VU Magazine 1982 - pagina 466

„geestelijke gezondheid" kan ik zijn uitkomst alleen maar beamen."

Grazige weide We constateren dat het verschil in opvatting over de „onbeduidendheid van sekten" tussen dr. Kranent>org en dr. Schnabel berust op hun verschiltende inschatting van de actieradius van dergelijke bewegingen en opperen dat dit verschil wellicht te maken heeft met het feit dat Schnabel de opkomst van die sektencultuur toch óók „vee/öete/cend" noemt. Hij doelt daarmee op het verdwijnen van het monopolie dat de traditionele, christelijke kerken bezaten in de westerse landen. Dat „alleenvertoningsrecht" is op de tocht gezet door de onstuitbare opkomst van uitheemse, vaak exotische vormen van religie. Er is, zoals sommige godsdienstsociologen menen, langzamerhand een vrije markt ontstaan waar geloven en geloofjes moeten concurreren om hun klantjes binnen te halen. Dat steekt schril af tegen de vanzelfsprekendheid en het automatisme waarmee men mensen vroeger bond. Die verandering gaat aan de ene kant samen met ontkerkelijking, aan de andere kant heeft het onderzoek „Opnieuw God in Nederland" aangetoond dat degenen die zich buiten het traditionele kerkverband plaatsen daarmee nog niet op slag ongelovig zijn. Een gevolg is wel dat er in religieus opzicht een soort „supermarkt" ontstaat. Een ieder gelooft naar believen en stelt naar eigen smaak een eigen religie samen van een beetje reïncarnatie, een stukje christendom en een scheutje Bhagwan bij voorbeeld. De groep die zich van dergelijke huisrecepten bedient is volgens dat onderzoek niet gering. Maar anderzijds kan deze groep moeilijk tot de beoogklepte volgelingen van willekeurig welke goeroe worden gerekend. Hoe dan ook, veelbetekenend zijn deze ontwikkelingen wel, vindt ook dr. Kranenborg. „Ik vind de rol van de nieuwe religieuze bewegingen in zoverre veelbetekenend, dat ze vertolken wat bij velen leeft; dat zoeken bij voorbeeld. De gedachte van reïncarnatie, die in sommige bewegingen heel nadrukkelijk is opgepakt, daarmee zijn veel meer mensen bezig, net ais met de vraag naar het leven na de dood. Er is een golf van mensen die boeken leest over de grenservaringen bij het sterven. Men wil op vragen daarover een antwoord, of ze zoeken een ander antwoord dan ze hebben gehoord." Voor Schnabel is het uiteindelijke resultaat van het proces, waarin de concurrentie tussen de religies en de „keuzevrijheid van de religieuze consument" toenemen, allang geen vraag meer. Hij schetst de „nadagen van God in Nederland" tegen het decor van een camping in de herst: „Op de grazige weide staan nog slechts een paar tenten, aan de rand enkele onwrikbare stacaravans, hier en daar een auto met een buitenlands nummerbord, een jongen met een rugzak op zoek naar de Beheerder. Die kijkt hem onderzoekend aan en vraagt:, voor hoe lang?' Aan dr. Kranenborg de vraag of zijn beeld net zulke herfstige, melancholieke trekken vertoont. Kranenborg: ,,Eén ding is zeker: als kerk zul je ermee moeten leren leven datje één onder de vele bent. Een grote groep mensen zal helemaal niet meer religieus zijn. Maar andere zullen dat op welke manier dan ook blijven, hetzij in grotere kerken, hetzij in een toenemend aantal kleine groepjes. Ik denk toch dat mensen zich met hart en ziel zullen blijven overgeven aan een geloof, maar dat ze bewuster zullen kiezen welke. Je kunt niet voorbijgaan aan de groeiende belangstelling voor allerlei publicaties op religieus of semi424

religieus gebied. Er is tegenwoordig een aantal boekhandels dat uitsluitend draait op godsdienstige publicaties. De Frankfurter Buchmesse stond helemaal in het teken van het religieuze boek. Tienduizend titels over dit onderwerp stonden daar bijeen. Dan kun je niet echt volhouden dat het met de godsdienst in het algemeen een aflopende zaak is. Het is eerder zo dat de mensen zelf op onderzoek uitgaan. Dat zijn niet allemaal potentiële ,,sekteleden". Het is wel een teken dat de nieuwsgierigheid naar nieuwe religieuze bewegingen en alles daaromheen aanzienlijk is."

Tractaatjes Een prikkelende vraag tot slot. Van mensen in „sekten" is bekend dat zij bijna altijdfeenreligieuze opvoeding hebben genoten. Een flink aantal katholiek, sommigen hervormd. Maar er zijn steeds opvallend weinig gereformeerden bij. Hoe verklaart dr. Kranenborg dat, vooral in zijn hoedanigheid als gereformeerd predikant? ,,De gereformeerde kerk is natuurlijk een kleinere kerk dan de twee andere. Misschien dat er in de gereformeerde kerk vaak iets meer persoonlijke aandacht is voor de afzonderlijke leden. De kontakten zijn wat nauwer. Misschien ook dat de mensen die vooral een „gemeensc/7ap"zoeken daardoor minder vaak uit de gereformeerde kerk komen. Maar eigenlijk weet ik niet goed waarom 't zo is en vind ik het gevaarlijk om hierover te speculeren. Wat ik wel weet is, dat je de gereformeerden die tot dergelijke bewegingen behoren, heel nadrukkelijk tegenkomt!" VU-Magazine: Dat is niet alleen in sekten zo! ,,lk wil het wel concreet maken", zegt dr. Kranenborg wat lacherig. ,,Een jaar of vier, vijf geleden heb ik met een jaar van de theologische faculteit een drietal bewegingen bezocht. We kwamen eerst bij de Hare Krishna-beweging. De leider daarvan die we spraken bleek een ex-gereformeerde te zijn. Daarna gingen we naar de Divine Light Mission en ook daar bleek de leider ex-gereformeerd. Daarna kwamen we bij de Kosmos, een meditatiecentrum hier in Amsterdam en ook daar bleek de stafmedewerker die ons ontving van gereformeerde origine. Voor mijn boekje heb ik ook mensen geïnterviewd. De jongen van ,,3H0" waarmee ik sprak: ex-gereformeerd. Als je ze vindt, vind je ze steeds onder de leiders en woordvoerders. Dat vind ik heel opvallend!" VU-Magazine: Wat is dat nou? Is dat een soort „calvinistische normbeleving" die — ondanks het aanhangen van een totaal andere godsdienst — blijft nawerken? Dr. Kranenborg lacht nu breeduit: „Ja, dat weet ik ook niet hoor!"

Moonies demonstrerend voor hun leider, in New York (ANP)

Voor veel mensen eindigt het sekte-avontuur niet dramatisch, noch traumatisch maar gewoon nuchter opz'n Hollands. Hijme Stoffels beschrijft in ,,Jeugd en samenleving" hoe hij, meegesleurd in de ,,Jezus-revolutie", zichzelf overwint door de straat op de gaan en op koopavond de Blijde Boodschap onder het winkelend publiek te verspreiden. Het werd niks: ,,Halverwege de koopavond doorzag ik plotseling mijn ijdel gezwoeg en getob. Ik deponeerde de tractaatjes in de dichtst bijzijnde prullenbak en fietste jodelend naar huis. 't Was alsof God tegen me gezegd had: „Doe jij nu maar gewoon, dan doe je al gek genoeg". (GJP) vu-Magazine 11 (1982) 12 december 1982

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen