VU Magazine 1982 - pagina 22

Indrukken van bezoekers Hoe hebben regelmatige bezoekers van de Wereldraadhoorzitting het gebeuren ervaren? Verschillende VU-medewerkers hebben grote delen van de kernwapenweek in de aula meegemaakt. Een aantal van hen zette voor VU-magazine na afloop enkele gedachten op papier. De volgende vragen waren door VU-magazine aan hen voorgelegd: is de hoorzitting u mee- of tegengevallen? Wat heeft u de afgelopen week het meest getroffen? Wat vindt u van de slotboodschap? Heeft u deze week nog iets vernomen wat u niet wist? Heeft u deze week iets gehoord dat voor u aanleiding was op 'n bepaald punt uw mening te herzien? Heeft u ook iets gemist in de hoorzitting dat aan de orde had moeten komen?

^•^

I Prof.dr.D.C.

m^e^^ Mukler: ^^^m 99NÜ inzet van ^'^^^ christenen

^kT^H nodig"

,,Als voorzitter van het landelijk komité dat de hoorzitting van de Wereldraad van Kerken ontvangen moest, kijk ik vanzelfsprekend op een andere manier tegen het gebeuren aan dan een vi/aarnemer of toeschouwer. Voor mij was de grootste zorg of de theologische fakulteit, als gastvrouw van de konferentie, én de Vrije Universiteit, aan de Wereldraad

strategische faktoren onlosmakelijk verbonden zijn. Verder heeft men ons bewust gemaakt van de mate waarin negéring van eikaar, angst en wedijver houdingen scheppen die een verdere wenteling geven aan de spiraal van wantrouwen. Oe ekonomische onevenwichtigheden, versterkt door buitensporige bewapeningsprogramma's doen t^eurstelling en onrechtvaardigheid toenemen die kunnen uitbarsten tot een oorlog. Kernwapens vormen op zich een nieuwe en gevaarlijke ontwikkeling in de lange geschiedenis van oorlogvoering die op zichzelf al betwist moet worden ais niet langer aanvaardbaar in een wereld die verlost is door Christus. Zelfs nationale strukturen dienen uiteindelijk ter diskussie te worden gesteld door de kerken, die staan voor de eenheid van de mensheid. Oit zijn reusachtige en verreikende vraagstukken die we niet verder zullen trachten te ontleden. We wijzen hier eenvoudigweg op de ingewikkeldheid, ais waarschuwing tegen elke versimpelde overtuiging dat je kernwapens kunt beschouwen en behandelen als op zichzelf staand. Christenen die geloven dat Gods wereld en het menselijk leven een heilig goed vormen, delen met andere mensen van goede wil een diepe afkeer bjj het idee alleen al van een kernoorlog. Het werkelijke gebruik van kernwapens zou een onvervalst kwaad zijn. De groep werd herinnerd aan de zedelijke en praktische dubbelzinnigheden van de afschrikkingsleer waarop de rol van dergelijke wapens is gegrond; de groep verkreeg overtuigend bewijs van de moeilijkheden om zelfs een beperkte kernoorlog beheersbaar te houden: haar werd veel verontrustends verteld over de eigenlijke sturing van zo'n oorlog, niet in 20

aanbevelen. De zaal vol waarnemers zat er wat passief bij en er waren elke dag wel hoogtepunten maar ook nogal eens dooie plekken in het gebeuren. De getuigen slaagden er niet allen in hun standpunt kort samen te vatten en de hoorgroepleden stelden niet altijd scherpe en doordringende vragen. Uiteindelijk vind ik de balans positief. Heel duidelijk kwam uit hoe ongemeen hachelijk de toestand is. Steun werd gegeven aan onafhankelijke akties (als die in Nederland) naast onderhandelingen en in een korte en kernachtige zin werden produktie, bezit en gebruik van kernwapens uitgeroepen tot een misdaad tegen de mensheid. Veel hangt nu af van wat verder met het verkregen materiaal gedaan wordt, maar kerken en christenen zijn in ieder geval opgeroepen om zich niet bij de dreigende ontwikkelingen neer te leggen, doch zich in te zetten voor een minder bedreigde wereld."

een goede ontvangst konden bieden. Makkelijk was het niet want de mensen uit Geneve waren veeleisende klanten en kwamen telkens weer met nieuwe verzoeken. Maar dank zij de reusachtige inzet van de onderscheiden diensten van de VU (het kongresburo, de audio-visuele dienst, pers en voorlichting, de,,Dienst Gebouwen, Installaties, Terreinen en overige Materiële voorzieningen" enzo-voort) is alles vlot verlopen en kon er na afloop van de konferentie een zucht van opluchting worden geslaakt. Ook de inzet van de begeleiders, onder leiding van de onvermoeibare Frans Bouwen, was voortreffelijk. Tussen alle besognes door heb ik natuurlijk ook met de inhoud van het gebeuren meegeleefd. Dit was de eerste keer dat de Wereldraad de formule van een hoorzitting gebruikte. Voor één keer vond ik dat interessant en er is daardoor enorm veel materiaal op tafel gekomen. Maar ik zou voor volgende vergaderingen deze formule toch niet

het minst doordat de beslissing om kernwapens te gebruiken wel eens niet in de handen van de hoogste politieke gezagsdragers zou kunnen liggen. In het licht van dit bewijs veroordelen wij onvoorwaardelijk elke strategie die kernooriogsvoering insluit of voorstaat; een beperkte kernoorlog zou weleens niet beperkt kunnen blijven. Wegeloven niet dat afschrikking met kernwapens de vrede een degelijke of aanvaardbare grondslag verschaft en we zijn bang dat de leer van de beperkte oorlog alleen maar een nieuwe prikkel toevoegt aan de gevaren. Intussen gaat de vertikale en horizontale verspreiding door. De ingewikkelde stuwende krachten achter vertikale verspreiding werden aannemelijk uiteengezet door wetenschappers, technologen, strategiedeskundigen en politici. Sommigen van hen wekten de indruk in de val te zijn gelopen van een stelsel, waarin moeilijk vastte stellen is wie uiteindelijk verantwoordelijkheid draagt, 't Is niet gemakkelijk uit te maken wanneer technologische ontwikkelingen aan de militaire strategie de wet voorschrijven of wanneer het omgekeerde het geval is. Politici, die de zedelijke verantwoordelijkheid voor de uiteindelijke beslissingen op zich moeten nemen, zijn in feite zwaar afhankelijk van de raadgevingen van deskundigen. Het is niet eens zeker of onderhandelingen tot wapenbeheersing de verspreiding daadwerkelijk tegenhouden. Ons werd het inzicht voorgehouden dat tijden van onderhandeling soms misbruikt worden om tijd te winnen voor een verdere opvoering van de wapenontwikkeling en dat nieuwe wapensteisels goedgepraat kunnen worden als „onderhandelingsparels" in enkele toekomstige onderhandelingen. Bij het luisteren naar getuigenissen viel ons op dat /u-Magazine 11 {1982)1 Oanuari)

de verschillende vakgebieden ertoe neigen om binnen nogal smalle raamwerken te opereren en om veel verantwoordelijkheid voor vertikale verspreiding buiten zichzelf te leggen. De kerken kunnen een nuttige rol hebben in het uitbreiden van deze raamwerken en het met elkaar in gesprek brengen van de betrokkenen, zoals op de hoorzitting zelf gebeurde. Horizontale verspreiding gaat waarschijnlijk door. Getuigen spraken ons toe over kernwapenvermogens in Israël en Zuid-Afrika en krachtig veroordelen we atoomsamenwerking met welk land dan ook dat probeert een dergelijk vermogen op te bouwen. Ons werd weinig hoop gegeven dat de verbreiding van kernwapens bedwongen zou kunnen worden met het niet-verspreidingsverdrag in de hand. Ook werden we bewust gemaakt van de sterke gevoelens in de meeste landen over de manier waarop de atoommachten getracht hebben hun monopolie te behouden in het doorgaan met het uitbreiden van hun kernwapenvoorraden. Ons werd overtuigend bewijs geleverd rond een paar uitkomsten van onderhandelingen tot wapenbeheersing die enkele grenzen stellen aan de wapenwedloop. We noteerden dat deze de bijkomende werking van het aanmoedigen van de informatiestroom tussen atoommachten hebben gehad en zo de partijen met elkaar in kontakt hielden. We dringen krachtig aan op voortzetting van onderhandelingen, op het opnieuw in gang zetten van het SALT-proces, op het afmaken van het verdrag op een meeromvattend proevenverbod en het omzetten van het niet-verspreidingsverdrag in een rechtvaardiger en doeltreffender maatregel. Ook vragen wij christenen te bidden voor de nieuwe onderhandelingen over theaterkernwapens opdat deze leiden tot een waariijke yU-Magazine 11 (1982) 1 (januari)

Prof. dr. E. Boeicer: „Kerken moeten gaan wericenmet slotboodsoiiap" ,,lk heb de hele week aan de hoorzitting meegewerkt als ,,technical consultant". Dat betekent dat ik de beraadslagingen van de hoorgroep heb meegemaakt zonder dat ik overigens verantwoordelijkheid droeg voor programma of eindverslag. Het was een belevenis die ik niet graag had willen missen. Je merkt eens hoe ingewikkeld het is, als mensen met heel verschillende achtergronden elkaar moeten leren kennen en dan samen een verslag moeten maken. Het meest getroffen was ik door het verhaal van Minty over Zuid-Af rika, toen hij de blanke meerderheid verweet dat ze hem en de zijnen wel laten spreken, maar dat het veel weg heeft van het kijken naar wilde dieren in Artis: men geeft ze niet de vrijheid! Ik heb weinig feiten gehoord die ik niet kende. Wel is belangrijk om te horen hoe ze door verschillende mensen worden gepresenteerd en wat ze voor die mensen betekenen. Ik vond het indrukwekkend om kennis te maken met de Duitse opperrechter Simon, die al in 1959 kernwapens als ,,zond/g" bestempelde. Te weinig aandacht is besteed aan de menselijke kant; de militairen die met kernwapens moeten oefenen of de arbeiders en wetenschappers die ze produceren. Er had daar wel een pastorale handreiking mogen zijn. De slotboodschap was, de omstandigheden in aanmerking genomen, heel redelijk. Ik hoop dat de kerken met de theologische aanbevelingen iets doen!"

terugbrenging van kernwapens In Europa. Tevens spreken wij uit dat de voorgestelde Europese Ontwapeningskonferentie naar ons gevoelen dringend noodzakelijk is. Maar tegelijkertijd erkennen we dat zulke onderhandelingen alléén waarschijnlijk niet leiden tot een t}eiangrijke terugbrenging van kernwapens en hun mogelijke afschaffing, die wij als de enige eigenlijke doelen beschouwen. Nieuwe veiligheidsstelsels van meer politieke dan militaire aard zijn nodig — en vertrouwenwekkende maatregelen spelen een wezenlijke rol bij het scheppen van de hiertoe noodzakelijke voorwaarden. Onderhandelingen mogen de duidelijke bezorgdheid dat kernwapens vaak zijn t}eschouwd als een gangbare munt van macht in internationale betrekkingen, niet geringschatten. Het aldus geschetste t}eeld is somber—en er is nog meer. Sinds Hirosjimaen Nagasaki hebt}en oorlogen in talrijke wereldstreken miljoenen levens geëist en verscheidene geschillen duren voort. De kern wapenwedloop eist haar bestraiingsslachtoffers, zelfs zonder kernoorlog, zoals in de Stille Oceaan. Toch zou afschaffing van kernwapens op zich, hoewel wezenlijk, de wereld nietvanzelf tot een veiliger oord maken, of zelfs maar de uitgaven terugdringen. Tegenstrijdige betogen werden ons voorgelegd waar het gaat om de vraag of kernontwapening onvermijdelijk leidt tot een groei van konventioneie wapens, of gelijk zou opgaan met algemene ontwapening. Meerzijdige voorstellen voor algemene ontwapening lijken, hoewel in beginsel aanvaard, in de praktijk geen waarneembare werking te hebben gehad. In dit verband hoorden we indrukwekkende pleidooien voor onderhandelingen in het kader van het Komité voor Ontwapening die in alle opzichten meerzijdig

21

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen