De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 52
De Vrije Universiteit van 1905 tot 1955, een halve eeuw geestesgeschiedenis van een civitas academica.
wetenschap, zoals deze in Pro Rege werd beschreven, samen. Ik
meen dat we daarmee ook het grondmotief van Kuypers denken
onder woorden brengen.
Wetenschap bedrijven is volgens Kuypers 'transcendentaal realis-
me' (Anema) het nadenken van Gods gedachten, die in de
schepping liggen. De wetenschap behoort volgens Kuyper, evenals
het huweUjk en het gezin, tot de oorspronkelijke schepping en
daarom kunnen alle mensen wetenschappelijk bezig zijn. Met name
bij 'streng doorgezet onderzoek' is er geen verschil in de uitkomsten
der wetenschap. Maar als men vanuit dat onderzoek stelsels
ontwerpt, blijkt het subjectieve uitgangspunt en ook de vijandigheid
van de gangbare wetenschap ten opzichte van Christus. Dan is er
sprake van tweeërlei wetenschap, wetenschap van wedergeborenen
en onwedergeborenen. Dan is nodig 'een bouw der geheele weten-
schap op Christelijke grondslag'.
Deze gedachtengang, ontwikkeld in het aanhangsel over de
wetenschap en de kunst bij De Gemeene Gratie, vinden we ook in
Pro Rege. Christus is daar niet als verlosser koning der wetenschap,
maar: 'de Christus is het eeuwige Woord, en door dit eeuwige
Woord zijn alle dingen, en dus ook het plantenrijk en het
dierenrijk, geschapen. De eeuwige gedachten Gods, die in heel de
schepping en zoo ook in het planten- en dierenrijk haar belicha-
ming vonden, zijn alleen door het eeuwige Woord in alle creaturen
tot die belichaming gekomen'.
Dus zijn de gedachten die de wetenschap nadenkt van Christus,
als het eeuwige Woord, afkomstig. Niet van Christus als verlosser.
De wetenschap had dus een 'neutrale' achtergrond in de schepping.
Maar de macht die de wetenschap verkreeg werd tegen koning
Christus gekeerd zodat men wetenschap ging bedrijven als een soort
eredienst, waarbij men ging spreken over de tempel der
Wetenschap. 'De wetenschap drong den Christus opzij, en zette
zichzelve op het gestoelte der eere'.
In zijn populaire schrijftrant besprak Kuyper vervolgens de
concentratie van de heersende wetenschap op de natuurwetenschap-
pen:
Om als beheerschende macht ook tegen het religieus geloof te kunnen
optreden, zoekt de Wetenschap thans almeer kracht in zelfbeperking,
om zich ten slotte geheel saam te trekken in het zienlijke, en wel in dit
48
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's