De Matthäus-Passion-uitvoering door de Nederlandsche Bachvereeniging te Naarden.

Ook dit jaar heeft de Nederlandsche Bachvereeniging op Goeden Vrijdag der traditie getrouw Bachs Matthaus-Passion uitgevoerd in de Groote Kerk te Naarden. Gelukkig heeft de opmerking bij vorige uilvoeringen door enkele recensenten gemaakt, dat een onverkorte weergave van het werk niet gewenscht was, te veel eischte van de hoorders, geen effect gehad. Ook nu weer gaf men 's morgens van 11 uur tot half 1 het eerste gedeelte, dat eindigt met het machtige, prachtig bewerkte slotkoraal (melodie als Psalm 68) „O, Mensch, bewein' dein' Sünde gross", waarvan de melodie zoo helder uitkomt dank zij het knapenkoor, terwijl 's middags van 2 tot 4 uur het tweede gedeelte ten gehoore werd gebracht Ook het publiek had zich niet laten afschrikken door het onverkort weergeven van Bachs meesterwerk, want ook ditmaal was de zeer ruime kerk overvol, geen plaats onbezet.

Wat de wijze van uitvoeren betreft valt steeds weer te roemen het pogen om elk effectbejag te vermijden en te trachten het werk te geven, zooals Bach het zich waarschijnlijk heeft gedacht en het heeft doen uitvoeren. Dat eischt geen geringe opoffering van de uitvoerenden, want telkens weer biedt de gelegenheid zich aan om door te dramatiseeren eigen kunnen te beter te laten uitkomen. En het kunnen is hier bij de uitvoerenden buitengewoon groot; zóó groot, dat ook zonder één enkele poging om door onwaardig effectbejag te schitteren ten koste van het geheel, een weergave verkregen wordt, "die de tot in alle hoeken gevulde kerk al den tijd in beslag neemt, zoodat de drie en een half uur, die de uitvoering vordert, slechts één enkel oogenblik schijnen.

Is dan ook moeilijk om aan te geven wat de glanspunten waren in deze uitvoering, daar niet alleen de bekendste aria's en koren ten volle tot hun recht kwamen, maar ook de onbekende en schijnbaar minder belangrijke gedeelten een weergave genoten, die in alle opzichten af was en ze ten volle tot hun recht deed komen. De dirigent, Anton van der Horst, toonde door zijn weergave, ook van détails, een steeds dieper gaande 'bestudeering en verder doordringend inzicht in het werk. Als solisten werkten mee de dames Jo Vincent en Ilona Duriga en de heeren Louis van Tulder, Max Kloos, Willem Ravelli, Smulders, Smithuyzen en Louman, terwijl enkele koorleden de kleinere partijen zongen. Zoowel de aria's als de recitatieven kwamen ten volle tot hun recht, inzonderheid ook de belangrijke partij van den evangelist Het Utrechtsch Stedelijk Orkest zorgde als altijd voor de instrumentale begeleiding, terwijl de clave cimbel partij uitnemend werd weergegeven door mej. Marie Landré en de orgel-partij in handen was van Valentijn Schoonderbeek. Het Bachkoor deed de koorgedeelten uitstekend tot hun recht komen en het knapenkoor deed in het eerste gedeelte genieten van zijn helder gezongen koralen. De beste roem is, dat het werk tot ons kwam als een eenheid, dat geen enkel oogenblik gevoeld werd, welke ontzaglijke moeilijkheden de uitvoerenden bij het geven van dit werk te overwinnen hebben. Natuurlijk blijven altijd nog wel enkele kleinigheden verbetering vragen, ik denk aan enkele ritenuto's in het eerste gedeelte waar de samengang van het vocale en instrumentale gedeelte soms even minder nauwkeurig was en enkele momenten waar de orgelbegeleiding nog iets accurater had kunnen zijn, maar deze vlekjes waren zoo gering, dat ze niet in staat waren den totaal-indruk ook maar iets te benadeelen.

Al luisterende viel het me op, hoe Bach tot vijfmaal toe de melodie gebruikt van „Herzlich thut mich verlangen" (dezelfde melodie als van Gezang 123, die tot tweemaal toe is aangegeven bij de pas aangenomen uitbreiding van onzen gezangenbundel). De eerste vier maal behandelt Bach de harmonisatie dezer melodie zeer vrij, eerst na den kruisdood als de melodie gebruikt wordt voor de woorden: „Wenn ich einmal soil scheiden" wordt de melodie phrygisch geharmoniseerd. Een tweede eigenaardigheid, die me opviel was het optreden der verschillende stemmen in het „Recitativo e Coro" dat onmiddellijk aan het slotkoor voorafgaat. De bassolist begint daar en wordt beantwoord door het koor, waarbij de sopraanpartij de leiding heeft; zoo wordt de altsolo beantwoord door hel koor, waarbij de baspartij de leiding heeft; alleen de tenorsolist ziet zijn solo beantwoord door het koor met als leidende partij de tenor.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen