VU Magazine 1985 - pagina 497

en de groeten van Sandino...

10

Schizofrenie Het leven zit hier vol tegenstellingen. Al enige tijd geleden bereikten we een stadium van een dermate grote gespletenheid, dat we het bestaan in Nicaragua niet anders dan als schizofreen kunnen benoemen. Voor mij is het een treffend bewijs van de psychische weerbaarheid van het menselijk ras dat deze duurzame staat van schizofrenie in het leven niet geleid heeft tot massale krankzinnigheid onder de Nicaraguaanse bevolking. Hoe gemakkelijk had dat gekund... Laat ik maar eens een paar konkrete tegenstellingen noemen, bij wijze van illustratie. Gisteravond werden in de kerk van de wijk Riguero de martelaren van Bocay herdacht; zes jongeren, die in 1963 (!) omkwamen in de strijd tegen diktator Somoza. Hun ouders waren present en legden foto's van hun kinderen, bloemen, de fatale kogel waarmee één hunner het genadeschot kreeg, een vredesduif en een vaatje zout als teken van de doorwerking van de idealen van de jongeren op het altaar. IVIomenten van grote droefheid, nog versterkt door de herinneringen aan alle andere gevallenen, zoals de jongen uit de wijk die vorige week omkwam. Meer dan twintig jaar dood, rouw, leed en strijd samengebald in enkele indrukwekkende minuten. Velen konden hun tranen niet bedwingen. Toch eindigt de mis even later in een vrolijk en luidruchtig volksfeest, de muziekband van de

VU-MAGAZINE — DECEMBER '85

kerk speelt het ene lied na het andere, mensen klappen, lachen en omhelzen elkaar. Diepe rouw en een intens feest, dood en leven — groter kontrast lijkt ondenkbaar — eendrachtig en als vanzelfsprekend aanwezig in de mis. En deze mis is één van de vele... Een ander veel voorkomend kontrast is dat tussen plannen en realiseerbaarheid. Hoe vaak worden er plannen gemaakt waarvan allerminst zeker is dat zij ook uitgevoerd zullen kunnen worden. Vorig weekend was ik met een groep vrouwen in een wat vervallen buitenhuis aan de fascinerende kust van de Stille Oceaan om het vrouwenwerk van het afgelopen jaar te evalueren en plannen te maken voor het nieuwe jaar. We hebben hard gewerkt aan het vaststellen van data, plaatsen en thema's van de cursussen, terwijl we allemaal weten dat er geen enkele zekerheid bestaat dat we die cursussen ook werkelijk zullen kunnen geven. Al dit jaar werden enkele cursussen afgelast, omdat het te gevaarlijk was te reizen door gebieden waar contrarevolutionaire bendes aktief zijn. We weten allen precies om welke streken het gaat. Toch maken we plannen, alsof er niets aan de hand is... Een derde vorm van schizofrenie zie ik bij vrienden, vriendinnen en vele anderen om mij heen en ervaar ik zelf voortdurend. Terwijl we intern het revolutionair proces heftig kriti-

seren, verdedigen we het naar buiten toe met verve. Hoe is het mogelijk om naar binnen een vernietigend oordeel uit te spreken over de groeiende partij-elite, de dodelijke bureaucratie, het definiëren van elke oppositie als contrarevolutionair en tóch het proces als geheel te blijven steunen en te verdedigen tegen (militaire) aanvallen van buiten? Hoe blijf je oprecht en integer in een dergelijke verwarrende situatie? Het antwoord lijkt mij: de verschillende kwaden in de juiste proporties weten te zien en de eventuele bereidheid tot verbetering goed weten in te schatten. Daar bedoel ik konkreet het volgende mee. Wat er in Nicaragua intern misgaat is deels te wijten aan de oorlogssituatie die onvermijdelijk restrikties met zich meebrengt, deels ook aan politieke en bestuurlijke onbekwaamheid of kwade wil. Deze kwade wil staat echter in geen verhouding tot de maniakale lust tot genocide die de regering van de Verenigde Staten beweegt. Het kleine kwaad in Nicaragua — sandinisten zijn geen heiligen, schreef ik ooit — moet bestreden worden, maar valt in het niet bij de alles overweldigende arrogantie van de macht van de regering van de Verenigde Staten, die onophoudelijk de soevereiniteit van Nicaragua schendt en duizenden mensen het leven beneemt. Bovendien bewijst de geschiedenis dat de regering van Nicaragua bereid is kritiek te accepteren en fouten te herstellen, zoals in het geval van Miskito's die nu massaal teruggaan naar hun oorspronkelijke gebieden. Van de regering van de Verenigde Staten valt helaas niet te zeggen dat zij kritiek serieus neemt en bereid is haar beleid te herzien. Eigengereid trekt zij zich terug uit het proces aan het Internationaal Hooggerechtshof en systematisch weigert zij elke dialoog met de Nicaraguaanse overheid. Dit alles maakt dat een weldenkend mens niets anders kan doen dan het revolutionair proces kritisch steunen als een oprecht streven naar zelfbeschikkkig van het Nicaraguaanse volk tegenover de machtswellust van de Verenigde Staten. En toch, er blijft iets van schizofrenie... Soms vraag ik mij af wat dit be-

staan in schizofrenie ons oplevert. Dan moet ik denken aan de oude Nederlandse volkswijsheid: "kinderen en gekken zeggen de waarheid". Een gezegde dat in de jaren zestig en zeventig zo krachtig bevestigd werd door de gekkenbeweging, die betoogde dat mensen die door de samenleving voor "gek" versleten worden vaak juist degenen zijn die het scherpst de waanzin van onze wereld doorzien en die in hun protest daartegen geen andere weg zien dan die van de waanzin. Zo lijkt het schizofrene bestaan van Nicaragua eind 1985 een unieke basis om haarscherp de waanzin van de wereld te doorzien, zowel op binnenlands als op internationaal niveau: de onbeschaamde slechtheid van de machtigen, de slaafsheid van vele nationale elites, de ijdele praat en de vunzige machtsspelletjes. Maar ook is Nicaragua een unieke plek om te zien hoe enkele kleine landen in niet aflatende pogingen proberen de vrede naderbij te brengen, hoe de vlam van de hoop niet te doven is. Een diep inzicht in de werkelijkheid en de waarheid van onze wereld en een grote bereidheid zich voor de vrede in te zetten, dat is wat het schizofrene bestaan in Nicaragua een mens oplevert. En dat is heel wat. Ineke Bakker

409

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen