VU Magazine 1977 - pagina 345

liSl nu^adne 35

leid tot verschijnselen onder ,,kleurlingen" zoals „trachten de blanke status te krijgen", „voor blanke te spelen" of „voor blanke door te gaan". D. P. Botha, een vooraanstaande Afrikaner theoloog maakt de volgende verhelderende opmerkingen: ,,De gekleurde gemeenschap vertoont zo'n bonte variatie dat de regering om haar doet te kunnen bereiken verschillende subgroepen heeft moeten aanbrengen, waarvan de Kaapse kleurlingen de grootste is. Uit raciale gezichtspunt tart de kleurling groep ieder classificatie. Huidskleur kan evenmin als criterium worden gehanteerd. De kleurlingen kunnen niet zonder meer als ,,bruin mens" worden bestempeld, omdat hun huidskleur gaat van blank tot zwart. De ondoelmatigheid van zo'n criterium krijgt nog meer nadruk door het feit dat veel blanken donkerder zijn dan vele kleurlingen en toch wordt hun plaats in de blanke samenleving hen niet betwist". Ds. Allan Hendrikse spreek wellicht voor al degenen die als ,,kleurlingen" staan ingeschreven als hij zegt: ,, De term kleurling is niet door onszelf bedacht en als we kijken naar de Zuidafrikaanse situatie dan rijst de vraag waarom hij dan toch bestaat. Wij hebben geen speciale huidskleur, wij hebben geen speciale taal en wanneer anderen deze bijzonderheden wél zien, zien ze die niet omdat ze ze zien, maar omdat ze willen dat anderen ze zullen zien...Ik wil niet als kleurling worden bestempeld... ik wil alleen als Zuidafrikaan bekendstaan".

Naamgeving ,,Kleurlingen" zijn afwisselend ,,eurafrikanen", „Kaapse Kleurlingen" en ,,bruinmense" genoemd. Deze naamgevingen zijn belangrijk binnen de Zuidafrikaanse levenswijze want de rol die voor iemand is weggelegd wordt erdoor bepaald. Edelstein kwam in zijn onderzoek over de ,,kleurlingen" in Johannesburg tot de volgende conclusies die als redelijk symptomatisch voor de houding van de ,,kleurlingen" in het algemeen kan worden beschouwd:

Voorkeur voor benaming bij „kleurlingen" %

Zwart Zuidafrikaan Kleurling Afrikaner Bruine Afrikaner Maleier Gekleurde Zuidafrikaan Kaapse kleurling ,,Bruinmens" Griqua Gekleurde Afrikaner Anderen

9 265 122 1 1 28 48 19 4 1 2 0

2 53 24 0 0 6 10 4 1 0 0 0

Niet homogeen Het feit dat dit onderzoek werd uitgevoerd in Johannesburg waar de term ,,kleurling" waarschijnlijk een hogere statusaanduiding is temidden van een overweldigende meerderheid van Afrikanen, kan een verklaring zijn voor het tamelijk hoge percentage dat de voorkeur geeft aan de term ,,kleurling". De Theron Commissie concludeerde dat de ,,kleurlingen" het Uefst Zuidafrikanen zijn. De commissie bepleitte op typisch blank Zuidafrikaanse wijze dat een eind zou worden gemaakt aan de indeling in verschillende soorten ,,kleurlingen" en dat voortaan nog sprake zou zijn van één categorie, namelijk ,,kleurlingen". Afschaffing van deze racistische benaming werd niet bepleit. Door gebruik van de term ,,kleurling" in officiële stukken en door blanken in het algemeen wordt sterk de nadruk gelegd op huidskleur. Bovendien wordt gezegd, dat het hier om een min of meer homogene groep gaat, hetgeen een verdraaiing van de werkelijkheid is. Een andere soort van homogeniteit groeit echter snel. Want hoewel de ,,kleurlingen" westerse talen spreken (engels of afrikaans) is hun idioom zwart, d.w.z. het is bepaald door armoe, discriminatie die kenmerk zijn van de,,zwartheid" van de „kleurlingen". Alle anderen woorden die worden gebruikt om de,,kleurling" te beschrijven, vinden hun oorsprong in het blanke

denken. Soms worden de termen „bruin" en ,,bruinmense" gebruikt. De rechtvaardiging daarvan die door de Afrikaner dichter Van Wijk Louw wordt gegeven wordt door de meeste Afrikaners aanvaard. Hij schrijft: ,,Ik vindt het woord „kleurling" (met of zonder hoofletter)een lelijk woord, met de bijsmaak van de plantage of de koloniale tijd, het is misschien zelfs geen goed afrikaans, een geïmporteerd woord; ik heb liever het woord „bruinmens" dat ik van de bruine mensen zelf geleerd heb toen ik nog klein was. En bruin is als kleur zeker niet lelijk. Waarom zouden wij anders in de zon trachten bruin te worden?" Hier maakt Van Wijk Louw zich schuldig aan huichelarij want, waarom verwerpt hij de ene term als racistisch en heeft hij geen bezwaar tegen een andere, die even hatelijk is.

Commissies De Zuidafrikaanse regering staat erom bekend, dat zij regelmatig commissies instelt die sociologische aspecten onderzoeken van de verschillende groepen in het land en dan de aanbevelingen onder het kleed veegt. Dat gebeurde met de Tomlinson Report in 1955 dat handelde over de positie van de Afrikanen in Zuid-Afrika. Hetzelfde lot onderging het lijvige Erika Theron Report over de „ Kaapse kleurlingen" 'm 1976. Enkele ,,kleurlingen"-Oom Toms waren bereid om in de commissie zitting te nemen. Zij maakten zichzelf wijs dat ze het ,,kleurlingen"~lot samen met hun Afrikaner (blanke) broeders zouden kunnen bepalen. De commissie kwam tot een aantal verontrustende conclusies, tenminste voor blank Zuid-Afrika. Er werd vastgesteld dat 43 % van de kinderen die uit „kleurling"-wrovmtn werden geboren, onwettig was en dat 20 % van de ,,kleurlingen" zonder werk was of slechts tijdelijk werk had. Het bleek dat 75 % van de „A:/eur/i>ig"-landarbeiders beneden het bestaansminimum leefden en dat er meer dan 30.000 ,,squatters" waren (dat is de afschuwelijke situatie waarin ,,kleurlingen" primitieve onderkomens bouwen die als

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen