VU Magazine 1976 - pagina 469

magaTJme 27 me. Het is de leer van het historisch en dialectisch materialisme. Het marxisme staat dan ook lijnrecht tegenover het geloof aan een of andere bovenaardse macht. Derhah/e is de poging, het communisme als een geloof voor te stellen, zoals dr. Banning hier en daar tracht te doen, hetzelfde als de medische wetenschap op één lijn stellen met de kwakzalverij." In dit artikel wordt ook nog verwezen naar wat het ontwerp-beginseiprogram van de C.P.N, over de vrijheid van godsdienst te zeggen had. „ D e communisten verklaren nadrukkelijk, dat alle beweringen dat zij de godsdienst, haar beoefenaren of dienaren zouden willen vervolgen leugens zijn van hen die zelf de godsdienst misbruiken om hun stelsel van uitbuiting van de ene mens door de andere in stand te houden." Kritiek valt halverwege de jaren zestig vanuit de Nederlandse C.P.N, te beluisteren op de houding van de Russische communistische partij. Zo zegt Paul de Groot op een C.P.N.-congres in 1964:

Opium

Tenslotte nog iets over het opium-verhaal. Zowel Marcus Bakker in '65 als Joop Wolff in '66 ruimen een misverstand. Bakker haalt de bewuste passage aan uit Marx „Bijdrage tot de kritiek van Hegels rechtsfilosofie", waarin de opium-opmerking voorkomt. „Religieuze nood is tegelijkertijd de uitdrukking van werkelijke nood en het protest tegen werkelijke nood. Religie is de zucht van het onderdrukte schepsel, het hart van een harteloze wereld, net zoals het de geest is van een geest-loze toestand. Het is de opium van het volk." Bakker: „Het beeld spreekt bijzonder aan en doet dit al meer dan honderd jaar: de godsdienst, net als opiunr), een vluchtweg uit deze slechte en onbegrepen wereld naar een ander, beter bestaan — en daarmee tegelijk een protest tegen die wereld, die tot dit letterlijke of figuurlijke opiumschuiven drijft. „Enkele gezichtspunten inzake de ideologische opvoeEen pakkend, maar tegelijkertijd een gevaarlijk beeld, ding van het volk, zoals die in de laatste tijd in de waarmee men, net als met iedere vergelijking, voorC.P.S.U. naar voren zijn gebracht zijn voor ons ook zichtig moet omspringen. Dat heeft de geschiedenis niet aanvaardbaar In de propaganda voor het atheïsóók geleerd. In de eerste plaats hebben de tegenstanme is een strekking merkbaar om de succesvolle opders van het marxisme het jaar en dag met een kleibouw van de communistische samenleving afhankelijk ne letterverandering gewijzigd in „Godsdienst is voor te stellen van het verwerven van, een bewust opium v o o r het volk,". En die lichtelijk verdraaide wetenschappelijke, dat wil zeggen, ongodsdienstige tekst is zovele malen herhaald, dat ook sommigen levensbeschouwing door het gehele volk. Voor ons in in de arbeidersbeweging die wel zijn gaan hanteren Nederland, en ik meen ook in het algemeen, mag er en verdedigen. geen twijfel of verwarring over bestaan, dat ongeloviWat is het verschil? gen en gelovigen samen kunnen en moeten werken, niet alleen voor de vrede, maar ook voor het socialisme „Godsdienst als opium v a n het volk" wil zeggen: een vluchtweg, door het volk aangegrepen om zich en communisme." uit bestaande, onbegrepen, maatschappelijke omHet citaat is ontleend aan het opstel „Marxisme en standigheden los te maken. De formulering, als zij Christendom" van Marcus Bakker in het boekje „De wordt doorgedacht, legt de nadruk op de noodzaak uitdaging van het Marxisme" dat in 1965 verschijnt en de maatschappij te veranderen, teneinde het betredat samen met het artikel „Christendom en Communisden van de vluchtweg onnodig te maken. „Godsdienst me" van Joop Wolff in Politiek en Cultuur van 1966 tot als opium v o o r het volk" legt een heel andere nade helderste uitzettingen behoort over wat Nederlanddruk, namelijk op de instanties die moedwillig de se communisten nu eigenlijk bedoelen. Want er Is een godsdienst hebben bedacht en toegediend om het boel verwarring. „Van spraakverwarring naar begrip," volk te bedwelmen. De gedachte wijst de kerk en heet het artikel van Joop Wolff over dit onderwerp in hen die haar misbruiken als eerste kwaad aan, en niet 1966. Daarin betreurt hij het, dat wat in Oost-Europa de maatschappij. Ze zegt als het ware: neem de kerk gebeurt maar meteen representatief wordt verklaard weg en de bevrijding van het volk is daar. Dat wil zegvoor „het marxisme". „Dit uitgangspunt dreigt een gen, in laatste instantie wordt de verantwoordelijkvruchtbare ontplooiing van de dialoog te belemmeren." heid voor het lot der arbeiders van de kapitalistische „Zo langzamerhand begint bijvoorbeeld toch wel maatschappij naar de kerk verschoven. door te dringen dat de manier waarop in de Sx>wjetHet ligt voor de hand, dat deze verdraaiing vele maUnie het geloofsvraagstuk benaderd wordt (in de tijd len heeft gediend ter staving van de valse beschuldivan Chroestsjew zelf met een plan van de inmiddels ging dat de communisten geloof svervolgerszijn. afgezette lljitsjow tot bestrijding en opheffing van de Maar veel gevaarlijker is het nog, als in de arbeidersgodsdienst) bepaald niet als representatief voor „ h e t beweging zelf de vervalste formulering als richtsnoer marxisme" beschouwd kan worden. Iljitsjows plan wordt gezien. Dan kan zij bij de socialist de gedachstond zelfs in grove tegenspraak met de marxistische te wekken dat men zijn hoofdaandacht zou moeten opvattingen, met de marxistische methode van anabesteden aan de liquidatie der „opiumhandelaren", lyse van geschiedenis en maatschappij. Toen dit plan d.i. de kerk. Het gevaar zou dan kunnen bestaan, dat in de Sowjet-Unie aan de orde werd gesteld, nam de klassenstrijd door geloofsstrijd wordt vervangen. En C.P.N, er dan ook onmiddellijk duidelijk stelling tegen dat nu gaat regelrecht tegen de opvatting van het en gaf zij tegelijkertijd een uiteenzetting van haar opmarxisme in. Zowel Marx als Engels en Lenin hebben vattingen inzake het geloof en de gelovigen, waarzich bij herhaling met grote kracht uitgesproken temee wij samen het socialisme in ons land willen opgen iedere tendens in deze richting. bouwen." Niet het geloof, maar het kapitalisme moet bestredenworden. En eerder schreef Wolff: „ w g conformeren ons niet aan officiële standpunten elders, noch aan die in de In deze strijd zal ook de basis van het geloof goedSowjet-Unie of China, nóch aan die in Polen of in deels verdwijnen." Oost-Duitsland. Dit wil nog eens duidelijk gezegd Denkt Marcus Bakker. zijn."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen