Studentenalmanak 1926 - pagina 151

HET TRAGISCHE 139

baar, daar deze van de psychologische methode uitgaat.

Zoodra men uitgaat van „hohe positive Werte", onderstelt

men aprioristisoh een norm- en graadbepaling bij het subject

en wordt dus het tragische hiervan afhankelijk gesteld.

Vervolgens is bezwaar te maken tegen het ,,positive" der

waarden, omdat men zoodoende ook in strijd komt met het

experimenteel-empirische, een gevaar, waarvoor elke niet-

inductieve methode zich heeft te hoeden. Indien waar is, dat

alleen tragiek ontstaat, wannieer het (een) goede door het

(een) booze, het (een) edele door het (een) slechte vernie-

tigd wordt, dan vervallen daarmee een aantal steeds als

,,tragisch" erkende verhoudingen en daardoor ook een aantal

tragedies der wereldlitteratuur, (Macbeth, Shylock, Ras-

kolnikow). Als we immers de ,,positieve" ethische waarden

dezer figuren bepalen, dan zullen deze niet steeds boven

het nulpunt uitkomen. Hiertegen zou men kunnen opmerken,

dat deze personen toch andere eigenschappen bezitten, die

inderdaad wel positief zijn (volharding, durf, verstand),

maar onze ethische beoordeeling blijft toch steeds normatief

en overstemt onze andere menschelijke gevoelens van

sympathie.

Een derde bezwaar gaat tegen Scheler's opvatting van

den ,,tragischen Knoten", als zou deze bestaan in een niet

rekening houden der causaliteit met de ,,Wertverhältnisse",

Strikt genomen zouden dan ,.tragisch" zijn alle ongevallen en

gebeurtenissen, waarbij hooge positieve waarden noodzake-

lijk vernietigd worden. Maar dit is niet zoo. Het tragische van

Ikarus b.v. zit niet in den ,,knoop" van waardeverhouding en

causaliteit (n.l, dat was smelt in de zon), maar daarin, dat

Ikarus omhoog streeft, dus hooger wil, een ideaal heeft en

zich tegen de zon a, h, w. verzet. Had Ikarus, zoodra hij

voelde dat zijn vleugels losraakten, tot zich zelf gezegd:

,,was smelt voor de zon, dus is mijn plan onmogelijk" en was

hij dan terstond weer neergedaald, dan was er van tragiek

geen sprake. Het tragische zit steeds, ook in dit geval, in de

zielshouding van den tragischen persoon, in de kruising van

menschelijk berekende lijn van oorzaak en gevolg (met

vleugels kan men vliegen) en de Goddelijk bepaalde lijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen