VU Magazine 1977 - pagina 476

1 ^ magadne 34 400 ingenieurs. Het bedrag, dat daarmee in 1974 gemoeid was wordt door de Amerikaan Tucker begroot op 8 miljard dollar voor de Verenigde Staten en West-Europa samen. Toch altijd nog meer dan 2 miljoen gulden per uur. De Engelse wetenschapsfilosoof Bernal komt echter al in 1962 tot een bedrag van 13 miljard dollar voor militair onderzoek alleen voor de Verenigde Staten. Het Stockholms Instituut zit daar ergens tussenin (zie onderstaande tabel).

Eerlijkheidshalve moeten we daaraan toevoegen dat binnen de kring der betrokkenen die discussies in een aantal gevallen wel degelijk heeft plaatsgevonden. In de praktijk leidde het echter zelden tot afwijzing van een nieuwe wapen technologische ontwikkeling op politieke of morele gronden. Wel zijn er voorbeelden bekend waarin het onderzoek naar militaire toepassingsmogelijkheden werd stopgezet op grond van wetenschappelijke argumenten. Daarnaast ontstaat er een zekere eli-

Tabel Overzicht van de militaire uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling (in constante prijzen van 1963 en in miljoenen dollars) VS GB Fr. Did. Ned.

1962 7.532,0 755,8 300,9 115,7 2,8

7.278,0 765,5 398,9 165,6 6,5

7.792,7 650,0 583,6 181,8 6,8

7.586,7 544,8 528,0 216,7 8,6

6.682,7 491,9 457,1 237,8 9,5

6.745,8 604,0 >

254,7 ~ 5 ~

Bron: SIPRI Yearbook 1972

de gevolgen tevorming. Er ontstaat een kleine Laten we voorop stellen dat de gevol- kaste van haves" en een grote groep gen in lang niet alle gevallen eenduidig van ,,have-nots". Overheid en milizijn. Er zijn in onze samenleving nog taire industrie zijn hierdoor in staat ten wel zoveel maatschappelijke buffers aanzien van de wetenschappelijke ween er is in de geschiedenis nog wel reld een verdeel- en heerspolitiek te zoveel ironie, dat niet alle effecten voeren. Als een onderzoeker al zijn zich in de hier beschreven pure vorm medewerking weigert, zijn vele anderen bereid zijn plaats in te nemen. voordoen. We kunnen de gevolgen indelen in Belangrijker is echter de onkontrotwee groepen: de eerste kunnen we de leerbaarheid voor buitenstaanders van intramurale gevolgen noemen, d.w.z. informatie die door deze kleine elite de gevolgen die zich voordoen binnen wordt verstrekt. Een ander voorbeeld de muren van de wetenschap. De an- daarvan geeft de Amerikaanse hoogledere groep omvat de extra-murale ge- raar York, die o.m. lid is geweest van volgen, in casu de gevolgen voor de de presidentiële wetenschaps-adviescommissie ten tijde van Eisenhower bewapening en wapenwedloop. Idealiter ontstaat wetenschap, laten en Kennedy: Toen de Atlas-raket we zeggen een stelsel van uitspraken ontwikkeld werd, stelde men dat die over de werkelijkheid, in een voortdu- raket moest voldoen aan twee vereisrende discussie tussen onderzoekers ten: de reikwijdte moest ongeveer die met die werkelijkheid bezig zijn. Ik 5500 zeemijl bedragen en de raket zei idealiter, omdat veel van die dis- moest over die afstand een kernkop cussies meer weg hebben van monolo- van één megaton kunnen vervoeren. gen en ordinaire ruzies, dan van een Deze eisen waren, aldus York, echter niet gebaseerd op gegevens over Ruswerkelijke dialoog. Wetenschappers die in het militaire sische w^ensystemen, ook al deed onderzoek werkzaam zijn, staan ech- men dat zo voorkomen. De bron ervan ter voor de noodzaak van strenge ge- lag volgens York bij de irrationele heimhouding, ook al zijn de regels op voorliefde van veel wetenschappers dat punt de laatste tijd versoepeld. voor ronde getallen: 5500 zeemijl is Daarmee onttrekken zij zich voor een namelijk een kwart van de omtrek van groot deel aan een beoordeling van de aarde en één megaton is gelijk aan 1 vakgenoten van hun werkzaamheden. miljoen ton explosief vermogen. Daardoor is de wetenschappelijke wereld - zo zij dit al zou willen - een Wapenwedloop mogelijkheid ontnomen vooraf te dis- Het belangrijkste gevolg van die becussiëren over de noodzaak en wense- trokkenheid is evenwel het effect dat lijkheid van een bepaald onderzoek. deze heeft op de wapenwedloop. Deze

wedloop is al sinds lang niet meer kwantitatief van aard, dat wil dus zeggen een wedloop in aantallen, maar veel eerder kwalitatirf. De wapenwedloop is sterk technologisch bepaald, d.w.z. afhankelijk van technologische vernieuwingen en uitvindingen. De mensen die met deze wapentechnologie bezig zijn, zijn in sterke mate gespecialiseerd en moeilijk inzetbaar in andere takken van de industrie. Daarbij komt dat een wapensysteem meestal binnen korte tijd moet worden afgeleverd, waardoor voor de ontwikkeling en fabricage veel specialisten nodig zijn. Omdat de militaire industrie zich het verlies van die mensen niet kan veroorloven, ontstaat er na aflevering van een nieuw wapensysteem een sterke druk om de werkzaamheden te kontinueren door het bedenken van verbeteringen van dat systeem. Het proces dat dan ontstaat wordt door York als volgt beschreven: In de eerste fase bedenken de specialisten op basis van hun kennis van het wapensysteem, wat de tegenstander zou moeten doen om dat systeem uit te schakelen. Vervolgens stellen ze dat hij dat ook metterdaad zal doen. Daarover worden reporten geschreven naar de regering en lekken'' gegevens uit naar de pers. De bedoeling van dit alles is de regering onder druk te zetten om over te gaan tot de aanschaf van een nieuw wapensysteem. Meestal gebeurt dat ook. Door de complexiteit van de wapensystemen zijn regering en parlement meestal niet in staat de gegevens te controleren. Omdat de veiligheid op het spel lijkt te staan, stemt men toe en is een volgende stap in de wapenwedloop een feit.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen