Een vrije universiteitsbibliotheek - pagina 22

schreef hij zijn politieke program in zijn dagelijkse rubriek. Op 21 decem-

ber 1872 schreef hij:

„De Vrije Universiteit, ziedaar dan wat ons doel dunlct, waarheen zich de geesten moeten

richten.

De Vrije Universiteit, niet meer door vorstelijke willekeur geoctroyeerd, maar naar den

eisch van het moderne leven, krachtens recht van Staatswet, erkend.

De Vrije Universiteit, alle vakken van wetenschap omvattend, maar ook de eenheid

tusschen die allen beschermend, door het geestelijk initiatief, dat ze in het leven roept.

De Vrije Universiteit, gesticht door schenkingen en bijdragen, met haar evenknie en

wedijverend om de edelste geesten te kweeken.

De Universiteit, mits vrij, en door de Staat niet anders gesteund dan langs den oude weg

van subsidie aan de kweekelingen, behoudens hun volle vrijheid om te gaan ter plaatse

waar de macht des geestes trekt".'-

Twee dagen later blijkt dat Kuyper zich op een nationaal standpunt

plaatste met zijn moderne visie inzake de vrijheid van de universiteit. Er

zijn in 1872 drie universiteiten, die alle drie aan vernieuwing toe zijn.

Kuyper weet wel hoe: „Deelt zich ons nationale leven vrij zichtbaar in drie

stromen, we zien dan niet in, waarom niet elk dier drie in een degelijke

Universiteit een kweekplaats voor zijn leven zou scheppen. Er kan ten

onzent zijn een Universiteit van onze Revolutionairen, een Universiteit van

onze Protestantsche Christenen, en eene voor onze Roomsche landgenoot-

en"P

Hoewel Kuyper deze conceptie een eis van zijn eeuw noemt, toch zou het

nog een eeuw duren voordat het standpunt van de autonome en waar-

denvrije wetenschap door velen werd verlaten.

Al driejaar eerder, op 28 januari 1870, had Kuyper in het weekblad De

Heraut naar aanleiding van het ontwerp van een Wet op het Hooger

Onderwijs over een vrije Christelijke Universiteit geschreven. Toen al ging

het hem om een gehele universiteit, hoe klein ook in het begin.

„Richt men slechts een seminarie op, dan kortwiekt men op den Christelijke geest, die niet

slechts het godgeleerd onderwijs bezielen, maar op elk gebied van wetenschap zijn her-

scheppende en heiligende kracht openbaren moet. . .

Zal het Christendom een zuurdeeg in ons volksleven zijn, dan moet ook de rechter, ook de

geneesheer, ook de staatsman, ook de letterkundige, ook de wijsgeer, den inhoud zijner

wetenschap door het licht van den Christus laten beschijnen.

Kan dit nog niet, dan doe men voorhands wat mogelijk is. Men stichte een inrichting voor

hooger onderwijs, waar, benevens de godgeleerdheid, kon het zijn ook de natuurkunde en

het recht, al was het slechts door een enkele hoogleraar, onderwezen worden","

In deze artikelen ligt het zaad waaruit ook de universiteitsbibliotheek van

de Vrije Universiteit na vele jaren is ontkiemd. De Wet op het Hooger

Onderwijs, die 1 oktober 1877 in werking trad, schiep de mogelijkheid om

de ideeën van 1870-'72 te realiseren.

Terwijl Kuyper als journalist in een kleine krant zijn idee van een vrije

universiteit bepleitte, werd in het land een strijd gevoerd over de opheffing

van de universiteit te Groningen. Tegelijk was de positie van de theologi-

6

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen