VU Magazine 1976 - pagina 476

l ^ magame 34

Prof. mr. J. de Ruiter:

fi

Prof. mr. H. Bianchi:

'Ouderlijk gezag betrokken op welzijn van kind'

'Sequentiële modellen overal, behalve in strafrecht'

1? • -

gesproken, dat indien de onmiddellijke aanhouding en terugbrenging van de minderjarige kennelijk in strijd is met, of ernstige gevaren oplevert voor de zedelijke of geestelijke belangen of voor de gezondheid van de minderjarige, het voorkomen, dat de minderjarige terugkeert onder het wettig over hem gestelde gezag, een plicht van hoog zedelijk gehalte kan zijn, juist met het oog op de belangen die door Art. 280 W. v. Sr. worden beschermd. Aan het verbergen van een minderjarige kan daardoor het strafbaar karakter komen te ontvallen. In deze interpretatie van de wetsbepaling wordt niet stilgestaan bij het begrip „gezag" in abstracto, maar er wordt gezocht naar de functie van dat gezag, dat er is om het welzijn van het daaraan „onderworpen" kind te bevorderen. Het „wat" van het gezag wordt verdiept tot het „waarom en hoe" ervan. De Hoge Raad heeft de lijn van het Amsterdamse Hof niet gevolgd (wat wel te billijken is, omdat hier zulke ingrijpende vragen aan de orde zijn, dat eerder de wetgever moet optreden) en zaken als deze kunnen daardoor moeilijk in de sfeer van de rechtspraak worden opgelost. Minister Van Agt heeft, daartoe dringend uitgenodigd door de Tweede Kamer, een voorontwerp van gemaakt om de verhouding van de hulpverlening door een derde en het ouderlijk gezag te regelen. Volgens dit ontwerp kan degene die de zorg op zich heeft genomen van een minderjarige van veertien jaar of ouder, hiervan mededeling doen aan de kinderrechter. Daarmee treedt dan een afkoelingsperiode van een maand in Art. 280 W. v. Sr. is die maand voor de hulpverlener buiten werking gesteld en de minderjarige wordt niet teruggebracht naar zijn ouders. De kinderrechter is echter bevoegd die termijn op een eerder tijdstip te laten eindigen. De regeling betekent, dat een mogelijkheid wordt geschapen om te voorkomen dat het ouderlijk gezag wordt uitgeoefend tegen het belang van de minderjarige. Bovendien wordt duidelijkheid geschapen (vaste terrtiijn); wie mocht vinden dat in een concreet geval het terugbrengen van de minderjarige naar zijn ouders niet in strijd is met diens belang heeft de mogelijkheid naar de rechter te gaan, die als regel, ouders èn minderjarige zal horen. Verschillende elementen komen samen: de grondgedachte is dat de rechtsfiguur „ouderlijk gezag" betrokken is op het welzijn van het kind. Er is een erkenning van de positie van allen die bij de realisering daarvan verantwoordelijkheid dragen en er is een procesgang waardoor alle opvattingen kunnen worden overwogen door de uiteindelijke beslissingsbevoegde rechter.

volgen van de ongerechtigheid. De strafrechtspleging kan dit doel niet bereiken en daarom moet ze als instelling verdwijnen.

Verzoening Wat zojuist is gezegd over vergelding geldt nog in sterkere mate voor het begrip verzoening. De kern van dat begrip ligt in het herstellen van het verbroken evenwicht, waarbij het dan wel nodig is, dat de twee partijen wat betreft hun machtsposities niet te ver uit elkaar liggen. Wanneer de ene partij, voordat onrecht werd gepleegd veel machtiger was dan de andere, wordt het natuurlijk veel moeilijker een evenwicht te hervinden. Verzoening kan dus niet goed functioneren in een samenleving waarin de machtsverschillen zeer groot zijn. Ze functioneert, wat het recht betreft, het best in een privaatrechtelijk model. Wanneer tussen twee partijen (bij voorbeeld na het betalen van een schadevergoeding) het evenwicht is hersteld, zal niemand er aan denken een schuldige die aan zijn verplichtingen heeft voldaan, nog iets te verwijten. Dat zou geheel buiten het verzoeningsmodel vallen. Verzoening is onmogelijk binnen de strafrechtspleging. Het daar gehanteerde model is tegenovergesteld aan het verzoeningsmodel:-schuld wordt vastgesteld aan de hand van de verwerpelijkheid van het gepleegde delict, niet in termen van een schuld die moet worden voldaan. Wanneer iemand die een roofoverval zou hebben gepleegd de rechter zou meedelen dat hij het slachtoffer alles had teruggegeven en andere schade door het betalen van smartegeld zou hebben terugbetaald, dan zou de rechter hem in het gunstige geval vriendelijk toelachen en, als hij dat nodig vond, toch nog een straf geven. Het is echter niet alleen in het privaatrecht dat men in onze bestaande rechtsstructuur sequentiële modellen vindt. Ook in het administratieve recht vindt men het. Eigenlijk komt het overal voor behalve in het strafrecht. Men moet dan ook niet denken dat men een strafrechtelijk systeem direkt door een privaat rechtelijk model zou moeten of kunnen vervangen. Veeleer moet er overal in de rechtsstructuur naar alternatieven voor het strafrecht worden gezocht. In het bestaande privaatrecht is bovendien macht en machtsmisbruik geenszins onmogelijk. In verband met de omstandigheid dat in het sequentieel van delicten vaak emotionaliteit voorkomt, zou machtsmisbruik zelf kunnen worden geprovoceerd. In het wetenschappelijk beschrijven van nieuwe modellen die in de plaats moeten komen van de bestaande strafrechtelijke, moeten wij aan de ene kant putten uit voorbeelden uit de gehele rechtsstructuur en aan de andere kant in die modellen middelen vinden om garanties tegen machtsmisbruik in te bouwen. Ten slotte zal in het eindresultaat die gerechtigheid zichtbaar moeten worden die wij hiervoor beschreven hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen