VU Magazine 1986 - pagina 9

En de groeten van Sandino

Noodtoestand Half oktober vorig jaar werd in Nicaragua de wet op de noodtoestand afgekondigd, op grond waarvan een aantal burgerrechten, zoals het recht op vrije meningsuiting, het recht op vrije vergadering en het stakingsrecht werden opgeschort. Grote opschudding in WestEuropa en de Verenigde Staten was het gevolg. Uit verhalen van reizig(st)ers en uit artikelen in kranten en tijdschriften werd ons hier duidelijk hoeveel teleurstelling, verontwaardiging en verlies aan vertrouwen in de goede wil van de sandinisten deze maatregel heeft opgeroepen. Linkse kranten gingen overstag en gaven hun standpunt van steun aan het revolutionaire proces op, rechtse kranten schetterden het cynische "zie-je-wel" arrogant uit hun redaktionele commentaren. Ook mijn eerste reaktie was er één van: "Zijn ze nou helemaal gek geworden". Vandaag overweeg ik mijn eigen noodtoestand af te kondigen. In de afgelopen maanden ben ik door zoveel mensen aangeklampt om te praten over hun problemen, financiële zorgen, huwelijksconflicten, homoseksualiteit, angst voor de toekomst, ongewenste zwangerschap, dat ik begin te denken dat er meer aan de hand is dan een toevallige accumulatie van problemen. Er is iets struktureel mis. Wellicht dat de psychische ge-

VU-MAGA2iNE — JANUARI 1986

volgen van het jarenlang leven in een oorlogssituatie nu duidelijk merkbaar worden. Wellicht dat problemen die in andere jaren werden weggestopt onder de in de laatste maanden van het jaar altijd sterk toenemende dreiging van een militaire interventie nu in alle hevigheid naar boven komen, omdat dit jaar die dreiging om onduidelijke redenen minder sterk wordt gevoeld. Wellicht dat problemen, die door alle nadruk op de verdediging van de revolutie in de afgelopen jaren niet de noodzakelijke aandacht kregen, zo ernstig geworden zijn dat ze zich nu onweerstaanbaar heftig aandienen. Er is veel, té veel nood. Terwijl de buitenlandse pers zich opwindt over de door de Nicaraguaanse regering afgekondigde toestand, zijn vele Nicaraguanen bezorgd om hun eigen individuele nood. De noodtoestand laat hen betrekkelijk onverschillig. Na een aanvankelijke verwarring over wat nu wel en niet mocht, hebben ze ontdekt dat in de praktijk alles normaal doordraait en dat de enige aktiviteiten die verboden zijn contra-revolutionaire handelingen zijn, maar die waren toch altijd al verboden. Hun bezorgdheid betreft dan ook veeleer de talloze zorgen om het dagelijks bestaan in hun gezin dan de noodtoestand. Is dat een uiting van het stellen

van de verkeerde prioriteiten? Is het een gevolg van veertig jaar diktatuur, dat mensen hun rechten niet (meer) kennen en het bewustzijn missen ervoor op te komen? Is het te wijten aan het ontbreken van een traditie van pluriforme politieke diskussie? Ongetwijfeld. Maar het heeft zeker ook te maken met realiteitszin. De ervaring leert immers dat niet alle wetten, die hier met veel bombarie worden aangekondigd, ook werkelijk zullen worden uitgevoerd. Soms lijkt het afvaardigen van een wet eerder bedoeld om mensen te overtuigen of te motiveren dan om maatregelen in praktijk te brengen. En ieder jaar moeten er in de maanden november en december duizenden mensen gemotiveerd worden om voor een habbekrats te gaan koffieplukken onder barre, en dikwijls gevaarlijke, omstandigheden. Bovendien moeten er weer nieuwe dienstplichtigen gerekruteerd worden, hetgeen een groot beroep doet op het revolutionair bewustzijn van de mensen, want twee jaar vechten tegen de uitstekend bewapende contra's in de onherbergzame bergen is wel iets anders dan verveeld, maar veilig rondhangen in een kazerne. Een wet die mensen de ernst van de situatie doet beseffen en tracht te motiveren is op zichzelf niet onacceptabel. Juist als mensen verstrikt zitten in hun individuele zorgen kan zo'n maatregel het noodzakelijke bredere perspektief bieden. In dat bredere perspektief moeten de aktiviteiten van kardinaal Obando gezien worden. Sinds zijn terugkeer uit Rome na zijn kardinaalswijding heeft de man een koortsachtige aktiviteit ontwikkeld. Met in zijn gevolg een uitstekende muziekgroep en de beste geluidsapparatuur reist hij stad en dorp af om op een uiterst geraffineerde manier zijn boodschap uit te dragen. Nooit eerder heb ik zo knap een politieke boodschap in religieuze verpakking gehoord. De sandinisten zouden nog veel van hem kunnen leren, of misschien van de theologe die sinds enige tijd verbonden is aan de Noordamerikaan-

se ambassade in Managua. Want het lezen van een tekst als Openbaring 12, waar de aartsengel Miguel (de voornaam van Obando) de rode draak, het rode monster bestrijdt, behoeft geen enkele toelichting om zijn vernietigend werk te doen onder eenvoudige, diep-religieuze mensen. Eeuwenlange religieuze indoktrinatie heeft immers in de bevolking denkpatronen ingeplant die hardnekkiger zijn en dieper wortelen dan een geseculariseerd mens kan begrijpen. Juist omdat het in de campagne van Obando niet gaat om het werk van een over zijn volk verontruste herder, maar om dat van een hoofdfiguur in het grote strategische spel, dat de CIA en het Noordamerikaanse Institute for Religion and Democracy in heel Midden-Amerika aan het ontwikkelen zijn, kan je niet verwachten van de sandinisten dat ze dit religieuze geweld zonder afweer over zich laten komen. Hier ligt dan ook een van de redenen voor het afkondigen van de noodtoestand. Niettemin blijf ik de wet overbodig en slecht vinden. Daar contrarevolutionaire aktiviteiten altijd al verboden waren, is er geen enkele noodzaak een nieuwe wet af te kondigen die dat beoogt. Bovendien is het uitvaardigen van een wet die niet uitgevoerd wordt — zelfs Obando blijft rondreizen — een kwestie van slecht bestuur. De fundamentele rechtsonzekerheid waartoe de wet leidt en een mogelijke schending van mensenrechten waartoe zij zou kunnen leiden — ondanks uitvoerige beweringen van het tegendeel in de kranten — lijken mij slecht, zowel voor de Nicaraguaanse bevolking als voor het revolutionaire proces. Dat de meeste Nicaraguanen echter niet zwaar tillen aan de noodtoestand geeft te denken. Het heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat velen lijden onder talloze andere, als veel urgenter ervaren, noden. Laten de westerse media zich daar eens druk over maken. Ineke Bakker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen