Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 230

ven. Dat daarmee tevens een daad van gerechtigheid begaan werd was echter niet voor

ieder evident. Na zijn ommezwaai in oktober 1961 verloor Bruins Slot in den lande zo

veel steun bij de partijgenoten dat hij zich in 1963 uit de Tweede Kamer terugtrok. Hij

bleef aan als hoofdredacteur van Trouw, waar hij het pleit ging voeren voor een progres-

sieve, mondiale en evangelisch-radicale koers.'"

De basis van die nieuwe zekerheid was vooreerst nogal wankel. Bruins Slot had niet

van jongsaf zelf zijn positie in kerk en politiek bepaald, zodat hij nu vanuit eigen toene-

mende levenservaring natuurlijk en harmonisch kon toegroeien naar evangelische radi-

caliteit, zonder iets van zijn gereformeerde overtuiging prijs te geven. De denker Bruins

Slot had zich tot dan toe alleen doen kennen als een conformist. Hij gaf door wat hij in

zijn jeugd geleerd had en scheen zich daarmee te identificeren. Die oude antirevolutio-

naire leer rustte op een breed fundament, door Groen en Kuyper ontworpen, en sinds-

dien nader doordacht en verdiept door de mannen van de reformatorische wijsbegeerte.

Bruins Slots evangelische radicaliteit daarentegen bleef in de lucht hangen. Zelf om-

schreef hij zijn uitgangspunt eens als 'geen traditie, geen ideologie, maar een op het

Woord geënte intuïtie'.'' Maar dan is er een gerede kans dat de nieuwe zekerheid slechts

zal rusten op sentimenten. Als intuïtie genoeg zou zijn was er geen Vrije Universiteit no-

dig om principiële standpunten te formuleren en te overdenken.

De Vrije Universiteit heeft dat gebrek dan ook aangevuld. Niet allen gingen daar in

zijn richting. Ten eerste werkten daar de vertegenwoordigers van de wijsbegeerte der

wetsidee als Zuidema en iets later ook H. van Riessen. Zij schonken aan de fundamen-

tele beginselen veel aandacht, maar dan juist niet in overeenstemming met Bruins Slot.

Ten tweede speelde in die jaren de voormalige vu-hoogleraar Zijlstra een hoofdrol in

de Anti-Revolutionaire Partij. Als minister heeft die zijn plaats met ere ingenomen, en

Verdam heeft ongetwijfeld aan hem gedacht, toen hij in 1963 opmerkte dat de Vrije Uni-

versiteit beschikte over 'roltrappen naar Den Haag'.'^ Aan de vermeerdering van het

principiële gedachtegoed droeg Zijlstra echter niet bij. Maar er was ten derde een ver-

nieuwingsgezinde groep die zich in de loop van de jaren zestig steeds duidelijker zou ma-

nifesteren, en die nogal wat vertegenwoordigers telde in de jonge sociale faculteit. Die

moest naar Schouten indertijd gewild had de denktank van de Anti-Revolutionaire Par-

tij worden. Zo hebben de eerste afgestudeerden van die faculteit hun taak ook gezien, al

gaven zij daar een andere invulling aan dan Schouten zich zou hebben voorgesteld. Hier

kon Bruins Slot steun en onderbouwing voor zijn evangelische radicaliteit verwachten.

In die geest vroeg in 1965 een groep van negen academici om een nieuwe visie op de

toekomst, uitgaande van naastenliefde en rechtvaardigheid, met aandacht voor ontwik-

kelingshulp en ontwapening. Belangrijk vooral voor de positie van de Vrije Universiteit

als denkende zuster van de Anti-Revolutionaire Partij was dat zij bij dit alles gebruik wil-

den maken van langs de weg der wetenschap verworven inzichten. Onder de opstellers

waren de vu-hoogleraren J. van den Berg, L. Bosch en H.J. van Zuthem.'^ De brief van

de negen viel bij de partijleiding in goede aarde, als een waardevolle bijdrage van 'de

226 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen