VU Magazine 1977 - pagina 199

m magame 21

geven, 't Zijn niet de beleggers, die in de eerste plaats het /(waad stichten van de prijsopdrijving, maar de boeren zelf. Ze kunnen niet anders, want ze moeten steeds groter worden om het hoofd boven water te houden. En daarvoor hebben ze grond nodig. Ze drijven de grondprijzen met elkaar op. Ze concurreren elkaar dood om het productiemiddel grond. Wat de VVD wil, heet wel liberaal te zijn, maar het betekent de volledige ondergang van de eigendom als particuliere exploitatievorm, omdat er dan niets anders overblijft dan het alternatief van volledige national isatie". Tegen deze achtergrond verbleekt inderdaad de discussie onteigening tegen „gebruikswaarde" of „vrije waarde". Maar het woord „gebruikswaarde" stond nu eenmaal in het kabinetsakkoord met alle emotionele pro en contra's aan dat begrip verbonden en daar konden noch Den Uyl noch Van Agtvanaf.

Noodoplossing Om de coalitie PvdA-CDA te redden verzon prof De Haan toen een noodoplossing, de zgn. „negatieve ontwikkelingsschade". Als men die ging meeberekenen boven de gebruikswaarde, was er misschien nog iets politiek haalbaars van te frunniken. Maar het meest vernietigende oordeel over het begrip (voordat het een naam had gekregen) was goed beschouwd van prof. De Haan zelf. In z'n voordracht, februari '74 in Leiden zette hij uiteen dat een vasthouden aan het begrip „gebruikswaarde" betekende dat men vasthield aan een volstrekt fictieve, dus in feite niet meer bestaande waarde. In het zicht van een stadsuitbreiding, met dreigende onteigening binnen een onbekend aantal jaren, gaat de boer geen grote bedragen meer lenen om ze in z'n bedrijf te investeren. Het bestemmingsplan staat hem veelal ook niet meer toe te bouwen (kastuinbouw, een ligboxenstal). In het zicht van onteigening ontwikkelt het bedrijf zich niet meer. Kortom: de dreiging van de onteigening tast de gebruikswaarde van de grond in de buurt van de stad al jarenlang aan. Tot dusver maakten de boeren daarvan geen punt, want ze w a ren tevreden omdat vanuit een ander gezichtspunt — de toekomstige ruwe bouwgrondwaarde — er toch een voor hen bevredigende prijs uit de bus kwam.

Maar als men bij onteigening van de gebruikswaarde uitgaat, is het billijk daarbij te berekenen hoe groot de ontwikkelingsstagnatieschade (VU-Magazine verzint dit woord) in de prijs voor het te onteigenen boerenbedrijf is. Prof. De Haan: „Concreet: wat zou een landbouwbedrijf waard zijn geweest, als het zich wel had kunnen vergroten of intensiveren en moderniseren volgens de eis des tijds en wat zou dan het bedrijfsinkomen zijn geweest? U voelt wel: dit is pure nonsens en dus geen goede grondslag voor onteigening". Niettemin begaf de VU-hoogleraar zich met geprangd gemoed op deze weg, toen hem bleek dat het kabinet-Den Uyl-Van Agt niet meer onder het begrip „gebruikswaarde" uitkon, zoals gezegd voor prof. De Haan een kwaadaardig gezwel waaraan het hem dierbare kabinet-Den Uyl wel eens kon overlijden. In het „ Grondjournaal" van 24 nov. '75 (waar w i e leest datblad?)zegde hij toe: „Hoewel dit pure nonsens is, ben ik, hoezeer bezield door de gedachte van een goed compromis, bereid om amendementen in deze richting te helpen formuleren. Eenvoudig, omdat uit juridisch oogpunt alles beter is dan de gebruikswaarde als zodanig. Liever een slecht compromis dus dan dit grove stuk onrecht tegenover economisch zwakkeren ". Metdeze economisch zwakkeren bedoelde prof. De Haan de boeren om wie het gaat. (Prof. De Haan: „Daarvan zit 50% beneden het minimum inkomen en 80% beneden het niveau van een modaal werknemer. Déér ging het ons om en om niets anders. En niet dan over mijn lijk zullen die mensen in de verdrukking komen!". Grondspeculanten en projectontwikkelaars ben ik bereid de nek om te draaien "). Zo ontstond dus uit nood het begrip Negatieve Ontwikkelings Schade kortweg NOS, geen beste uitdrukking bleek alras. Maar de VU-hoogleraar wist zo gauw niks beters. Hij heeft de NOS thans vervangen door het begrip „Bedrijfsontwikkelingsschade", ook al geen gelukkig woord, want wie niet beter weet, denkt dan dat het gaat om schade die men kan oplopen door de ontwikkeling van bedrijven. Ineen ingezonden stuk in Trouw van 15 april '77 meent J. van Leeuwen: „Alweer een even raar en onlogisch

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen