VU Magazine 1985 - pagina 9

verwant, die haar blijkbaar niet onder de duim kan houden of zelf niet in het levensonderhoud kan voorzien. Op het platteland, waar vrouwen meewerken op de velden, laten rijkere boeren hun vrouwen strenge purdah houden als teken van welstand. Ook onder de stedelijke bevolking heeft purdah deze dubbele betekenis van uiting van kuisheid en welstand." Purdah islamitisch? De religieuze leiders van Pakistan, de 'ulama, monopoliseren purdah als een uitvinding van de islam, schrijft Mintjes. Ze zien purdah als het zoveelste bewijs dat de islam onovertroffen antwoorden geeft op alle problemen "Purdah zou de ideale oplossing zijn om de schier ontoombaar geachte seksuele drift te reguleren en te voorkomen dat zij op hol slaat. Die drift is op zich niet zondig maar mag alleen binnen het wettig gesloten huwelijk als een groot goed beleefd worden. De islam neemt daartoe preventieve maatregelen door de contacten tussen de seksen aan strenge banden te leggen. Zonder purdah zou de samenleving binnen de kortste keren ontaarden in een poel van 'obsceniteit en naaktheid'. De claim van de geestelijke leiders staat op nogal gespannen voet met de resultaten van sociologische studies, merkt Mintjes op Die verklaren purdah niet zozeer uit de islam of de seksuele factor, maar uit economische verhoudingen. Dat verhaal komt de 'ulama slecht gelegen. " Z o u den veranderlijke economische verhoudingen de beslissende factor zijn, dan kan purdah niet als een onveranderlijke, door God gegeven en met de natuur overeenstemmende ordening gezien worden. " De progessieve vrouwenbeweging in Pakistan vindt wat de geestelijke leiders ervan maken een karikatuur van deislam. "De 'ulama, zegt zij, nemen hun uitgangspunten niet in de Qur'an maar in de verstikkende zedenleer van de urbane, moslimse'middenklassen. Cultureel bepaalde verschillen tussen de seksen worden zo als door God gegeven en onveranderlijk voorgesteld. (...) De vrouwenbeweging stelt daar een andere interpretatie van de islam tegenover, die haar is aangereikt door de school van Sir Sayyid Ahmad Khan, de grote hervormer van de Voorindische islam aan het eind van de 19e eeuw. Daarbij wordt historische exegese op de Qur'an toegepast. De teksten die speciaal aan vrouwen restricties op-

VU-Magazine 14 (1985) 1 januari 1985

(38) 34. De mannen zijn opzichters over de vrouwen voor war AUah aan de een meer gegeven heeft dan aan de ander en voor wat zij als bijdrage^^ hebben gegeven van hun bezittingen. De deugdzame vrouwen echter zijn de in ootmoed staanden en welke de verhorgenheid behoeden door de behoeding van Allah. Maar zij, van •.vie Llij opstandigheid vreest, vermaant haar en vermijdt haar op de rustplaatsen en slaat haar. Maar indien zij u gehoorzaam worden, zoekt dan geen weg om haar te tuchtigen. Allah is waarlijk verheven en groot. (39) 35. En indien gij vreest voor breuk tussen hen beiden^'*, stelt dan aan een scheidsrechter van zijn huisverwanten en een scheidsrahter van haar huisverwanten. Indien zij beiden goedmaking willen, /al Allah ovcrceiistemming tussen beiden bewerken. Allah is waarliik wetend en wél onderricht.

Een gedeelte uit de Qu'ran

leggen in kleding en gedrag, worden tijdgebonden geacht. Ze zijn ingegeven door het extreem lage zedelijke peil van de maatschappij waarin de Profeet hervormend optrad. Het kleine aantal teksten dat de man een streepje voor geeft (qawwam en 'een graad boven hen')zou in hetnietvallen bij de overgrote meerderheid van teksten die de gelijkheid van man en vrouw leren, niet alleen als gelovigen en huwelijkspartners maar ook als burgers van de maatschappij. Purdah zou geen basis in de Qur'an hebben en zou later ontstaan zijn onder invloed van niet-islamitische factoren. Het door de Qur'an geleerde principe van de gelijkheid van man en vrouw zou verloren gegaan zijn in de interpretaties van de klassieke wetgeleerden, die zo medeverantwoordelijk waren voor de verslechtering van de positie van de vrouw in de geschiedenisvan de islam." Geletterden Getalsmatig is de vrouwenbeweging in Pakistan niet sterk, meldt Mintjes. De kern ervan bevindt zich in de moderne stedelijke elites. Een klein aantal werkt in moderne beroepen. De beweging vertegenwoordigt vooral de nauwelijks 10 procent geletterde vrouwen in Pakistan. Bij het gros van de ongeletterde vrouwen moet de bewustmaking van vrouwenrechten nog grotendeels beginnen. Maar ook zijn er geletterde vrouwen, vooral die in de vrouwenorganisaties van de religieuze partijen, die menen dat purdah een wezenlijk onderdeel van de islam is. Toch vervult de progessieve vrouwenbeweging een belangrijke voorhoedefunctie, schrijft Mintjes. Niet in de laatste plaats omdat de echtgenoten van

deze vrouwen vaak hoge posities bekleden. Zia Boeiend verhaalt Mintjes wat er in Pakistan gebeurde na de staatsgreep op 5 juli '77 van Zia ul-Haq. De ten val gebrachte Bhutto had een emancipatiebeleid gevoerd. De hulp van vrouwen had hij nodig voor uitvoering van zijn economisch en sociaal program (geboortebeperking). Het waren voor de vrouwenbeweging relatief vette jaren, schrijft Mintjes. Gereserveerd stond de vrouwenbeweging dan ook tegenover de staatsgreep van Zia. Paniek gaf nog niet de verklaring van de generaal op de dag van de coup dat aan het invoeren van een islamitische orde de hoogste prioriteit zou worden gegeven. "Het hing er maar vanaf welke interpretatie van de islam daarbij gevolgd zou worden. Maar al spoedig bleek dat Zia steun zocht van de religieuze partijen die de harde kern van de oppositie tegen Bhutto gevormd hadden. Dezen hadden niet alleen Bhutto's "islamitisch socialisme" maar ook zijn emancipatiebeleid als een verfoeilijke dwaalleer veroordeeld. De vrouwenbeweging vond het een veeg teken dat deze partijen in augustus 1978, voor het eerst in de geschiedenis van Pakistan, ministers leverden. Islamisering, zo vreesden zij, zou op deze wijze vrouwen niet hun ware islamitische rechten brengen maar op het propageren van purdah neerkomen." Zo dreigde dat inderdaad uit te pakken. Zia stelde in 1977 een (adviserende) Raad van Islamitische Ideologie in, die een blauwdruk voor een Islamitische orde moest ontwerpen en wat in dat lichaam (in het geheim) wordt uit-

7

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen