VU Magazine 1980 - pagina 50

\fflmagame4

Om de erfenis van Colijn Doeko Bosscher, auteur van een binnenkort verschijnende studie over de ARP-jaren 1939-1952. Op deze en volgende pagina's een fragment over de na-ooriogse spanningen tussen ARP en CNV.

sen de A.R.P. en het CNV, die zich toespitsten op het punt van de bedrijfsorganisatie. Het CNV betreurde het diep dat ARP en CHU zich niet meteen hadden gefuseerd, in een nieuwe Christelijke Volkspartij, zoals het illegale Trouw had bepleit. Nu spreekt Bosscher terecht twijfel uit of "n dergelijke nieuwe partij wel zo'n progressieve gedaante zou hebben aangenomen (de CHU was haar linkervleugel kwijtgeraakt aan de PvdA). Het bredere verband had wellicht als enig voordeel gehad een wat minder strak opgelegde partijdiscipline en daardoor meer ruimte voor diverse kritici. En die waren er in het CNV onder de jongere vakbondsbestuurders heel wat. Er werd zelfs even gedacht aan de oprichting van een Christelijk-Sociale Partij, toen de A.R.P.-top geen blijk gaf van vernieuwingsgezindheid . Een geëmotioneerde discussie tussen C.N.V. en A.R.P. leiders vindt plaats in 1947 aan de vooravond van het Centralen Convent. Schouten krijgt het zwaar te verduren. Op zijn beurt verwijt hij de CNV-leiders niet positief te hebben gereageerd op initiatieven vanuit de A.R.P. tot het bijeenroepen van een derde Christelijk Sociaal Congres. Eerdere congressen waren gehouden in 1891 en 1919. Meteen na de Tweede Wereldoorlog lanceerde het A.R.P.-bestuur het idee van een derde Congres. Doel - aldus Bosscher - bevordering van eenheid binnen de protestants-christelijke zuil. Maar het CNV, dat veel PvdA-stemmers (anti-Colijn) telt. voelt er niet veel voor om "n dergelijk congres, zoals vroeger, door een van de prot. politieke partijen te laten organiseren. Op de volgende pagina's publiceert VU-magazine een fragment uit Doeko Bosschers dissertatie, dat begint met de mislukte poging na de oorlog om 'n derde Christelijk Sociaal Congres te houden. Het is het slot van het hoofdstuk dat gewijd is aan ,,Het Sociaaleconomische". BvK)

Spommigen tussen ABP door Doeko Bosscher

Begin 1948 gaf het CNV dan toch een aanzet tot voorbereiding van een sociaal congres. De organisatie werd voorlopig opgedragen aan een comité van vertegenwoordigers van het reformatorische christendom in zijn breedste schakeringen. Men hield vast aan het principe dat er geen politieke partijen als zodanig bij het initiatief moesten worden betrokken. Bij diverse gelegenheden sprak Schouten zijn teleurstelling hierover uit. Er was, zoals hij bijvoorbeeld in september 1947 aan Ruppert schreef, geen dwingende reden te verzinnen om een andere gedragslijn te volgen dan bij de twee voorgaande congressen. Dat de organisatie mede in handen zou zijn van de ARP en de CHU hoefde geen beletsel te vormen voor een brede samenstelling van het comité van voorbereiding; door de politieke partijen terzijde te stellen zou men moeilijkheden veroorzaken en misverstanden wekken. Hoewel het ging om een sociaal congres zou er ook heel wat aan de orde komen,, waarvan de verwezenlijking geheel of ten dele op politiek terrein ligt en dat van grote betekenis zal zijn voor de principiële en practische politieke actie". De organisatoren veronderstelden toch een innig verband tussen een christelijke levensbeschouwing en sociale kwesties? Volgens Schouten was dit alleen houdbaar wanneer tevens werd uitgegaan van het innig verband tussen de christelijke levensbeschouwing en de staatkunde. Het CNV gaf niet toe. In 1952 werd, nadat de organisatoren hadden vastgesteld dat over de belangrijkste vraagstukken onvoldoende overeenstemming bestond voor ,,een naar buiten tredend en getuigend congres", een op studie en bezinning gerichte conferentie gehouden, bij de voorbereiding waarvan ARP noch CHU formeel was ingeschakeld. Fel wees de ARP-voorzitter tijdens het overleg met geestverwante bestuursleden van het CNV elke suggestie van de hand dat de fusie tussen CHU en ARP was afgesprongen op

een gebrek aan enthousiasme van zijn kant. Tilanus en zijn medebestuurders waren zelfs niet bereid geweest te onderzoeken of er principiële bezwaren bestonden tegen eenheid. Men sprak slechts over sfeer, klimaat en mentaliteit. De van AR-zijde aangeboden federatieve samenwerking ging de CHU nog te ver. Het werd ,,nauw contact", en ook daarvan kwam niets terecht. Tegen degenen die beweerden dat de ARP zich na de oorlog de leiding over het politieke handelen van reformatorische christenen had laten ontfutselen zei Schouten, dat hem al vóór zijn arrestatie in april 1943 duidelijk was geworden, dat de antirevolutionairen ,,in strijd gewikkeld zouden worden met hen, die fundamenteel een ander standpunt innamen". Ze hadden, met andere woorden, aan de ontwikkeHng rond de doorbraak weinig kunnen toeof afdoen met een ander beleid. Wie hoog opgaf van de rol die de ARP in het verzet had vervuld en in dit verband sprak van verspeelde goodwill deed er overigens goed aan te bedenken, naar de partijvoorzitter terloops opmerkte, dat velen uit haar kring te lang werk hadden gehad om de juiste houding te vinden tegenover de bezetter.

Nieuwe partij? Nu was er sprake van een vanuit de kring van het CNV op te richten nieuwe, ,,sociale", christelijke partij. Het gevolg zou volgens Schouten zijn, ,,dat dan principieel de verhouding tussen de Antirevolutionaire Partij en de vakbeweging vertroebelt en dat het Christelijk Nationaal Vakverbond nodeloos velen van zich vervreemdt, die haar (sic) overigens steeds een warm

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen