VU Magazine 1988 - pagina 488

'^^sssss'jm'mmiSiV

Wilde's toneelstukken. Oscar Wilde was een nationale bekendheid geworden: de roemruchte dandy die opviel door zijn markante uitdossingen en die met zijn verbale talent op feesten en partijen de toon aangaf. Een attractie kortom die men gezien moest hebben en waarvan men vervolgens bij thuiskomst schande sprak. ("Heb je gezien wat-ie nou weer aanhad? Driewerf schandalig!") Op het hoogtepunt van zijn artistieke carrière slaat het noodlot toe en in het korte tijdsbestek van enkele maanden neemt zijn leven een rampzalige wending. De lieveling van de Londense salons wordt een met hoon beladen outcast en eindigt zijn leven tenslotte als balling in Frankrijk. Debet hieraan is de rechtszaak tegen Wilde die geldt als een cause célèbre van het fin-de-siècle, maar die vooral het verhaal is van een persoonlijke tragedie. Want het lijkt erop alsof Wilde zijn ondergang opzettelijk over zich afroept of zoals zijn biograaf Ellmann schrijft: "He fulfilled his own half wish to kill the success he loved".

Wilde en Douglas ('Bosie') in 1893: ideale mogelijkheid diens vader een hak te zetten.

Op 18 februari 1895 brengt John S. Douglas, markies van Queensberry, een bezoek aan de Albemarle Club in Londen en laat hier een briefje achter met de boodschap: "To Oscar Wilde, posing as a somdomite" (sic). Al geruime tijd had Queensberry met lede ogen moeten aanzien dat zijn jongste zoon Lord Alfred Douglas de minnaar was van Oscar Wilde en hij zint op mogelijkheden om zich te wreken. Onverwacht snel krijgt hij die kans. Tien dagen nadat Queensberry tevergeefs naar Wilde's club was gekomen, vindt de laatste het onvriendelijke briefje van de markies en hij neemt de zaak hoog op. Hij schrijft aan zijn vriend Robert Ross: "Bosie's father has left a card at my club with hideous words on it. I don't see anything now but a criminal prosecution. My whole hfe seems ruined by this man (..) On the sand is my hfe spilt." Ondanks het advies van zijn vrienden om de zaak te vergeten - Wilde had de afgelopen jaren nogal 'zondig' geleefd - zet Wilde zijn voornemen om de markies wegens smaad aan te klagen toch door. Hij doet dat echter vooral op aandringen van 34

zijn 'Bosie', die nu een ideale mogelijkheid ziet om zijn vader, met wie hij hevig gebrouilleerd is, een hak te zetten. Zo wordt Wilde speelbal in een famihaire twist: "In your war of hate with your father I was at once shield and weapon to each of you." Op 3 april begint het proces tegen Queensberry, maar vanaf de aanvang is duidelijk dat Wilde voor een verloren zaak strijdt. De markies krijgt de gelegenheid zijn rol van bezorgde huisvader te spelen die zijn jongste telg (24) wil beschermen tegen de verderfelijke invloed van de decadente dandy. In werkelijkheid gaat het hem er om Oscar Wilde te ruïneren. Daartoe had hij zich de laatste weken vóór de zitting beziggehouden met het verzamelen van bewijzen tegen Wilde, waarvan de getuigenverklaringen van een aantal 'jonge knapen' bijzonder belastend waren. Queensberry wordt vrijge-

sproken, maar laat het daar niet bij zitten; hij grijpt nu zijn kans en laat op zijn beurt Wilde arresteren 'on charge of committing indecent acts'.

V

lak voor de arrestatie hadden zijn vrienden hem geadviseerd naar Frankrijk te vluchten om zo het naderend onheil te ontlopen, maar hij weigert dit. "He preferred to be a great figure, doomed by fate and the unjust laws (..) than think himself as a fugitive, skulking in dark corners instead of lording it in the limehght," schrijft Ellmann. Bovendien had Douglas hem beloofd, dat zijn familie Wilde's rechtszaak tegen pa Queensberry zou betalen - ook andere familieleden stonden op voet van oorlog met de markies - maar het benodigde bedrag komt er uiteindelijk niet. Het gevolg is dat Wilde's huisraad geveild wordt en de meest kostbare en dierbare eigendommen voor enVU-MAGAZINE—DECEMBER 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen