VU Magazine 1979 - pagina 256

I/2Ü magazine 34

Het ontstaan van de bijbel, speciaal van het Oude Testament door prof. dr. M. J. Mulder Vanouds is het in orthodox-protestantse en in rooms-katholieke kringen gewoonte te belijden dat de bijbel ,,Gods Woord" is. In onze kring verwijst men hierbij graag naar wat daarover in de Nederl. Geloofsbelijdenis gezegd wordt. Ik wil hier herinneren aan artikel 5 van onze NGB waarin onder meer beleden wordt aangaande de boeken der HeiUge Schrift: ,,En wij geloven zonder enige twijfeling al wat daarin begrepen is, en dat niet zozeer omdat ze de Kerk aanneemt en voor zodanig houdt; maar inzonderheid omdat ons de Heilige Geest getuigenis geeft in onze harten, dat zij van God zijn. . . " Een verzameling boeken Deze laatste 17 woorden heb ik onderstreept, niet alleen omdat ik persoonlijk met deze belijdenis - zij het met vallen en opstaan - kan instemmen, maar ook omdat deze geloofsbelijdenis voor mijn besef meteen aanduidt dat er aan de bijbel voor de gelovige een dimensie zit die aan ieder redelijk onderzoek ontsnapt en die derhalve zuiver en alleen een geloofskwestie is. Dit geloof nu kan mij echter niet verhinderen de bijbel tegelijkertijd te zien als een verzameling boeken, boekjes en fragmenten, geboren in een lange periode - voor wat het OT betreft van Israels volksbestaan. Kuyper heeft er reeds op gewezen dat, evenals Jezus God was in menselijke gestalte, ook het woord van God in menselijk gewaad tot ons gekomen is. Dat houdt naar mijn besef dan in dat de bijbel niet alleen in zijn huidige bestaan, maar ook in zijn vroegere ontstaan langs banen tot stand gekomen is, waarlangs boeken nu eenmaal tot stand plegen te komen. In het vroege Jodendom hebben de rabbijnen er reeds op gewezen, dat de bijbel - in casu: het OT - niet zonder meer uit de hemel gevallen is. Zeker zal niemand - hoe orthodox hij ook moge zijn - zoiets vandaag dan ook nog willen beweren. De problemen komen echter als we trachten er achter te komen hoe de bijbel ontstaan is. In de geschiedenis der kerk zien we de meest verbitterde gevechten ontbranden bij het invullen van het ant-

Prof. dr. M. J. Mulder

woord op de vraag naar wat we maar gemakshalve de ,,menselijke factor in de Schrift" zullen noemen. Hoe concreter we trachten in te vullen, hoe groter de problemen worden. Gods Woord Men meent in conflict te zijn met de belijdenis: ,,De bijbel is Gods Woord" als men de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek die strijdig zouden zijn met deze belijdenis, erkent. Toch is dit, naar mijn diepste overtuiging, nooit het geval. We zullen echter open moeten staan voor het feit dat iemand van de 20ste eeuw, beladen

als hij is met de last van een cultuur van deze en vele voorafgaande eeuwen, de problemen van de werkelijkheid èn van de waarheid anders benadert dan iemand van eeuwen, ja zelfs millennia geleden. De bijbel is vertaald uit vreemde talen die sommigen kennen: het hebreeuws, het aramees en het grieks. Het dikke boek is een vertaling van een reeks oeroude geschriften afkomstig van verschillende mensen, ieder met zijn eigen stijl, idioom, beeldspraak en beleving van de hem omringende werkelijkheid. Voorzover we weten zijn de meeste schrijvers - zo niet allen Israëlieten of Joden geweest. Verder herinneren we eraan dat mannen als David en Salomo zo omstreeks duizend jaren voor Jezus" geboorte geleefd moeten hebben en dat ze door liederen en spreuken aan onze bijbel bijgedragen hebben. Tradities Toch is er geen snippertje meer over van de papyrusrol of van het perkament of van wat dan ook maar, waarop deze bijbelschrijvers geschreven hebben, als ze althans zelf geschreven hebben. De oudste handschriften van het OT dateren uit de tijd van Jezus' geboorte en zijn gevonden bij de Dode Zee. En het eerste complete gave handschrift van het OT dateert van nog eens zo'n kleine duizend jaren later. Wat ligt er voor een lange traditie tussen de honderden, ja duizenden jaren vanaf het tijdstip van het ontstaan van het lied van Debora (Richt. 5) - meestal als één van de oudste stukken van het OT beschouwd - een ervaring in het toenmalige leven van Israël, èn het ontstaan van de huidige in lettertekens ,,verbeelde" hebreeuwse tekst ervan? Welke hebreeuwse tekst is trouwens de juiste? Al zijn dan de varianten in dp vele handschriften van het OT niet bijzonder ingrijpend, er zijn er toch vele in de loop der tijden ontstaan. Deze zijn veelal tengevolge van het over-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen