De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 77

In 1916 kwam Idenburg in Nederland terug. Daarna zorgden Colijn

en Idenburg ervoor dat de soms nog buitengewoon lastige en

egocentrische Kuyper geen kwaad meer kon stichten.

Kuyper had in zijn Starrentritsen zijn leiding aan de orde gesteld

om tijdig nieuw elan te wekken voor de verkiezingen van 1917.

Maar die verkiezingen kregen een heel bijzonder karakter. Allen

ijverden voor een herverkiezing van de oude Tweede-Kamerleden.

Het ministerie-Cort van der Linden had besloten om de

grondwetsherziening in oorlogstijd toch door te laten gaan. Die

herziening hield in de financiële gelijkstelling van het bijzonder met

het openbaar lager onderwijs enerzijds en de invoering van het

algemene (eerst nog mannen-)kiesrecht anderzijds. Dat betekende

het einde van de schoolstrijd en van de strijd om het kiesrecht, het

einde van een politieke eeuw. Door de opheffing van de oude

kiesdistricten betekende deze grondwetsherziening ook het einde

van de plaatselijke coahties met hun electoraal akkoord. Als de

grondwetsherziening door de Staten-Generaal in oude en in nieuwe,

maar ditmaal vrijwel ongewijzigde, samenstelling zou zijn

aangenomen, zouden de nieuwe verkiezingen voor het eerst volgens

de evenredige vertegenwoordiging in 1918 worden gehouden. En zo

gebeurde.

Ook internationaal bracht 1917 een keerpunt. Amerika brak met

zijn poHtiek van niet-inmenging in Europese zaken en verklaarde de

oorlog aan Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. In maart 1917 werd

de Czaar van Rusland tot aftreden gedwongen en de Oktober-

revolutie bracht in enkele Sovjets de bolsjewiki en Lenin aan de

macht.

Kuyper legde zich bij de grondwetsherziening neer. Hij kon het

nieuwe tij niet keren. Zijn laatste grote rede in de Eerste Kamer

ging over 'Onze Koloniën in den Archipel' en de voortdurend

stijgende macht van Japan. Hij zei daarover:

Reeds een 20, 30 jaar lang is in Azië een actie gaande om dat

werelddeel, met zijn 800 millioen inwoners, dat eeuwenlang onder

Europa heeft gestaan, weer tot zijn zelfstandige positie te herleiden en

te maken dat de Aziatische macht de macht van de wereld wordt.

Ook Engeland, met zijn groote macht in Indië en Afrika, is volstrekt

niet in staat de 800 millioen, die in Azië staan, onder zich te houden.

73

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen