VU Magazine 1985 - pagina 195

Frank Boddendijk

Ouwe zak Een paar jaar geleden vertelde een collega mij dat in zijn dorp een paar kinderen tijdens de lunchpauze van hun school geprobeerd hadden dit instituutter vorming en opvoeding in de brand te steken. Afgezien van wat rookschade was het een storm in een glas water en kon een ieder na een half uur weer overgaan tot de orde van dedag. Diezelfde avond stond diezelfde school echter wel in lichterlaaie. Dat kwam in onze tijd niet voor. In ons dorp is het voor jongeren blijkens de lokale pers tegenwoordig een sport om krantenjongenste pesten. Metz'n drieën of vieren wachten ze zo'n jongen op, pakken kranten uit de.fietstassen en slaan 'm vervolgens nog even in elkaar. Dat kwam in onze tijd niet voor. Ik zit ergens in een sportkantine. De nieuwslezer meldtdateen blankejongen doorde rechter veroordeeld is tot een bepaalde straf omdat hij een gekleurde medeburger had afgerammeld daar hetgezicht van "diezwarte"hem niet aanstond. "Magdattegenwoordig ook al niet meer?" merkt één van de sportieve aanwezigen op. Bijval iszijn deel. Dat kwam in onze tijd niet voor. In de zesde klas van de lagere school is één van de onderwerpen van gesprek het terugkerende thema van de vervolgopleiding en de vraag met welke kinderen je in de klas komt. Sommige kinderen willen niet met andere kinderen in één en dezelfde klas zitten. Sommige kinderen eisen dat een ander kind in een andere klas

vu-Magazine 14(1985) 4 april 1985

gestopt wordt en bepaalde ouders moedigen onder het mom van de demokratie deze mondigheid van hun kinderen aan. Dat kwam in onze tijd niet voor. Op de middelbare scholen lijkt hetal nietbetertegaan. Volgens de statistieken haalt slechts een klein gedeelte van het docentenkorps in actieve dienst de pensioengerechtigde leeftijd. Volgenseen recentgepubliceerd proefschrift komt de zogenoemde "mid//fe "-crisis bij de gemiddelde ieraartegenwoordig tien jaar eerder dan bij beoefenaren van andere beroepen. 's Avonds is de route van een willekeurig winkelcentrum of frietkraampje naar een willekeurig schoolgebouw op een Klein Duimpje-achtige wijze te volgen via een spoor van lege blikjes en patatzakjes. In die scholen worden kinderen gepest omdat ze bij voorbeeld goed kunnen leren, er anders uitzien ofomdatze niet meedoen met het pesten van andere leerlingen of leraren. Voor je het weet ' wordt je in de pauze "gesociaiisqerd", en blijft er nog maareen enkeling overom te pesten. Dat kwam in onze tijd niet voor. Vroeger had je geen potenrammers, sportvandalisten, aids-patiënten, radicale feministen, loslopendecriminelen, zwartrijders, en noem maar op. Vroegerwas allesgoed geregeld. Of er waren nog geen treinen of ze reden op tijd. Vroeger was recht recht en krom krom. Volgenssommige deskundigen leven we in het nieuwe Sodom en Gomorra in plaats van inde nieuwe hemel en op de

nieuwe aarde. Mensen nemen het vermeende recht in eigen hand omdat rechters niet straffen of niet streng genoeg. Er is geen autoriteit meer, men leeft noch naar Gods gebod,noch naarde wereldse wetten. Maarisdatnu echteenjuiste analyse van de problemen van onze tijd? Is er inderdaad iets nieuws onder d e z o n o f g a a t h e t o m oude wijn in nieuwe zakken? Misschien was er vroeger inderdaad sprake van meer gezag, althans autoriteit. Misschien werd vroeger het gedrag van mensen meer gestuurd door het vooruitzicht van strenge straffen en incidentele beloningen, hetzij in de civitas terrana, hetzij in de civitas dei. Tijdens de periode van het Chinees Legalisme, enige eeuwen voor het begin van onzejaartelling, golden strenge wetten die er op gericht waren de mensen absoluut onder de duim te houden en hun gedrag tot in details te regelen. Een gering vergrijp betekende al het afhakken van een voet of hand, terwijl de verklikker zijn zilverlingen kreeg. Tijdens het vierde Lateraans Concilie in 1215 werden de Joden tot paria's verklaard waareen godvruchtig christenmens niet mee om diende te gaan. Om verwarring te voorkomen, waren Joden verplicht een geel herkenningsteken te dragen. De 17de-eeuwse Engelse filosoof Hebbes rechtvaardigde hetautoritaire gezag van zijn vorst onder verwijzing naar hetfeitdat mensen elkaar naar het leven staan indien ze de vrije hand kregen. Onderdrukking van boven was dus ten behoeve van het lijfsbehoud van de onderdanen. Dus loof God op uw knieën en dank hem

voorde onderdrukking door uw vorst. De gevolgen van het autoritaire bewind van potentaten als Stalin, Hitler, Amin zijn genoegzaam bekend. Autoriteit disciplineert, maakt mensen onvrij. En in het verleden waren er nog wel mensen die wezen op een lichtpuntje aan de horizon waardoor die onvrije mensen een perspectief kregen op een nieuwe, betere samenleving. Marxen Enge/seindigden hun "Communistisch Manifest met de oproep "Proletariérs allerlanden, verenigtu. Gij hebt niets te verliezen dan uw ketenen". En na hen stapelden andere titaantjes nieuwe rotsblokjes op om de autoriteiten van hun verhevenheid te stoten. Zolang mensen een perspectief zien voor hun bestaan hierop aarde, zullen de historici te allen tijde Predikermetinstemming citerend opmerken daterniets nieuws onder de zon is, dat er sprake is van een golf- of pendulumbeweging, maar dat er na regen zonneschijn komt. Zodra mensen géén perspectief meerzien en hun geen menselijke toekomst geboden wordt gedurende hun pelgrimsbestaan op aarde, wanneer hun ontnomen wordtwatze hebben, hoe klein ook, dan moeten die mensen wel erg sterk in hun schoenen staan om moed te putten uit de laatste strohalm die Karl, de hoofdpersoon uit Kafka's roman "Amerika", op de volgende wijze vond in een aanplakbiljet in zijn woonplaats: "Mochte alles Grosssprecherische, dasauf dem Plakate stand, eine Lüge sein, mochte dass grosse Theater von Oklahomaein klein Wanderzirkussein, eswollte Leute aufnehmen, das wargenügend. Karl lasdas Plakatnichtzum zweiten Male, suchte aber noch einmaldenSatz: 'Jederistwillkommen' hervor". En hoewel oud en ongepoetst, voorlopig gooi ik mijn schoenen nog niet weg.

157

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen