VU Magazine 1975 - pagina 466

1 ^ magazine 24

over de verwerking van een zwaar verlies

Achterblijven Gesprek met C. M. Park es door Ron van Andel en Jules Mulder

„Toen ik studeerde was er erg veel belangrijk onderzoek aan de gang door Hans Selye en anderen, die een fysiologische benadering aan het ontwikkelen waren van stress. Het cortison (een hormoon) was juist ontdekt en de adrenalineklieren, en de functies daarvan werden onderzocht. Voor veel jonge medische studenten opende dit een heleboel nieuwe deuren. Zo raakte ik indertijd geïnteresseerd in stress. Het duurde echter nog een hele tijd, voordat ik belangstelling kreeg voor de rouw. Dat was zo'n dertien jaar geleden, toen ik met de psychiatrie begon. Ik moest toen een stuk onderzoek doen als onderdeel van mijn psychiatrische studie." ,,Ik had toen toevallig twee patiënten op de afdeling, die leden onder depressiviteit, welke het gevolg was van een sterfgeval. Ik las toen wat literatuur over sterfgevallen en raakte geïnteresseerd in het onderwerp. Ik koos daarom voor mijn dissertatie het bestuderen van reakties op sterfge_yallen en ik bestudeerde vele ziekterapporten van patiënten, die opgenomen waren in psychiatrische inrichtingen, om mensen te vinden die een sterfgeval hadden meegemaakt, voorafgaande aan hun ziekte. En van het een kwam het ander. Nadat ik psychiatrische patiënten bestudeerd had, realiseerde ik me, hoe weinig we wisten over gewone rouw. Daarom besloot ik om door te gaan met het bestuderen van gewone mensen in de rouw. Ik werd hierbij aangemoedigd door dr. John Bowlby. Terwijl ik mijn onderzoekingen naar psychiatrische patiënten deed, die een sterfgeval hadden meegemaakt en mijn eigen theorie hierover ontwikkelde, was John Bowlby, helemaal onafhankelijk, met een vrijwel gelijke theorie bezig. Terwijl zijn werk zich voornamelijk richtte op kinderen, deed ik soortgelijke onderzoekingen bij volwassenen. We zochten contact met elkaar en een gevolg daarvan was dat hij mij uitnodigde om bij zijn onderzoeksteam te komen aan de Tavistock kliniek, waar ik sindsdien gewerkt heb. Net een maand geleden ben ik hier in het London Hospital komen werken."

van je man. of iets dergelijks, waardoor je weer helemaal teruggezet wordt. En dan zit je er weer middenin. Danhebje weer alle bekende gevoelens van dat intense verlies, die je in de eerste periode na het overlijden had. Er is dus geen duidelijk eindpunt. Het enige dat ik er van kan zeggen, is, dat de meeste mensen ervaren, dat er een keerpunt komt... Ik denk bij voorbeeld aan een vrouw die haar man verliest tussen de twintig en vijftig jaar. Er is veel onderzoek gedaan naar deze soort rouwenden. Bij deze mensen is het gewoonlijk in het tweede jaar na het overlijden, dat alles weer een beetje begint op te klaren." ,,De weduwe kan zeggen; Nou, toen het eerste jaar voorbij was, voelde ik, dat ik me er eenjaar doorheen had geslagen, toen ging ik een maand later bij mijn zuster logeren en voor het eerst voelde ik dat ik weer van het leven kon genieten. We maakten een uitstapje en ik herinnerde me, dat een jaar eerder toen we ook een uitstapje maakten, alles er zwart en akelig had uitgezien. Nu kon ik de vogels weer horen zingen enzovoort. Maar toen ik weer thuiskwam was het weer net zo erg als daarvoor. Maar ik dacht, ik moet het niet van voren af aan laten beginnen. Dus ik begon mijn huis anders in te richten en ik nameen baan. Uit dit soort dingen blijkt dat de weduwe langzamerhand weer meer betrokken raakt bij de toekomst, in plaats van voortdurend terug te kijken naar het verleden."

,,Hoelang het duurt om over zo'n groot verlies heen te komen is een moeilijk te beantwoorden vraag, omdat er geen eindpunt is aan de rouw. Er is geen punt waarop je kunt zeggen dat iemand er overheen is. Zelfs jaren na het overlijden kan er iets gebeuren, bil voorbeeldje ontmoet een vriend

Doodgaan is iets waar je machteloos tegenover staat, je kunt er niets aan doen. Op allerlei situaties in het leven kun je invloed

Geen eindpunt

hebben, op het doodgaan van een dierbare niet. Toch loop je dan rond met het idee: „O, had ik maar zus of zo gedaan, dan...". Het lijkt alsof je toch invloed had kunnen hebben op het sterven. Alsof je de dood had kunnen tegenhouden. Je geeft jezelf de schuld, datje iets niet, of verkeerd hebt gedaan. Je overlaadt jezelf met verwijten, maar je schiet er niets mee op. Als de tijd voortschrijdt zal je dit meer en meer gaan beseffen. En er komt een moment dat je het gevoel hebt datje er klaar mee bent. Maar dan ontmoet je een ander die je erg sympathiek vindt, en onmiddelijk krijg je weer het gevoel datje iets fout doet. Datje iets doet wat niet mag.

,,Er is een bepaald gevoel van ontrouw, als een weduwe zich aangetrokken begint te voelen tot een andere man. Na het overlijden blijven er altijd bepaalde aspecten van het huwelijk voortbestaan, het huis waarin je woont, de kennissen die je hebt enzovoort. Je kunt er als het ware-geen streep onder zetten en opnieuw beginnen. Je begint nooit opnieuw. Je moet altijd verder gaan vanaf het punt waar je aangekomen bent. Waar je aangekomen bent op het moment dat je man sterft, is, datje ophoudt een getrouwde vrouw te zijn. Maar je blijft je wel een getrouwde vrouw voelen. En daarom duurt het ook een hele tijd, voordat je werkelijk het gevoel begint te krijgen, datje vrij bent. Als men een weduwe echter te vroeg probeert te vertellen dat ze vrij is, zal ze dit als een belediging opvatten: „Het is alsof je me probeert te dwingen om mijn man ontrouw te zijn. En zoiets zal ik nooit doen." Zodat in de eerste tijd de nabestaande vaak zegt: ,,lk zal nooit meer trouwen, natuurlijk niet." Ze kunnen zich hier erg op vastleggen: nu ik het eenmaal gezegd heb moet ik me er aan houden ook." ,,lk was erg geïnteresseerd in het werk dat Phyüis Silverman aan het doen was in Boston. Daar werden weduwen ingeschakeld om andere weduwen op te vangen. Deze vrouwen hadden zo'n vier of vijfjaar

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen