Revue 2000 - pagina 105

Jr. J. Cloos

f ° t ° ' Sidney Vervuurt

hoofd en hals. Op het moment van ontdekking kan dat proces al lang bezig zijn en de tumor miljoenen cellen tellen, allemaal afstammelingen van een enkele ontspoorde cel. Boudewijn Braakhuis stelt: "Een breuk in één van de touwen van een DNA-ladder kan een kwestie zijn van dom toeval, pure pech. Zelfs een dubbele breuk waardoor het DNA-molecule uiteenvalt kan op toeval berusten.

Schadelijke invloeden Er is echter een aantal invloeden bekend waarvan vaststaat dat zijn schade toebrengen aan het DNA. Diverse van die factoren kennen we al geruime tijd: verbrandingsproducten in tabaksrook, alcohol (die twee factoren gaan nogal eens samen) en radioactieve straling bijvoorbeeld, kunnen de kans op afwijkende cellen sterk doen toenemen. Heel wat van de (chromosoom)beschadigende invloeden zijn een kwestie van keuze: men kan zie toelaten maar men kan ze ook vermijden. De onderzoekers wijzen op het roken van sigaretten, wat overigens heus wel meer risico's met zich meebrengt dan alleen tumoren in de slijmvliezen van hals en hoofd. Bijvoorbeeld hart- en vaatziekten en longkanker. Van de jaarlijkse ruim 9.000 doden door longkanker zijn er ruim 8.000 te wijten aan roken. "Maar", zeggen beide onderzoekers, "heeft iedereen die rookt nu dezelfde kans op longkanker?" Nee, zou je denken, heel veel roken is natuurlijk gevaarlijker dan een beetje. Maar als je nou mensen met elkaar vergelijkt die dezelfde blootstelling hebben, zijn de kansen dan vergelijkbaar? "Nee, ook dat is niet zo", zeggen Cloos en Braakhuis. En dat brengt ons bij de essentie van hun onderzoek. "Neem longkanker", zegt Jacqueline Cloos, "van mensen die tientallen jaren één a twee pakjes sigaretten per dag roken, zal één

vrije Universiteit

amsterdam

op de tien ooit longkanker krijgen. Dat is een groot risico; voor het autoverkeer of de luchtvaart zou dat nooit worden aanvaard. Maar draai de zaak eens om: negen van de tien verstokte rokers krijgen nooit longkanker. Zou het niet zo zijn dat er individuele verschillen zijn in gevoeligheid voor beschadigende stoffen? En zo ja, hoe kom je daar achter? Clinici en onderzoekers was het al lang opgevallen dat bepaalde vormen van kanker in sommige families veel vaker voorkomen dan in de algemene bevolking. Ook als het kanker betreft die sterk bevorderd wordt door bepaalde invloeden als sigarettenrook of alcohol. Het iijkt of de impact van dergelijke factoren bij de ene familie veel groter is dan bij de andere. Reden om te onderzoeken hoe goed cellen van patiënten met hoofd/hals-kanker bestand zijn tegen DNA-beschadigende stoffen. Daartoe wordt de schade door die stoffen in het DNA bepaald in witte bloedcellen, aan de hand van het aantal breuken. Mensen met kanker van slijmvliezen in hoofd en hals worden daarbij vergeleken met hun familieleden en met gezonde controlepersonen. "Als beschadigende stof hebben we bleomycine gekozen", zegt Cloos. "Dat is een antibioticum en cytostaticum, dus een middel gericht tegen bacteriën en kankercellen. Het werkt als een 'DNAknipper' waardoor er dubbelDe faculteiten

43

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen