Studentenalmanak 1925 - pagina 115

MENSCH EN RUIMTE 103

der aanschouwing is opgeheven. Het bezit dezer aanschou-

wing is ieders menschen natuurlijk deel, de bezinning over

het bijzondere ervan is een scheppende ontdekking, die de

waarheid dienaangaande eerst openbaart. Het gemeen-

schappelijke als zijnde het gemeene is wel in ieder aanwezig,

maar houdt zijn bijzonderheid niet in. Wel is reeds ieders

,,omgeving" bijzonder, zij het ook niet in die mate

als hij ,,zelf".

Er is een wetenschap, die menschenleven historisch en

actueel naar z'n geestelijk gehalte beziet. Zij staat daarin

uit kracht van het bijzondere bij de grooten meer stil dan

bij de kleinen. Op de distantie van den toeschouwer staande,

ontwikkelt ze een merkwaardige nauwgezetheid in het van

moment tot moment volgen van de schreden die haar object

in tijd en ruimte gezet heeft. Het is alsof met het opnieuw

spannen van iemands geestesuitingen op het raam der

ruimtepunten, met het vervolgen op de meest minimale

afstanden van de slingerlijn van z'n levenstijd, ook de diffe-

rentiaal gevonden zal worden die der geestesimpulsen wet is

en de inhouden van verschillende individuen in eenzelfde

tijdsbedding zoo wonderlijk verscheiden maakt. Tegenover

de koking van het geconcentreerde productieproces is de

toeschouwer, die de bewonderende reflectie is en blijft, de

verlegene mindere. Die hamerende gelijktijdigheid der

gedachtenflitsen, die geraffineerde combinatie-vernuftigheid,

naarmate intenser des te gevaarlijker ladingen voor het

broos natuurlijk bestaan, de toeschouwer-van-later bevroedt

ze aanwezig geweest in de geboorte van het geestesproduct,

maar een natuurlijk gevoel van minderwaardige tegenover

den auctor doet hem reconstrueerend de bewustzijnsperi-

pherie afloopen, ten einde zich niet door de warreling van

het ziedend centrum te laten overstelpen. De scheppende

compositie is zoo iets verblindends voor den aandachtigen

auctor-zelf wanneer z'n reflectie er later overheen gaat, dat

de benadering des toeschouwers er wel eene op zéér grooten

afstand moet zijn. Er is echter een gezichtshoek, waarin de

toeschouwer in 't vóór is. Hij ziet z'n object met z'n totale

omgeving. Maar daarvoor neemt — doordat hij van de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen