Studentenalmanak 1914 - pagina 191

FARRAGO 181

gedachte aan Brand ontstaat als Ibsen het vaderland verlaat met

al de bitterheid in het hart over de teleurstelling hem bereid,

als hij tevergeefs in „Ein Bruder in Not" op de edelste eigen-

schappen van zijn volk eeu beroep heeft gedaan. In Rome ontwaakt

de gedachte aan een epos Brand, waarin hij tegenover de halfheid

van zijn volk zal teekenen den drager der gedachte van het:

Alles of niets. Het epos zal worden een verheerlijking van

Brands streven, zal een ongebroken held ons doen aanschouwen,

die zijn taak, zijn volk tot beslistheid opvoeden, volvoeren kan.

Doch dan komt Ibsens critische geest en zijn twijfel aan de waarde

van dit zijn ideaal. Hij ziet al het menschenleed dat deze eisch

met zich voeren zal. En dan wil het epos niet verder en ligt

deze arbeid hem als een berg op het hart, drukt en benauwt

hem, zonder dat hij zich van dezen last bevrijden kan. Aan

Björnson schrijft hij (12 Sept. 1865), hoe deze arbeid hem een

jaar lang heeft gekweld, zonder dat hij ook maar één stap verder

is gekomen. Doch op zekeren dag de Pieterskerk binnentredende,

komt daar plotseling do bevrijding en gaat hem het licht over

zijn werk op. Het dramatisch instinct werkt; wat Ibsen als een

ideaal zijn volk had willen voorstellen, wordt nu een tragisch

dwalen. De epische held is veranderd in een tragischen held; voor

de epische leering is de dramatische waarschuwing in de plaats

getreden. Objectief staat Ibsen nu tegenover dezen eisch van het:

Alles of niets. Daarom behoeft Brand nu geen politicus te zijn;

ieder groot man met een levenstaak is voor het dragen van dezen

eisch geschikt. Toch leent zich de geestelijke leidsman des volks

het best voor het stellen van dit zedelijk rigorisme. Het drama

heeft nu de eenzijdigheid van dezen strengen eisch aan te toonen,

en te laten zien hoe Ibsens ideaal in de werkelijkheid oorzaak

is van onnoemelijk veel leed, van een tragisch dwalen en te

gronde gaan. Brand is: Ibsens ideaal, Ibsen zelf onder de dra-

matische critiek. En juist omdat het Ibsen zelf is, die model staat

voor Brand, grijpt hij hem zoo ruw aan, zoodat bijna aan het

einde onze sympathie voor den held verloren is. Doch daarom

ook kon hij niet van Brand scheiden, zonder het troostend woord

te hebben gesproken, dat uit de wolken den Deus caritatis der

menschheid predikt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen