VU Magazine 1986 - pagina 141

V

orig jaar tijdens de Heilige Week werd de aanval op de kerk rechtstreeks ingezet. Na een mis voor alle priesters uit het diocees op 3 april worden acht mensen vermoord op klaarlichte dag. Op 4 april wordt een man uit zijn huis gesleept en vermoord. Op Goede Vrijdag en Paaszaterdag opnieuw moorden. Dan dienen de boeren via de bisschop een petitie in bij de politiecommandant. Het voorlopig hoogtepunt vormt de moord op pater Favali. Daarna blijft het twee maanden rustig, hoewel de Armero's vrijelijk rondlopen. Na de arrestatie van de acht bendeleden breekt de hel los. "Strafings" doen hun intree: huizen doorzeven met kogels waarbij hele gezinnen omkomen. Massa-executies overdag en 's nachts. Het leger houdt zich afzijdig: onderzoek vindt niet of met grote vertraging plaats. Steeds meer boeren verliezen hun geloof in geweldloos verzet. De geweldsdreiging is te groot. Zij zoeken hun toevlucht in de bergen bij de NPA. De legercommandant, die hun aantal in zijn provincie op 100 schat, heeft geen hoge pet van ze op. Colonel Tolenada: "Het zijn parasieten, te lui om te werken. Ze zuigen de bevolking uit met hun revolutionaire belasting: 15 procent van de oogst, wie kan dat betalen? Maar wat wil je, het zijn immers communisten." Op de vraag waarom hij voor de bestrijding van 100 luie mensen drie bataljons, 2.500 man, nodig heeft gaat hij niet in. Over één a twee jaar is het probleem opgelost, beweert hij stellig. Even stellig houdt hij vol dat de Armero's geen deel meer uitmaken van de CHDF. "In het verleden wel, maar ze waren te wreed en zijn daarom ontslagen. Ik geloof dat ze ergens op een plantage zijn gaan werken als bewakers. Eind maart doken ze ineens weer op. Niemand wist dat ze wapens hadden. Het is een groot raadsel." Op 30 december, 2 en 3 januari vinden opnieuw strafings plaats in de omgeving. Acht doden, d, ie zwaar gewonden. Twee zusjes van 14 en 16 liggen in het ziekenhuis. De oudste is aan één kant verlamd. Ze kan haast niet meer praten. Noord-Cotabato is nog een betrekkelijk rustig stuk Mindanao. In de buurt van de ananas-, rubber- en bananeplantages van Dole, Firestone, Guthrie en Chiquita, om er maar een paar te noemen, is het helemaal burgeroorlog. Ook op de andere Filippijnse eilanden is de spanning door het leger en CHDF opgevoerd, vooral op het platteland. Dat alles onder het mom van communismebestrijding. Maar het heeft veel te maken met de verkiezingen. Niemand gelooft in een eerlijk en vrij verloop. Een soldaat bij de gevangenis van Kidapawan maakt tegenover ons met duim en wijsvinger het Laban(strijd)-teken van de oppositie en zegt: "Natuurlijk kunnen wij vrij stemmen. Als het maar op Marcos is. Ik zou wel op

VU-MAGAZINE -

APRIL 1986

Cory willen stemmen, maar vertel mij maar eens hoe."

D

e afloop is inmiddels bekend. Of het de meest frauduleuze en gewelddadige verkiezingen uit de op dat gebied niet kinderachtige geschiedenis van de Filippijnen waren, is moeilijk te zeggen. Nu er meer waarnemers waren, werd er uiteraard ook meer waargenomen. Eén ding stond voor die waarnemers al vrij snel vast: Het Filippijnse volk heeft Marcos in weerwil van alle steekpenningen, manipulaties, intimidaties en geweldplegingen verslagen. Het charisma van Cory heeft boven verwachting gewerkt, maar haar rol lijkt uitgespeeld. Door de laatste telling over te laten aan het parlement, waar Marcos door evenveel manipulatie en fraude in 1984 nog op de meerderheid kon rekenen, weet hij formeel de stembusoverwinning aan zichzelf toe te laten kennen. Maar dat gebeurt op zo'n schandalige manier, dat het voor niemand meer geloofwaardig is. Marcos' dagen zijn geteld, het tellen begint. Zelfs zijn grote vriend Reagan moet zijn handen van hem aftrekken, na aanvankelijk nog wat gezwalkt te hebben. Het kan bijna geen toeval zijn dat uitgerekend op de Filippijnse verkiezingsdag Baby Doe uit Haïti gedeporteerd wordt met een Amerikaans legervliegtuig. Reagan stuurt zijn speciale afgezant Habib. Hij bezoekt onder andere generaal Ramos die op 1 maart het opperbevel over de strijdkrachten van generaal Ver zal overnemen. Ramos is een in Amerika opgeleide ras-militair, in tegenstelling tot Ver die zijn carrière begon als privé-chauffeur van Marcos. Op zaterdag 22 februari komen Ramos en Enrile in opstand, zoals ratten de natuurlijke neiging hebben een zinkend schip te verlaten. Toch blijft dat een complete verrassing (al lekt later uit dat Marcos een arrestatiebevel tegen Enrile had doen uitgaan). Even als geheugenopfrisser: Enrile was de man die de staat van beleg over-

Ook vrouwen worden opgeroepen te verbreken

hun

ketenen

plichtsgetrouw heeft uitgevoerd, het brein achter het 'strategie hamletting' — het afgrendelen van hele dorpen van de buitenwereld ter guerillabestrijding —, de oprichter van CHDF, eigenaar van een stuk of 26 ondernemingen (zijn houtkapbedrijf in de Cordilleras betaalt revolutionaire belasting aan de NPA!). Ramos staat bekend als een ijzervreter die niet corrupt schijnt te zijn. Maar ook hij heeft Marcos vele jaren trouw gediend. Nu hebben zij het ineens over het uitvoeren van "de wil van het volk". Het klinkt niet, uit hun monden. Cory en de kerk grijpen de kans aan. Ook Bayan mobiliseert zijn aanhang. Het is de burgerbevolking die de doorslag geeft. Met niets anders dan hun lichaam blokkeren zij de tanks en vrachtwagens van Marcosgezinde troepen op hun weg naar het hoofdkwartier van Ramos en Enrile. Een bloedbad durft Marcos niet meer aan. Marine, luchtmacht, landtroepen, steeds meer ratten lopen over. Op 25 februari — de dag van de herdenking van onze eigen Welgan Bayan: de Febuaristaking — verlaat Marcos het land, dat onder zijn 20-jarig bewind zo verloederd is. Voor de annalen heeft hij zich nog wel officieel laten installeren als nieuwe president.

M

aar Cory Aquino is de nieuwe president, de mensen dansen op straat, de dictator is verdreven. Met haar onbesmet verleden heeft zij een nieuwe toekomst gecreëerd. Of die even onbesmet zal zijn is twijfelachtig. Hoopgevend is de vrijlating van politieke gevangenen. Maar cruciaal is of zij serieuze landhervormingen kan en wil doorzetten. Dat is de voornaamste voorwaarde van het NPA voor een wapenstilstand. Tijdens de verkiezingscampagne wilde ze op vragen in die richting niet ingaan. Zij bezit zelf grote lappen grond in Tarlac. Veel ministers in haar kabinet eveneens. Het is nog maar de vraag of zij erg geporteerd zijn om iets van hun rijkdom af te staan aan de hongerende boeren. En dan hebben we het alleen nog over kabinetsplannen die in Manila bedacht zullen worden. Stel dat er nieuwe landwetten zullen komen, zullen de burgemeesters en grootgrondbezitters op het platteland, die beschikken over de CHDF en andere privélegers, zich daar zonder meer naar voegen? Dat is onvoorstelbaar, zeker nu Cory van plan lijkt te zijn de bestaande lokale machtsstructuren te handhaven. Bayan heeft opgeroepen het lokale gezag over te nemen en volkscomité's te vormen. Of daar gevolg aan wordt gegeven is onduidelijk, want we ontvangen alleen maar berichten uit Manila. Het platteland dat schreeuwt om internationale aandacht is opnieuw uit het gezichtsveld verdwenen. Terwijl daar het gevaar voor een burgeroorlog nog lang niet is geweken. D Gert-Jan Timmermans en Frans Welman zijn free-lance journalisten

127

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen