VU Magazine 1983 - pagina 319

RoelfHaan

Strategie van de kerkvervolging De kerkvervolging in de westerse wereld krijgt steeds meer dezelfde vormen. Dat is geen wonder, want de belangen die moeten worden verdedigd zijn zelf steeds wereldwijder en eenvormiger. De westerse ,.democratie" — waarin gemakshalve de dictaturen van de Derde Wereld worden inbegrepen, alsmede de steeds toenemende antidemocratische tendenzen 'n de westerse geïndustrialiseerde landen zelf — heeft net de communistische dictatuuro.a. dit gemeen, dat in feite de mensenrechten niet als principieel in conflict worden gezien met de logica van heteigen systeem. Worden in de westerse invloedssfeer toch mensenrechten geschonden, dan wordt het systematische karakter daarvan ontkend (minister Van den Sroe/fvindtdusin óe nationale veiligheidsstaatE\ Salvador.,a//e begrip voor zijn K ritie !<"!), en worden deze schendingen op rekening geschoven van extremistische rechtse krachten. Het betreft dus,,excessen", ../o(Jfen"die gemaakt zijn in een situatie waarin dergelijke fouten,,nu eenmaa/onvermijdeliji^." z\\n. Zo schreven de Argentijnse militairen in hun ,,slotdocument" over de,, uu/te oorZog "van april van dit jaar de volgende blasfemische parag raaf:,,/n deze ö/ynaapocalyptisciie situatie zijn fouten begaan die. zoals in ieder oorlogsconflict gebeurt, soms de grenzen konden overschrijden van de eeroied voorde fundamentele mensenrechten, (fouten) die vallen onder het oordeel /an Godin ieders geweten

/U-Maqazine 12(1983) 7 juli 1983

en die ter beoordeling worden gelaten aan,het begrip van de mensen." Een zeer christelijke taal, waarin bijna ieder woord volkomen is geperverteerd. Natuurlijk bevinden zich in de propaganda-apparaten van de militaire dictaturen ook theologen. En natuurlijk theologiseren de militairen in hun openbare toespraken er flink op los. Zo is een geliefkoosde christelijke uitdrukking in de mond van de Latijnsamerikaanse militairen:,,Hee/'eder/?eerscharen" — God van de legers. Uiteraard kunnen we nooit een echte preek horen uit de mond van deze managersvan deonderdrukking, bij voorbeeld over de tekst uitZacharia4: ..Nietdoor kracht noch door geweld, maar door mijn Geest zal hetgeschieden, zegt de Here derheirscharen." Toch zijn de militaire dictaturen kerkelijk zeer geïnteresseerd. Zoals alle instituten van de natie moet ook het kerkinstituut aan de staatsdoeleinden ondergeschiktzijn. Naarmate de • kerk naar het Evangelie leeft kan zij dit natuurlijk niet vooraf beloven. Dat geeft over de hele wereld problemen. Daarom willen de militairen de kerk beheersen. In Latijns-Amerika is een van de berucht geworden documenten, die richtlijnen bevatten voorde verlamming van het kerkelijk getuigenis en de kerkelijke sociale actie, hetzgn. Banzer-plan. Kort samengevat komt het hierop neer. Val nooit de kerk als instituut aan, en noch minderde bisschoppen als groep. Breng de progressieve delen van de kerk in diskrediet, vooral de

buitenlandse priesters daarin. Beschuldig hen van communisme. Maak gebruik van de informatie die de CIA beschikbaar stelt over hun persoonlijke contacten, gevolgde studies etc. Moeterworden ingegrepen, confronteerde hiërarchie dan met voldongen feiten. Arrestaties van priesters moeten in het geheim plaatsvinden. Zorg dat, nadat de arrestatie heeft plaats gehad in de woning van de gearresteerde, subversief materiaal en wapensworden gedeponeerd. Deze kunnen dan vervolgensworden gebruikt als bewijsmateriaal voor het verhaal dat hem verdacht moet maken in de ogen van de bisschop en het publiek. Onderhoud vriendelijke betrekkingen metten minste een deel van de bisschoppen en met een enkele nationale priester. Beloon de agenten die het meest actief zijn in deze kerkelijke acties door hen de goederen te geven die in de huizen van de gearresteerde priesters en religieuzen worden buitgemaakt. Een soortgelijk draaiboek bestaat ook in de Philippijnen. Een hoge militair, werkzaam bij de inlichtendiensten en docent aan het National Defense College, Galielo C. Kintanar. heeft een,,wetenschappelijke studie" geschreven over hetvraagstuk van de,.relaties tussen kerk en staat". Een deel van dit in de Philippijnen toegepaste militaire plan is,,positief" gesteld: het is bedoeld om de kerk de wind uit de zeilen te nemen, en de ontwikkelingsprojecten van de kerk onder controle te houden. De regering

kan gerust openlijk de kerk kritiseren, namelijk wanneerdie kerk zelf kritisch is. De officiële kritiek moet dan luiden dat die kerk zich niet heeft te begeven op het terrein van de staat. Verwezen kan worden naardegangbare thema's van de liberale democratie (!): scheiding van kerk en staat, nationalisme, wetgeving die de positie van de kerk afbakent (bijv. godsdienstonderwijs op openbare scholen) etc. Het gevolg is dat van Latijns-Amerika tot de Philippijnen juist de actieve leken vogelvrij zijn verklaard. De officiële (Vaticaanse) leer luidt: niet de priester, maar de leek moet in de politiek. De leek wordt daartoe zelfs opgeroepen: hij heeft zijn ..eigen verantwoordelijkheid". Dank u wel, zegt dan het militair repressie-apparaat: laat u die leek maar aan ons over: die schakelen wij wel uit. Dat is dan natuurlijk geen kerkvervolging, want uzelf, bisschoppen, zeiden toch dat hij op eigen verantwoordelijkheid handelde? Zolang wij ook in Nederland, met voorbijzien van iedere analyse, met voorbijgaan ook aan theologische verdieping, ditzelfde schema omtrent kerk en politiek handhaven, zijn wij medeschuldig aan de wrede en systematische kerkvervolging in het westerse achterland in de Derde Wereld. De grote betekenisvan Nicaragua ligtonderandere hierin dat daar d/f schema omtrent de priester en de politiek, èn omtrent de leek en de kerk wordt doorbroken. Merken wij dat op?

:69

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen