VU Magazine 1977 - pagina 456

1 ^ magazine 14 kern is de erfsubstantie opgeslagen in draadvormige of staafvormige deeltjes die we ,,chromosomen" noemen. Op de tweede foto zijn de 46 chromosomen van de mens te zien. In die chromosomen bevindt zich een chemische stof die de drager is voor de erfelijke eigenschapen. Die stof heet dexoxyribonucleinezuur of met een afkortiiig uit het Engels DNA. Deze chemische'stof, dit DNA, kan met behulp van een electronenmicroscoop zichtbaar gemaakt worden. De lange dunne draad op de derde foto stelt dat DNA voor, in dit geval betreft het DNA van een virus. De informatie voor erfelijke eigenschappen ligt in de vorm van een code opgeslagen in dat DNA. De cel met al de processen die zich daarin afspelen is in staat om die code om te zetten, te vertalen in producten die noodzakelijk zijn voor de bouw en levensverrichtingen van de cel. Zo'n systeem kan worden vergeleken met een computer. Wanneer ik in een bepaald systeem een codenummer heb, dan kan een computer, wanneer ik hem de code geef, die code vertalen in mijn naam, voorletters, leeftijd, adres etc. Mijn codenummer valt te vergelijken met dit DNA, de computer met de cel. Het DNA is onder te verdelen in honderden stukjes. Ieder stukje bestuurt een bepaalde activiteit, een bepaalde erfelijke eigenschap in de cel. Zo'n stukje wordt erffactor of gen genoemd. Een tweede belangrijke functie van het DNA is het vermogen zich te vermeerderen, te reproduceren, zodat bij het ontstaan van nieuwe cellen, door deling van een oudercel deze nieuwe cellen een hoeveelheid DNA krijgen die identiek is aan die van de oudercel.

Soorten De in de natuur voorkomende soorten, zoals mens, tabaksplant, mier, paard etc. worden bepaald en gedefinieerd door hun DNA in de chromosomen. De informatie in het DNA verschilt dus van soort tot soort. Onder normale omstandigheden bestaan er natuurlijke barrières, die uitwisseling van genetisch materiaal tussen verschillende niet-verwante soorten verhinderen. De soorten blijven daardoor constant. Bij genetische manipulatie kunnen de soortbarrières doorbroken worden. Voordat ik dat nader toelicht, wil ik uiteenzetten wat we met genetische manipulatie bedoelen. Onder genetische manipulatie ver-

Foto 3 De lange dunne draad is het DNA van een virus

Foto 4 Het ,,lint" reclitsboven stelt het DNA voor van een zoogdier; de cirkeltjesünksboven het DNA van een bacterie. Schematisch vfordt aai^egeven hoe het DNA van de ene soort wordt gekoppeld aan dat van een andere.

staan we die handelingen, die leiden tot een cel of organisme met een nieuwe combinatie van erfelijke eigenschappen zonder daarbij gebruik te maken van de normale sexuele cyclus. De genetici manipuleren weliswaar reeds tientallen jaren met de erfelijkheid van organismen, o.a. door het aanbrengen van veranderingen (mutaties) in het DNA, doch deze manipulatie geschiedt binnen een soort. Bij genetische manipulatie worden die soortsgrenzen overschreden. M.a.w. hierbij wordt DNA, erfelijke eigenschappen van de ene soort gecombineerd met gekoppeld aan DNA van een andere soort. De vierde foto laat dit schematisch zien. Linksboven is het DNA te zien van een bacterie, rechtsboven het DNA van b.v. een zoogdier. Deze DNA soorten kunnen met behulp van bepaalde technieken uit de cellen afgezonderd en gezuiverd worden. Wanneer we nu een bepaalde erfelijke eigenschap van een zoogdier verantwoordelijk voor de produktie van b.v. een hormoon (de donkere stukjes in het ,,lint" rechtsboven) over wülen brengen in een bacterie dan knippen we het DNA met behulp van bepaalde eiwitten in stukjes. Vervolgens koppelen we wederom met behulp van andere eiwitten stukjes zoogdier DNA weer aan DNA dat in de bacterie thuis hoort. Tenslotte brengen we het stuk

DNA met een nieuwe combinatie van eigenschappen zg. recombinant DNA terug in de bacterie. Op deze wijze zijn al heel wat stukken DNA van hogere organismen in bacteriën terecht gekomen. Andere vormen van genetische manipulatie blijven hier buiten beschouwing.

Nieuwe eigenschappen Het vermogen zó met het DNA in de reageerbuis te manipuleren is het resultaat van 25 jaar onderzoek aan DNA, aan de methoden die het mogelijk maken DNA uit cellen af te zonderen, cellen het DNA weer op te laten nemen en aan die producten die actief zijn op dat DNA, o.a. het DNA knippen op bepaalde plaatsen en stukken DNA weer aan elkaar koppelen. De moet er direct bij vertellen, dat het uitwisselen van stukken DNA tussen 2 chromosomen ook in de natuur volgens soortgelijke processen, ,,recombinatieprocessen" normaal voorkomen bij elke soort en binnen elke soort. Uitwisseling van stukken DNA tussen chromosomen van verschillende soorten treedt als r^el niet op, alhoewel daar uitzonderingen op zijn. Het bijzondere van genetische manipulatie is, dat hier wel stukken DNA van verschillende soorten aan elkaar gekoppeld worden. Dat is een proces dat in de natuur nauwelijks voorkomt. In ieder geval minder dikwijls dan de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen