VU Magazine 1981 - pagina 364

men dit (bij voorbeeld roken) doet, de kans om dat (bij voorbeeld longkanker) te krijgen zoveel procent is. Statistieken spreken de waarheid en de kennis daarvan is onontbeerlijk. Zo stelt AartC. Gisolf, arts, aan schoolkinderen óeMTaag:,,Voor hoeveel procent bestaat ons lichaam uit water?" Een belangrijke vraag, dat is duidelijk. In de komende Teleac-cursus ,,ln het ziekenhuis" kunt u veel te weten komen, wantin het aankondigingsprogramma bleek al dat u de volgende vragen niet kon beantwoorden: — hoeveel kans heb je om in het ziekenhuis terecht te komen? — hoeveel procent van de mensen verlaat het ziekenhuis levend? — hoeveel procent van de Nederlanders sterft in het ziekenhuis? De t)edoeling is dat men geen angst heeft voor het zieken hu is als je daar de antwoorden op kent. Helaas zijn de antwoorden op deze vragen volstrekt nietszeggend. Wat wil zeggen dat 97 % het ziekenhuis levend verlaat? Je kunt tenslotte bij die 3 % behoren of, als je het ziekenhuis wel levend verlaat, hoe verlaat je het dan? Misschien wel volledig verlamd. Behalve het manco dat hier een zogenaamde binaire struktuur gehanteerd wordt, leven staat tegenover dood, daartussen bestaat niets, zien we hier de vanzelfsprekende manier waarom een collectief normbegrip (de statistiek) zonder meer overgedragen wordt op het individu; de statistische massanorm functioneert zo repressief ten aanzien van het individu. Daarom wordt in wetenschapskringen en bij Nederland Oké zo zuur gedaan als iemand zegt: mijn vader heeft zijn hele leven lang gerookt en is 80 geworden en dat is voor mij een argument om door te gaan met roken. Dat is casuïstiek en gaat niet op als bewijs, waarbij ze vergeten dat hun kansberekening op grond van collectieve gegevens óók geen bewijs is voor het individu. Gezondheid wordt in de nota van Weder/ancfO/fé omschreven als: ,,een toestand waarin het individu, met zijn specifieke lichamelijke en geestelijke mogelijkheden, in harmonie verkeert met zichzelf en in evenwicht met zijn omgeving", overigens een uitspraak van minister Ginjaar. Over wat ziekte is, spreekt de nota niet, ik neem aan dat dat het het tegengestelde is van gezondheid. De definitie van gezondheid is niet erg helder: wat dien ik te verstaan onder spec/f/e/ce geestelijke en lichamelijke mogelijkheden?Wie bepaalt wat dat is? Een voorbeeld daarvan zou het volgende kunnen zijn: in een radio-interview stelde professor Schroder, gerontoloog, dat sinds deskundigen, 330

luidt„/n evenwicht met de omgeving". Hier is het, evenals trouwens in de vorige zin, onduidelijk wat wordt verstaan onder „evenwicht"; zo kan men van mening zijn in evenwicht te leven, terwijl de omgeving juist het tegenovergestelde van mening kan zijn; het hoeft geen betoog dat de mening van de enkeling hier niet van doorslaggevende betekenis kan zijn. Laing en Esterton hebben beschreven dat in gezinnen met een schizofreen kind er een ,,goed" evenwicht kan bestaan, dat bij opname van dat kind in een inrichting ernstig verstoord kan worden; zodanig dat vervolgens een ander, tot dan toe „normaal" gezinslid, de schizofrene rol overneemt. Lasch beschrijft meer algemeen dat dat ook voorkomt in een narcistisch gezin, waarmee hij wil aantonen dat pathologisch gedrag (zoals dat beschreven is) in een pathologische omgeving (zoals datveelmindervaak beschreven is) tot op zekere hoogte normaal te noemen valt. Het is duidelijk dat men pretendeert te weten wat gezondheid is, maar dat de terminologie hoogst schimmig is. De definitie die men geeft laat na ontleding zien dat niet de mens zelf, maar de omgeving bij monde van de deskundigen direkt of indirekt bepaalt wat onder gezondheid verstaan dient te worden. Deze definitie biedt theoretisch volop mogelijkheden tot niet openlijke gedragsmanipulatie. Niet openlijk betekent hierin dat de macht van deze deskundigen verstopt is achter menslievendheid en welwillendvoor doktoren '^^w^m heid. Het is niet voor niets dat de Fransn professoren WÊM se filosoof Foucault heftig ageert teinzie! ^ ^ ^ gen het humanisme. en taal Ziekte en gezondheid zijn niet op obGod in den hemel, beesten van menschen jectief omschreven begrippen terug te hebben mij in macht voeren, maar bevatten meer dimenZij komen samen ter conferentie sies, zoals een culturele dimensie en en spreken zacht | daarmee verbonden politieke dimenin gebroken talen, niet thuis te brengen; i sies. Ivan Wolffers geeft treffende maar ik schreeuw tegen ze, op zielsgezag, | een woord uit een oude grammatica: | voorbeelden van ziekten die in andere dat ik godverdomme verga | culturen wèl voorkomen maar bij ons en tot een vod lig te verslenzen. •^Êm onbekend zijn: ,,een ziektebeeld is geen objectieve fysiologische entiteit Gramschap springt als een panter over ^ ^ die overal voorkomt", zo zegt hij, en mijn keel is een vat met bloed. -.^^Ê „maar sociaal-culturele afspraken." Een ziedende eb envtoed. ^ ^ H I Omtrent de funktie van ziekte in onze onmachtenhaattegendezedooven, ^ ^ ^ samenleving hebben sociologen ons die alleen in hun hooge hoed geiooven, i er op gewezen dat ziekte een maatbrandt in schuim over de tafel. schappelijk aanvaarde manier is om Binnen hun ijdele monologen ' Ï even op adem te komen. Ziek-zijn worden de woorden niet afgewogen ,,^,^ mag, maar je moet wel meewerken om op kerngewichten draagvermogen, MÊÊÊ te genezen. Wil je langer op adem geboorte of richtingskracht, ^ ^ ü komen dan dient een arts wel te bevesmaar gehuurde zinnen, te pas gebracht, ^ tigen datje ziek bent. Doet hij dat niet verhinderen de begripmatigheid, .-^^^m en je blijft toch thuis omdat je je nog waarop het redelijk inzicht wacht; 'ÊÊÊÊ niet lekker voelt, dan maak je misbruik en de hoop is een krijtwit kind, dat lacht % van de sociale voorzieningen. In tegen den roover, die het slacht c| „Aantekeningen uit een dodenhuis" Gerrü Achterberg^ (1861) laat Dostojevski zien dat gevanverzameld in commissies (zgn. integrale hulpverlening!), met zogenaamde objectieve maatstaven zijn gaan vaststellen hoe hulpbehoevend bejaarden nu eigenlijk zijn (het gaat hier .om de vraag: opname in een bejaardenhuis of verpleegtehuis)de hu/pfcehoevendheid is toegenomen. Dat lijkt paradoxaal maar is het niet: als iedereen een totale lichamelijke screening zou ondergaan, zouden er veel afwijkingen ontdekt worden. Zo worden zieke mensen gecreëerd die geen klachten hebben. Een feit is dat er dus discrepantie bestaat wat in dit geval bejaarden zelf vinden over hun mogelijkheden en wat de deskundigen vinden, met dien verstande dat de deskundigen het voor het zeggen hebben. „In harmonie verkeren met zichzelf" \s de volgende zinsnede die niet door duidelijkheid uitblinkt. Het begrip „zichzelf" is — naar ik aanneem — hier verbonden is met het unieke ,,ik" van de mens. Door verscheidene mensen is aangetoond dat het ,,ik" een weg is van onze cultuur. Zonder ,,ik" kunnen wij niet leven, komen we in een psychiatrische inrichting terecht wegens ik-zwakte. Het,,ik" is een voorwaarde voor ons maatschappelijk funktioneren. Dat,,ik" wordt aangereikt door de cultuur-vertegenwoordigers, door de opvoeders — tijdens de eerstedrie jaar van ons leven. De laatste zinsnede

Spredkmir

vu-Magazine 10 (1981) 9 (oktober)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen