De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 61
De Vrije Universiteit van 1905 tot 1955, een halve eeuw geestesgeschiedenis van een civitas academica.
Heilige Geest is namelijk het levensbeginsel van de ziel, zoals de ziel
het levensbeginsel van het lichaam is. Het in de vorige eeuw algemeen
veelvuldig gebruikte woord beginsel of principe, was toen blijkbaar
duidelijk. Door die verbreking van de band met het levensbeginsel, de
ziel, ging het samengestelde lichaam tot ontbinding over. Het werd een
lijk, waarvan de materie bleef bestaan maar waarvan de vorm langzaam
verdween. De ziel kon zonder haar levensbeginsel echter wel doodgaan,
maar niet tot ontbinding overgaan, omdat de ziel niet samengesteld en
daardoor ook niet deelbaar was. De dode ziel blijft door het
bestaansprincipe onsterflijk en kan door de wedergeboorte weer levend
worden.
Wat is wedergeboorte?
Kuyper zegt er zeer veel over, onder meer dit:
'Ergens in ons inwendig, verborgen gemoed is het centrum van ons
wezen, het middelpunt van ons ik, de stamwortel van onze persoon-
lijkheid. In dat centrum heerscht onze aard, onze geaardheid, onze
vorm van zijn en bestaan. Al wat we zijn, werken, spreken, ontvangt
van dien aard, van die geaardheid, van die vormende macht zijn indruk,
plooi en stempel, zijn karakter en geestelijke qualiteit.
Nu is van nature dat beheerschend punt in ons, waar die aard van ons
wezen troont, gebiedt en heerschappij voert, zondig, slecht en
goddeloos.
Maar nu komt in de wedergeboorte de Heere onze God en werkt in
dat beheerschend centrum van ons wezen, op dien stamwortel van ons
aanzijn, in dat middelpunt van ons besluitend ik, een wondere daad,
waardoor die aard, die geaardheid, die natuur, die soort formeerende
kracht in ons een geheel andere wordt dan ze vantevoren was...
Wedergeboorte is derhalve een levendmaking van de eerst doode ziel,
waarbij de zondaar volstrekt lijdelijk is, zoo zeUs, dat ze geheel buiten
zijn bewustzijn kan omgaan.'
Die wedergeboorte, opgevat als het ontsteken van de vonk van het
eeuwige leven door de Heilige Geest, heeft opnieuw een gnostiek
element in zich, nu verbonden met een daaraan ondergeschikt mystiek
element. Het element van de rechtstreekse en onmiddellijke aanraking
door God de Heilige Geest is het gnostieke element. Maar Kuyper kent
ook een onmiddellijk en rechtstreeks contact zoeken van het
wedergeboren hart of de ziele of persoonskern of ons eigenlijke ik met
God. Gnostiek is het neerdalen van de goddelijke vonk der
wedergeboorte en mystiek is het naar God reiken van het hart in een
rechtstreeks contact.
In zijn Dictaten Dogmatiek zei hij dat het 'innergöttliche leven' van God
voor ons altijd een 'innergöttlich mysterie' zal blijven. Maar toch:
'voeling daarvan krijgen we dan ook niet door dogmatische redenering,
57
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's