VU Magazine 1980 - pagina 437

Wl MAGAZINE 7

.Jhr. Mr. A. F. de Savornin I^ihman

het brengen van hommage aan één der werkers van het eerste uur.

De VU straks Het wordt tijd Uw aandacht te gaan vragen voor de Vrije Universiteit nu en straks. De situatie is geheel anders geworden. Als universiteit heeft de V.U. haar plaats verworven; ze vindt als zodanig erkenning bij haar zusterinstellingen. Opleiding wordt geboden in bijna alle mogelijke studierichtingen. Haar 13.000 studenten maken haar tot een universiteit van middelbare grootte. Waren haar studenten tot ±1950 overwegend gereformeerd, sindsdien lijkt het landelijk patroon steeds meer benaderd te worden. Haar afgestudeerden vonden overal in de maatschappij hun plaats. Was het zó dat in de beginperiode het onderwijs bijna alle aandacht moest krijgen, aan de onderzoektaak wordt in de laatste decennia in toenemende mate aandacht gegeven. En ook hiervoor wordt waardering ondervonden, al moet gezegd worden dat het verder ontwikkelen en verdiepen van het onderzoekprogramma nog hoge prioriteit behoeft. De bestuursstructuur is geregeld volgens het model van de Wet - Universitaire Bestuurshervorming. De daarbij opgetreden spanningen en de positieve kanten ervan hebhen ook wij ervaren. Het bevoegde gezag is genoemde Vereniging in casu het Bestuur van de Vereniging. Zij treedt in vele opzichten in de plaats van de Minister bij de Rijksinstellin-

gen, ook nu de V.U-alweer een lange tijd - 100% subsidie ontvangt. Voor niet te subsidiëren activiteiten - ik noem met name ons werk in ontwikkelingslanden - worden Verenigingsgelden gebruikt. De wens van 1880: ,,Een ei^en universiteit" werd zo op het eerste gezicht gerealiseerd. De Vrije Universiteit is een échte universiteit - met als taak: vorming tot zelfstandige beoefening der wetenschap en de voorbereiding tot het bekleden van maatschappelijke betrekkingen, waarvoor een wetenschappelijke opleiding vereist is of dienstig kan zijn, en de bevordering van inzicht in de samenhang van de wetenschappen - geworden. Maar is het ook de eif^en universiteit gebleven van de groep die haar zo bewonderenswaardig oprichtte en in stand hield? Ik wees al op verschuivingen binnen deze groep en op de spanningen die optraden en optreden bij het vormgeven van dat ,,eigene". Ook in onze tijd is het duiden van die eigen kring en van dat eigen karakter geen uitgemaakte zaak. De sterk wisselende situaties in wetenschap en maatschappij blijven voor een universiteit als deze bij voortduring om bezinning en aanpassing vragen. Het verstaan van dat eigene, het concretiseren van het gestelde doel; ,,God en zijn wereld te dienen", zal nooit tot uniforme, gelijkluidende antwoorden van alle betrokkenen leiden. Maar het hebben van een universiteit, die verwi^jzen wil naar het door de Bijbelse openbaring gegeven toekomstperspectief, is een groot goed als we denken aan de huidige problemen van de mondiale samenleving en van de wetenschap.

De wetenschap De wetenschap, waarover steeds gesproken wordt, bezien wij anders dan in 1880. Ook hier zijn veel zekerheden door onzekerheden vervangen. De rede gaf toen zekerheid aan de wetenschap en aan de verwachting dat door die wetenschap de mensheid tot steeds grotere welvaart zou komen. Als kenmerken van de wetenschap en de wetenschappelijke kennis werden gezien de rationele en objectieve methode, het universele karakter ervan en het feit dat deze kennis, gebaseerd op waarneming en experiment, te toetsen was en voor allen in principe toegankelijk. Nu ervaren we steeds meer de grootschaligheid van de wetenschap en hoe deze zich - met name door de vele en veelsoortige toepassingen van haar resultaten - tot een macht in de

maatschappij ontwikkelde. Een macht die grote invloed heeft op de inrichting en de verdere ontwikkeling van de maatschappij, op de natuur en dus op het leven van allen. De ethische problematiek die dit meebracht vereist voortdurende aandacht, immers de normen en waarden die in de maatschappij erkend worden hebben grote invloed op de verdere ontwikkeling van de wetenschap. Onze toekomstverwachting, onze mensbeschouwing speelt hier een grote, zo niet doorslaggevende rol. Maar de grote problemen waarmee de mensheid nu geconfronteerd wordt vragen om verder onderzoek alvorens meer acceptabele situaties in zicht kunnen komen, reden waarom een verguizen van verder wetenschappe-; lijk onderzoek nu onverantwoord is.' Geen positivistische verwachting dusin die zin, dat kennen en kunnen alleen maar goede gevolgen zullen hebben, wél de erkenning dat óók de wetenschap een niet te verwaarlozen bijdrage bij het streven naar een rechtvaardiger mondiale samenleving kan geven. Wetenschappelijk onderzoek ook omdat het verder doorvorsen van de werkelijkheid steeds duidelijker het grootste mysterie van de schepping en de opdracht van de mens daarin tot onze verwondering kan onthullen.

Zorg en onbehagen De toenemende gevoelens van zorg, onbehagen over de wetenschap en de gevolgen van wetenschappelijk onderzoek waren de reden waarom de Wereldraad van Kerken vorig jaar een conferentie hield van kerkelijke leiders en beoefenaren van de wetenschap over het thema ,,Geloof, Wetenschap en de Toekomst". Philip Potter, de secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken vertelde in zijn inleiding over de ontwikkeling in het denken in de Wereldraad over de rol van wetenschap en techniek. Hij motiveerde het houden van deze conferentie met name als volgt: ,,We all have come here to deliberate together on the central realities of our existence - God, humanity and creation - and the inextricable relation between*them." Over deze ,,onontwarbare" relatie tussen God, mensheid en schepping bleken de deelnemers, afkomstig uit vele landen over de gehele wereld verschillend te denken. Oorzaak van het feit dat ook over de aard van de wetenschappelijke kennis en de taak en rol van de wetenschap zeer verschillend

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen