Kerk en Koninkrijk Gods

(XIV)

De liturgische formulieren.

Bij ons onderzoek naar de verhouding van kerk en koninkrijk Gods vraagt ook het avondmaalsformulier de aandacht,

In dit formulier worden naar het bevel van Christus en van den apostel Paulus zij, die zich met ergerlijke zonden besmet weten, vermaand zich van de tafel des Heeren te onthouden en hun wordt verkondigd, dat zij geen deel in het rijk van Christus hebben.

Deze vermaning is gefundeerd op Schriftplaatsen als Matth, 16 : 19, 18 : 15—16, 1 Cor, 6 : 9—10 en Gal, 5 : 19—21, Er wordt dan ook gesproken van het bevel van Christus en van den apostel Paulus,

In directe aansluiting aan de belijdenis in Zondag 31 H, C, — een aansluiting, die ook in de woordenkeus openbaar wordt — bedient dit gedeelte van het avondmaalsformulier den eersten sleutel van het he.melrijk op toesluitende wijze.

Dr H. J. Westerink suggereert, dat het hier slechts zou gaan om een appèl op de hoorders, welk appé! den oproep tot inhoud zou hebben, dat wie in den hemel wil komen, hier op aarde zijn vleesch moet kruisigen.

Maar er is hier geen sprake slechts van de toekomst, doch a'lereerst van het heden: den zich verhardenden ongeloovigen wordt gepredikt, dat ze geen deel in het rijk van Christus hebben.

Er is de verkondiging — en dat is meer dan het bekendmaken van een „meening" of het uitbrengen van „een appèl op de hoorders" — van den staat der zich verhardende goddeloozen vandaag: zij z ij n geen deelgenooten in Christus' rijk.

Er is hier dus stellig — hoe Dr Westerink ook aan deze conclusie te ontkomen tracht — bediening „van de sleute'manht, die in de kerk sluit buiten het koninkrijk Gods",

De formulieren van de afsnijding en van de we deropneming zijn een uitwerking van wat de kerken met name in Zondag 31 H, C, op grond van Gods Woord hebben beleden.

De formule van afsnijding luidt als volgt: , wij, dienaars en opzieners der gemeente Gods alhier, vergaderd zijnde in den naam en de macht van onzen Heere Jezus Christus, verklaren voor u al'en, dat N, , om de voorzeide oorzaken, uitgesloten is, en wordt uitgealoten mits dezen, buiten de gemeente des Heeren, en vreemd is aan de gemeenschap van Christus, van de Heilige 'Sacramenten, en van alle geestelijke zegeningen en weldaden Gods, die Hij aan Zijn gemeente belooft en bewijst, zoo lang hij hardnekkig en onboetvaardig blijft in zijn zonden, en is daarom door ulieden te houden als de heiden en tollenaar, naar het bevel van Christus, die zegt, in den hemel gebonden te zijn, al wat Zijn dienaars binden op de aarde".

De afgesnedene wordt verklaard vreemd te zijn aan de gemeenschap van Christus.

Maar Dr Westerink meent, dat dit allerminst beteekent „een zetten buiten de breede Christelijke activiteit van het Koninkrijk Gods".

Heeft hij nog wel iets gevoeld van de ontzaglijke zwaarte van den ban?

In het formulier wordt met een duidelijke heenviójzing naar Matth. 16 en 18 tot de geloovigen gezegd, dat de afgesnedene door hen te houden is als de heiden en tollenaar.

Nu de kerk de sleutelen van het hemelrijk heeft bediend, is de gebannehe te houden als hen, die geen deel hebben in de erve der heiligen in het licht. Hij is naar het oordeel der kerk niet. overgezet in het koninkrijk van den Zoon van Gods liefde doch zit vastgeklonken in de macht der duisternis.

Maar Dr Westerink poneert, dat in deze formule alleen sprake is van de afsnijding uit de kerk, dat is van Christus, zonder een enkele verwijzing naar het Koninkrijk Gods.

Wanneer de afgesnedene zich bekeert en hij van de banden der verdoemenis weer ontslagen is, worden de geliefde christenen onder citeering van Ef. 2 : 19 vermaand: houdt hem niet langer (!) voor een die vreemd is, maar voor een medeburger der heiligen en huisgenoot tïods".

Maar Dr Westerink oordeelt, dat „tucht niet meer is dan eifbreken van de kerkgemeenschap". En hij zegt, dat in de formulieren van afsnijd'ng en wederopneming geen enkele verwijzing naar het Koninkrijk (3-ods wordt gevonden!

Hoe kan hij dat volhouden tegenover den duldelijken

In het formulier voar de bevestiging van de dienaren des Woords wordt gezegd, dat de herders „opzicht hebben over het huis Gods, waarin zij verkeeren; teneinde a'daar alles met goede orde en betamelijkheid moge toegaan, en dat met de sleutelen des hemelrijks, die hun bevolen zijn, ontsluiting en toesluiting gedaan worde, volgens den last, hun van God gegeven".

'Voor de zooveelste maal gaat Dr Westerink, voor wien de tucht der kerk geen sluiten buiten het koninkrijk Gods beteekent, inlegkunde bedrijven ten aanzien van een uitspraak, die niet past in zijn schema.

Hij merkt op, dat "hier gesproken wordt over het huis Gods, de kerk.

„In dit licht zijn de sleutelen des hemelrijks hier juist opgevat, sleutelen van het Huis Gods, de kerk. Alleen een onjuiste exegese van Matth. 16 vs 19 kan . hier in de sleutelen des hemelrijks het koninkrijk Gods (in) lezen".

Hier bereikt de verwarring in de betoogen van Dr Westerink wel een dieptepunt.

Enkele malen is hij in aanraking gekomen met de uitdrukking „sleutelen des hemelrijks". Allereerst bij de bespreking van Zondag 31 H.C. en nu opnieuw in het formulier voor de bevestiging van dienaren des

Woords. Beide keeren passen de teksten en termen niet in zijn schema. Belde keeren verwringt hig ze naar eigen vooropgezette visie. Beide keeren doet hij dat door te poneeren, dat de uitdrukkingen „hemelrijk" en ..koninkrijk Gods" allerminst identiek zijn.

Maar werd bij Zondag 31 de uitdrukking „hemelrijk" gelijkgesteld met den hemel, thans wordt zij geïdentificeerd met de kerk, het huis 'Gods.

Elke eenheid van conceptie is hier bij Dr Westerink zoek. Zelfs in zijn verwringingspogingen heerscht verwarrende tegenstrijdigheid.

We hebben bij onze uiteenzetting over het karakter •an de kerk als volksvergadering van het koninkrijk der hemelen en bij de behandeling van Zondag 31 H.C. reeds uitvoerig gesproken over Matth. 16 : 19 en aangewezen, dat de strijd van Dr Westerink tegen identificatie van hemelrijk en koninkrijk Gods schending beteekent van de regelen van goede exegese.

Waar zijn promotor. Prof. Grosheide, in diens kommentaar verklaart, dat de sleutelen niet zijn de sleutelen van de kerk maar van het koninkrijk der hemelen en deze exegeet dit laatste steeds opvat als identiek met het koninkrijk Gods (daarin o.a. gevolgd door Dr H. N. Ridderbos, K.V. Mattheus H, pag. 13), wijst Dr Westerink deze exegese af zonder tegen haar een deugdelijk argument aan te voeren.

Zelf geeft hij twee uitleggingen, die geheel van elkaar afwijken en beide onhoudbaar zijn.

Juist op het punt van de exegese van Matth. 16 : 19 en van het gebruik van deze Schriftplaats in de Gereformeerde belijdenisschriften en liturgische formulieren blijkt heel sterk, tot welk een dwaze capriolen de dwang van een verkeerd wijsgeerig systeem Dr Westerink heeft gevoerd.

Tenslotte nog aandacht voor één uitdrukking uit dit bevestigingsformulier voor de disnaren des Woords. In de zegenbede voor den herder en leeraar wordt gevraagd: „God regeere u zoo in uw bediening, dat gij daarin behoorlijk en vruchtbaar moogt wandelen, tot grootmaking Zijns Naams, en tot uitbreiding van het rijk Zijns Zoons Jezus Christus".

Hierin spreekt de belijdenis, dat de dienst van het Woord de bediening is van het evangelie van het koninkrijk.

Jezus Christus doet het koninkrijk van God, dat ook Zijn rijk is, komen door de prediking van Zijn Woord in de vergadering van Zijn volk (vgl. Zond. 48 H.C., art. 36 N.G.B.).

Woorddienst is rijkswerk!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen