VU Magazine 1986 - pagina 249

mening niet onder stoelen en banken. Zelfs als arrestatie hen boven het hoofd hangt. ind augustus vorig jaar opende de minister-president van Maleisië, dr. Mahathir, een waterkrachtcentrale aan de rivier de Batang Ai. De eerste centrale in Sarawak is goed voor 90 megawatt. Drieduizend Ibans — de belangrijkste inheemse stam — die voor het stuwmeer hun land moesten verlaten, organiseerden een protestactie, maar werden nog vóór de komst van Mahathir uiteengedreven. Hun grieven hebben te maken met verhuizing onder dwang, geen medebeslissingsrecht, niet voldoende geïnformeerd zijn over de beslissing de dam te bouwen en last but not least, niet voldoende compensatie in materiële en culturele zin. De president ging in zijn toespraak slechts in op de voordelen van de centrale voor Maleisië in het algemeen en voor Sarawak in het bijzonder: "Energie moet goedkoop zijn; de armen onder ons moeten het kunnen betalen. De rijken, ach, die kunnen zich ook dure energie veroorloven. Sarawak bereikt met dit project een mijlpaal in haar geschiedenis; het ontwikkelingsproces zal door de centrale aan de Batang Ai sterk worden gestimuleerd." In december vorig jaar reageerde hij fel op kritiek van organisaties die bescherming van het milieu van groot belang achten. Toen was het principebesluit de enorme Bakun-dam te bouwen nog niet bekendgemaakt. "We kunnen pas van de natuur genieten als onze magen gevuld zijn. En het moet duidelijk worden dat dit een project is voor het volk. Wie daar tegen is, haalt zich verstrekkende verantwoordelijkheden op de hals." De eerste minister van Sarawak, Mahmud Taib, verdedigde in januari dit jaar de reden waarom het haalbaarheidsonderzoek niet door de regering wordt vrijgegeven: "Er zijn altijd mensen in onze samenleving die juist die punten willen belichten die de besluitvorming van de regering in twijfel trekken en deze zelfs in discrediet brengen. Laten we niet voorbarig zijn. Laten we de waarde, de positieve kanten van dit mooie project aan de bevolking van Sarawak bekend maken. Daarmee worden de belangen van het volk gediend en de ontwikkelingen in Sarawak gestimuleerd in plaats van tegengewerkt. Of is het soms beter van Sarawak een natuurmuseum te maken? Een soort oerwoudmuseum?" Vóór zijn uitspraak, die in alle kranten van Sarawak stond afgedrukt, verscheen een aantal ingezonden brieven die ecologische, economische èn sociale implicaties van Bakun aan de kaak stelden. Ook het niet openbaar maken van het onderzoek werd gezien als het achterhouden van informatie aan het volk, dat recht heeft te weten waar het mee zal worden geconfronteerd. Een stevige discussie brandde los. Na de tirade van Taib verstomde het mediagebeuren. Wel verschenen er redactionele kolommen waarin positieve aspecten van Bakun breed werden uitgemeten. De kleurenbijlagen van kranten die na de opening van de Batang Ai-centrale verschenen, bevatten gekleurde, eenzijdige informatie die kennelijk wél vrij mocht worden opgenomen. Gurmit Singh van de nationale EPS (Environment Protection Society) kent het klappen van de zweep: "Het is geen wonder dat de media zo reageren. Het is niet de eerste keer dat een krant wordt verboden te schrijven over zaken die de regering niet aanstaan. Ze moeten lippendienst bewijzen, anders niets. En er is natuurlijk reden genoeg om de kwalijke uitvloeiselen van de gigantische Bakun-centrale binnenskamers te houden. Ik zeg het ronduit: er wordt een enorme aanslag op het milieu gepleegd. Het nageslacht zal er de wrange vruchten van plukken. De weg door het woud naar Bakun bij voorbeeld wordt hemelsbreed zo'n 130 kilometer. De infrastructuur wordt er sterk door verbeterd, zegt de regering. Maar ik wil er geen twijfel over laten bestaan, dat door die weg de houtkap verder zal toenemen. En nu al wordt er voor gewaarschuwd, dat als de ontbossing in Sara-

E

VU-MAGAZINE

^UNI 1986

wak zo doorgaat er van het oerwoud na het jaar 2000 weinig of niets zal overblijven. De ervaring met Sarawak leert, dat men het niet zo nauw neemt met het uitgeven van houtkapconcessies. Of hoe verklaar jij, dat alle ministers zo rijk zijn?" "En dan de dam zelf! 204 meter hoog met een stuwmeer van 700 km^ In dat haalbaarheidsonderzoek staat vast beschreven wat de risico's zijn van de enorme waterdruk die op die damwand wordt uitgeoefend. Het is niet de eerste keer dat een dam doorbreekt. Die informatie moet worden vrijgegeven!" et meer bedekt 700 km^ oerwoud en nederzettingen van 5.000 mensen", vervolgt Gurmit Singh. "Is er een risicostudie opgenomen naar de geologische gelaagdheid van het land? Het gevaar voor aardbevingen veroorzaakt door de waterdruk van het meer is aangetoond bij vele waterkrachtcentrales over de hele wereld! Borneo is een van de weinige plekken op de aarde waar oerwoud nog in ruime mate voorkomt. Borneo is uniek. Wat is de werkelijke lange-termijnwaarde van het Bakun-project, vergeleken bij wat er verloren gaat? In dit verband wil ik duidelijk stellen, dat de centrale begroot is op een levensduur van 50 jaar. Daarna is het meer zo dichtgeslibt, dat electriciteitsopwekking niet meer rendabel is. Er wordt 50 jaar van mogelijk voordeel ingeruild tegen oerwoud dat in nog geen duizenden jaren zal terugkomen, zelfs niet als je gaat herbeplanten. Het is toch te grijs, dat er slechts op beperkt niveau over

H

Lokale bevolking langs de Batang Ai: verdreven zulke ingrijpende veranderingen wordt beslist. Nadat de centrale is uitgewerkt is er nog wel de 204 meter hoge dam met een dichtgeslibd meer. Is er in het haalbaarheidsonderzoek rekening gehouden met ontmanteling van dam, centrale en meer? En is er een bedrag opgenomen op de begroting voor dat doel? En wat ik zeker zo belangrijk vind voor de toekomst van Sarawak is dit: hoe er met de bevolking wordt omgesprongen. We hebben het kunnen zien bij het Batang Ai-project. Daar moesten 3.000 mensen, Ibans, huis en haard verlaten. Hun samenleving, gebaseerd op zelfvoorziening met een klein beetje handelsgewas als bijverdienste, veranderde in een samenleving die alleen maar kan bestaan op basis van handelsgewassen. En het is nu al duidelijk dat de mensen hejt niet redden. Dat kan ook niet als ze als tweederangs burgers worden behandeld en zonder inspraak of informatie worden weggestuurd. Begeleiding en afdoende compensatie moesten velen ontberen. Dat geeft toch niet veel hoop voor de 227

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen