VU Magazine 1983 - pagina 439

Iigentia(inclusiefde religieuze leiders) nu al vrijwel monddood. Het blijkt nu ook dat deze acties tegen de criminelen ook worden uitgebuit om bepaalde programma's door te drukken. De intimidatie is niet alleen gericht tegen de onderwereld. Illustratief daarvoor is de volgende mededeling van het instituut voor rechtshulp. De plaatselijke bevolking rond de Borobudur verzet zich tegen grondonteigening die nodig is om rond de tempel een recreatiepark voor toeristen te maken. Op 31 juli jl. vond de lokale leider van dit verzet een getatoeëerd lijk voor zijn deur. De volgende dag gaven — op vier na — de dorpsbewoners hun verzet op. Sinds enkele jaren is de misdaad inderdaad in omvang sterk toegenomen. Ook het soort misdaden werd in de loop der jaren grimmiger en gruwelijker. De oorzaken daarvoor zijn talrijk. Eén van de belangrijkste factoren is de stagnerende ontwikkeling mede als gevolg van de wereldwijde economische crisis. En zoals overal ter wereld vormt een economische terugval een vruchtbare voedingsbodem voor de misdaad. Maar er is meer aan de hand. Van oudsher al is op Java de misdaad op nauwe wijze verstrengeld met het politieke machtssysteem. De bekende Indonesische historicus, Onghokham, wijst er in tal van zijn geschriften op dat een nieuwe machthebber om in het zadel te komen en om zich daar te kunnen handhaven dikwijls de hulp inriep van bendeleiders die bekend stonden als Jago's, vechthanen, schilderachtige figuren die een faam hadden van onkwetsbaarheid en die opvielen door hun bravour en mannelijkheid. Soms werden ze zelfs tot dorpshoofd gekozen en ondanks (of dankzij) dat beruchte verleden door de bewoners geaccepteerd, omdat dan immers niemand het zou wagen te roven of te moorden binnen de jurisdictie van die bekende jago. Die traditie om gebruik te maken van de jago's en hun benden heeft zich ook voortgezet na de onafhankelijkheid. Hiervoor waren tal van redenen, o.a. omdat in de jonge republiek het overheidsapparaat inclusief het leger nog niet voldoende in staat was de belangrijkste aspecten van het maatschappelijk leven te beheersen, waardoor er een machtsvacuüm ontstond waarbinnen benden konden opereren. Maar ook doordat tijdens de onstuimige en woelige perioden die de republiek doormaakte (onafhankelijkheidsstrijd, afscheidingsbewegingen en de politiek-militaire confrontaties tegen Nieuw-Guinea en later Maleisië)

vu-Magazine 12(1983) 10 november 1983

er bewegingsruimte kwam voor acties van lokale bendeleiders in nauw contact met de centrale overheid. Enerzijds werd getracht al deze groeperingen van lokale warlords of bendeleiders te integreren in het nationale leger, de TNI, maar anderzijds vond onder druk van een sterkere professionalisering van het militaire apparaat juist de laatste 'jaren een versnelde afvloeiing uit het leger plaats. Een belangrijk deel van deze militairen kwam terecht in para-militaire bewakings- en veiligheidsdiensten. En het zijn ook juist deze pseudo-officiele diensten die veel ex-criminelen, of recidivisten zoals ze in Indonesië worden genoemd als leden recruteerden. Vaak zelfs zeer openlijk in het geval van de Prem, officieel een organisatie die zich ten doel stelt ex-criminelen te rehabiliteren, maar algemeen gezien als één van de best georganiseerde benden. Commandanten van deze para-militaire diensten behielden hun contacten met vroegere collega's en superieuren en zo konden deze groepen worden ingezet voor niet legale praktijken die de reglementen van het leger of de politie niet toelieten. Talrijk zijn de terreinen waarop ze opereren. Hier kunnen we slechts enkele noemen, zoals het innen van leningen van ,.zwart" (via corruptie verkregen) geld, het uitoefenen van intimidatie bij rechtszaken of in kwesties van (grond) speculaties, smokkel e.d. Maar voor onze analyse is misschien wel de belangrijkste functie die van de ,,knokploegen" tijdens de verkiezingscampagne. Het waren met name de gevreesde jeugdorganisaties op Java, per provincie gelieerd met de regionale divisies, die tijdens de campagnes

Tot deze zomer mochten de f ndonesische bladen nog schrijven over de moorden van het Indonesische leger, nu niet meer. Hierboven het omslag van het juni-nummer van het magazine „Tempo"

vooral bij de grote massaparades voor het ,,vlagvertoon" zorgden maar ook regelrecht terreur uitoefenden op met name islamitische groeperingen. Eigenlijk kan men stellen dat bij alle grote onlusten die tijdens de Nieuwe Orde plaatsvonden deze criminele en para-militaire groeperingen betrokken waren. Dit geldt bij voorbeeld voor de januari-rellen van 1974 tijdens het bezoek van de Japanse premier Tanaka, maar ook voor de anti-Chinese rellen van november 1980 in Midden-Java. Als het grote meesterbrein achter al deze dubieuze manipulaties van politiek geweld waarbij criminele elementen werden gebruikt, wordt algemeen de naam genoemd van ex-generaal en oud-minister van voorlichting, AH Murtopo. Maar een karakteristiek voor dit

Intimidatie van bevolking soort intelligence-acWes is dat nooit precies duidelijk wordt wie werkelijk de opdrachtgever is. Een andere karakteristiekvan deze relatie tussen het bendewezen en het officiële apparaat is dat de eerste geen loyaliteit kent. De hoeveelheid geld is bepalend. Op grond nu van hun vermeende diensten tijdens de verkiezingen begonnen deze benden na de verkiezingen als het ware hun,,beloning" voorde bewezen diensten op te eisen door een veel openlijker vertoon van geweld. De premies voor ,,bewakingsdiensten" werden verhoogd; nog brutaler eisten ze van winkeliers en straatventers bepaalde bedragen om hun nering te kunnen uitoefenen; en steeds vrijer begingen ze misdaden onder de oogluikende blikken van de wettige gezagsdragers. Werden zij al gearresteerd dan konden de bazen zich makkelijk vrij kopen waardoor zij na enkele maanden weer aan ,,het werk' waren. Door de bevolking werd deze situatie van oogluikende bescherming van de evidente misdaad gezien als het grote onrecht in de samenleving. Vragen van ,,structureel onrecht" als gevolg van onrechtvaardige verdeling van de produktiefactoren lagen achter de horizon van het dagelijks gezwoeg. Slechts een enkeling zag de wortels van de misdaad in de economische wanverhoudingen als gevolg van het gekozen ontwikkelingsmodel. Maar voor de bevolking werd het leven wel ondraaglijker. In Oost-Java waren veediefstallen en rampo/c-partijen aan de orde van de dag. Maar toen in september 1982 ook

365

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen