De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 412
De Vrije Universiteit van 1905 tot 1955, een halve eeuw geestesgeschiedenis van een civitas academica.
Door de ontwikkeling van een calvinistische wijsbegeerte op grond
van dat Pro-Rege-motief en op grond van de antithese en de soeve-
reiniteit in eigen kring, kwam het synthese-denken vooral in de
theologie aan het Ucht. Vollenhoven, die de reformatie van het
wijsgerig denken nastreefde, wees op de synthese met het heidense
denken der Oudheid in de scholastiek. De theologen, Waterink
voorop, vatten dat op als een aanval op hun eigen denkwijze.
Dooyeweerd nam die handschoen op en wees op het scholastieke
denken, ook bij Abraham Kuyper. Hij verbreedde het onderwerp
van die strijd met de theologen tot Reformatie en Scholastiek in de
Wijsbegeerte.
Maar Dooyeweerd deed onrecht aan de eenheid van de
conceptie van A. Kuyper, waarvan hij zelf de idee van het
boventijdelijke hart overnam. Door dit te doen nam hij zelf q6k
een element van die synthese bij Kuyper over.
Het is opmerkelijk dat J.H. Bavinck, J. Waterink, V. Hepp, J.
Ridderbos en H. Dooyeweerd allen voor een deel teruggingen op
de antropologie van A. Kuyper.
A. Janse, D.H.Th. Vollenhoven en G.C. Berkouwer hebben zich
van A. Kuypers antropologie bevrijd, terwijl A.L. Janse de Jonge en
C A . van Peursen zich buiten de Kuyper-traditie hebben ontwikkeld.
Tot de gevolgen van de kerkstrijd reken ik in de eerste plaats
een afkeer van tuchtmaatregelen, die we ook in de Hervormde
Kerk vinden. De Gereformeerde Kerken en de VU gingen zich
openstellen voor invloeden uit die Hervormde Kerk. Omdat de
vrijgemaakte kerken uitgingen van de concrete tegenstelling tussen
ware en valse kerk, betekende dat tevens dat de VU zich voor die
kerken geestelijk afsloot. Ondanks het feit dat de vrijgemaakte
kerken bleven vasthouden aan de gereformeerde belijdenis en een
groot deel van Kuypers erfenis wisten te conserveren, wendde de
VU zich naar een andere kant.
De kerkelijke strijd leidde ook tot een afkeer van theologische
haarkloverijen en een loslaten van de theologie van A. Kuyper. Een
terugbhk op de periode-Colijn, de economische crisis van 1930-1938
en de ellende van de oorlog, bracht meer waardering voor de A
Kuyper van het Eerste Sociale Congres. Zijn Architectonische Critiek
op de maatschappij kreeg enige tijd grote aandacht. Maar in de
economie, natuurkunde en geneeskunde kon men niet werken met
de opvattingen van A Kuyper of met 'de gereformeerde beginselen'
406
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's