VU Magazine 1981 - pagina 374

Nazi-affiches uit de tijd waarin Hitler nog niet aan de macht was

nen, want dat zou de geldhoeveelheid weer doen toenemen en de prijzen en de invoer doen stijgen. Met de economische depressie daalden de belastingontvangsten. Derhalve verhoogde Brüning een aantal belastingen, voerde nieuwe belastingen in, schroefde de overheidsuitgaven terug en verlaagde de ambtenarensalarissen met maar liefst 10 tot 18 %. Maar wat Duitsland door prijsverlagingen aan concurrentiepositie in de internationale handel had gewonnen, raakte het in één klap kwijt toen het Britse Pond Sterling op 21 september 1931 van het goud losgemaakt werd en onmiddellijk sterk aan waarde verloor (het werd tegenover de dollar enkele tientallen procenten minderwaard). Veel landen volgden het Verenigd Koninkrijk. Duitsland ging niet mee. Britse goederen en die uit andere landen waren nu tegenover de Duitse goederen goedkoper geworden, doordat er meer Ponden Sterling e.d. voor een Mark gekocht konden worden. Brüning probeerde de Duitse prijzen verder te verlagen, met draconische maatregelen. De ambtenarensalarissen werden in december 1931 nog eens met 9 % verlaagd, de CAO-Ionen moesten tot het niveau van januari 1927 dalen (maar met maximaal 10 a 15 %), huren en rente dienden verlaagd te worden en de regering schreef een algemene daling van prijzen, die door afspraken tussen ondernemers waren vastgesteld, voor. Een rijkscommissaris voor de prijsbewaking deed zijn intrede. Met haar rigoureuze ingrijpen bereikte de regering dat de kosten van het levensonderhoud in 1931 12 % beneden het niveau van 1929 lagen en in 1933 23 %. Dat was niet voldoende om het effect van de depre340

ciatie (waardevermindering) van het Pond Sterling te compenseren. De export bleef slecht lopen en de binnenlandse vraag daalde. De ondernemers hadden weinig lust tot investeren, wat de daling van de binnenlandse vraag nog versterkte. Het gemiddelde aantal werklozen steeg van 1,9 miljoen in 1929 tot 3,1 miljoen in 1930, 4,5 miljoen in 1931 en 5,6 miljoen in 1932. Waarom hield Brüning aan de goudwaarde van de Mark vast? In de grote inflatie van 1923 was de koers

„Een goed voorbeeld doet goed volgen. Voor de werkloozen is in Duitschland een vrijwillige arbeidsdienst ingesteld, om de jongemannen niet aan het nietsdoen te laten wennen. Momenteel hebben zich reeds over de 100.000 aangemeld. Een kolonne, die een bergbeek zat gaan normaliseeren." (Foto en onderschrift uit De Spiegel van 17 augustus 1932). Nadat Hitler aan de macht was gekomen werd de Arbeidsdienst verplicht. vu-Magazine 1 o (1981) 9 (oktober)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen