeerde beginselen in Lohmans onderwijs

tot hun recht?

De grote moeilijkheid is, zoals doorgaans bij zulke kwesties, dat beide

partijen met het begrip Gereformeerde beginselen werken, maar er

beide iets anders onder verstaan. Voor Kuyper en voor de commissie

was dit een vrijwel afgerond geheel, voor Lohman waren deze Gerefor-

meerde beginselen veeleer fragmentarisch. Nieuw is deze tegenstelling

binnen het Nederlands Gereformeerd protestantisme allerminst. Soort-

gelijke tegenstellingen ontmoet men sinds de zestiende eeuw in velerlei

variatie regelmatig. Liever dan Lohman een Barthiaan avant date te

noemen — gelijk een Rooms schrijver doet — zouden we hier willen

wijzen op Heinrich Bullinger, die op het Nederlands protestantisme

van de zestiende eeuw zo grote invloed heeft gehad. Want als we alle

persoonlijke geraaktheid, alle politieke kittelachtigheid en kleinere

twistpunten terzijde schuiven, openbaart zich tussen Lohman en Kuyper

deze tegenstelling: Bij Kuyper heeft de historie zekere zaken als Gere-

formeerd geijkt en zo moet men ze con amore omhelzen; schrift en

historie verschaffen wel zoveel gegevens, dat er een systeem voor het

Gereformeerde leven te maken is, op allerlei terrein: kerkelijk, politiek,

wetenschappelijk, sociaal, economisch en aesthetisch. Maar Lohman

kent deze zekerheid niet en wil deze zekerheid niet. Voor hem blijven er

op al deze terreinen vele vragen. Hij ziet het Gereformeerde leven als

het ware niet zo duidelijk omperkt en apart liggen. De feiten komen

voor hem niet twee maal voor, op het Gereformeerde erf en daarbuiten.

Die feiten doen zich aan ieder voor. Gereformeerd of niet. Soms kan de

onderzoeker met Woord en belijdenis duidelijk zijn standpunt tegenover

111

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen