Oorlog en vrede - pagina 34

28

Moeilijk is het de leidende gedachte van de vredesbeweging te schetsen, want haar voorstanders prijzen de tegenstrijdigste middelen aan en worden door zeer uiteenloopende idealen bewogen. Eerst staan wij bij de middelen stil en doen, zonder eenige kritiek, enkele grepen uit de rijke keurverzameling. De wapens neer, ontwapening — dat is het meest voor de hand liggende middel ^). In het eerste Czarenmanifest werd dan ook de gedeeltelijke ontwapening, het stuiten van de uitgaven voor leger en vloot zoo sterk op den voorgrond gesteld, dat voor de saam te roepen vergadering de naam van „ontwapenings-conferentie" werd voorgesteld. Bij de oudere pacifisten leefde deze ontwapenings-gedachte zeer sterk. Allengs echter is zij beduidend verzwakt: op en na de eerste vredesconferentie werd zij krachtig bestreden. Zoo nu en dan weerklinkt nog wel een stem, die ontwapening eischt en oordeelt, dat in deze het voorbeeld moet worden gegeven door kleine staten als Nederland, die hunne rechten toch niet afdoende kunnen verdedigen ^) — maar over het algemeen is dit denkbeeld vrijwel uit den gezichtseinder verdwenen. De leidende mannen van het pacifisme voelen, dat het niet meer dan dilettantisme is om een kwaad symptomatisch te bestrijden, zonder de oorzaken weg te nemen. Ontwapening kan de sluitsteen der pacifistische ontwikkeling zijn, nimmer de hoeksteen. Met instemming verwijzen zij naar het woord van B o u r g e o i s : „Ie désarmement a nos yeux, est une consequence et n'est pas \me preparation".^) In stee van ontwapening is allengs de arbitrage geworden ') Een uitnemend overzicht van de ontwikkeling van het ontwapeningsideaal is te vinden in het rijk gedocumenteerde werk van J h r . Mr. D r . B. d e J o n g v a n B e e k e n D o n k , In 't zicht der derde vredesconferentie, Dordrecht, 1911. =) Zoo J h r . Mr, G. W. v a n V i e r s s e n T r i p in een opstel in De XXe Eemv, 1907, blz. 259 en vlgg.

^) De Jong van Beek en Donk, t. a. p., blz. 42.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen