Studentenalmanak 1928 - pagina 115

EN DE IDEE VAN DEN KULTUURSTAAT 107

bare veelheid van individuen, die middels een geconstru-

eerd staatsverdrag tot een mathematische al-eenheid zijn

samen te vatten, geïncorporeerd in den persoon van den

souverein.

Het geheele positieve recht, inbegrepen het staatsinsti-

tuut zelve, rustte in dezen gedachtengang op geen anderen

grondslag dan op het volstrekt formeel gevat princiep;

pacta sunt servanda.

Dit laatste princiep nu, losgemaakt als het werd van

de causa, was volmaakt voldoende om het opkomend

staatsabsolutisme der nationale machtstaten juridisch te

legimiteeren. Hobbes, bij wien de gedachte het zuiverst is

doorgevoerd, kwam, geleid door zijn mathematisch weten-

sohapsideaal reeds tot de conclusie, dat de staat geen

onrecht kan doen, wijl van iedere overheidsmaatregel door

het formeel staatsverdrag iedere staatsburger zelf de auteur

is. Zoo voerde dit natuurrecht vanzelf tot een uiterst juri-

disch positivisme. De universaliteit der rechtsgedachte was

verkregen, doch ien koste van het wezenskarakter des

rechts. Het humanistisch wetenschapsideaal met zijn logicis-

tisch continuïteitsprinciep had de persoonlijkheid reddeloos

overgeleverd aan den Leviathan.

In Wolff's welvaartsstaat is aan het individu nog minder

waarborg gegeven tegen den willekeur van het staatsabso-

lutisme, daar het zelfs met Hobbes' postulaat van een

formeele rechtsreguteering brak: een politie-almaoht van

den staat, te weerzinwekkender voor het persoonlijk be-

wustzijn, wijl ze werd opgedrongen onder de leuze, dat de

staat door het verzekeren van vitae sufficientia, tranquillitas

en securitas de gelukzaligheid der zedelijke volmaking des

menschen had te dienen.

Het „salus publica suprema lex" zou straks ook de Jaco-

bijnsche staatsidee haar gevreesde ongebreidelde tyrannie

verleenen.

Zoo was het alleszins begrijpelijk, dat het teruggedrongen

persoonlijkheidsideaal, dat toch ex origine de religieuse

grondslag was der humanistische wetsidee, in de oud-libe-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen