VU Magazine 1989 - pagina 186

Foto's ANP

troika de Russische vrouw opgeleverd? De toenmalige revolutie 'bevrijdde' de vrouwen door van hen arbeidsters te maken. In de praktijk betekende dit dat zij werden opgezadeld met een dubbele last: de beroepsarbeid en het bestieren van een huishouden. Een huishouden dat vanwege schaarste aan woonruimte, voedsel, kleding en schoeisel - om het even te laten bij de door Marx genoemde primaire levensbehoeften - niet eenvoudig gerund kan worden. Vandaar misschien dat Michael Gorbatsjov onlangs heeft gepleit voor part-time werk voor gehuwde vrouwen. Zo zouden ze meer tijd voor het huishouden overhouden. En daar gaat immers hun aandacht naar uit? Stelde de revolutionaire Alexandra Kollentai niet reeds dat een vrouw ingenieur of hoogleraar kon zijn, maar dat haar mooiste roeping toch het moederschap was? Enige dagen voor de verkiezingen van 26 maart j.l. is het aantal boeren en vrouwen op de lijst van kandidaten aanzienlijk beperkt: "Er bestaat een algemeen gevoelen dat we in de Opperste Sovjet behoefte hebben aan gekwalificeerde kandidaten", aldus een medewerker van het Moskouse Instituut voor Staat en Recht. Boeren zijn niet of nauwelijks opgeleid, en vrouwen ook niet, of hun hart gaat toch meer uit naar het huishouden. Arbeid maakt dus niet écht vrij, in ieder geval niet zolang een andere vorm van arbeid - de opvoeding van kinderen en het runnen van de huishouding - nog zo ongelijk over mannen en vrouwen is verdeeld is. En arbeid maakt zéker niet gelijk! Ook in de Sovjet Unie lijkt de crux van het probleem te liggen in het feit, dat betaalde arbeid ongelijk over mannen en vrouwen verdeeld is, en vrouwen bovendien het merendeel van het onbetaalde werk op zich moeten nemen. Pas als als dit dubbele probleem is opgelost, kan er sprake zijn van een echt geëmancipeerde samenleving.

M

aar wat is er dan mis gegaan met de emancipatie? Heeft de eerste emancipatiegolf van rond de laatste eeuwwisseling niet geleid tot een wettelijke oplossing van het zogenoemde vrouwenvraagstuk? Te beginnen met het

kiesrecht, verkregen vrouwen stap voor stap wettelijk aan mannen gelijke rechten, tot en met zeer recentelijk het voorstel tot afschaffing van het verbod op nachtarbeid voor vrouwen. Die gelijke rechten bestonden, ook na de tweede emancipatiegolf van eind jaren zestig, eigenlijk alleen op papier. Vrouwen bleken in de alledaagse werkelijkheid ten opzichte van mannen allerhande achterstanden te hebben. Bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs en scholing, bij deelname aan betaalde beroepsarbeid, en in politieke en bestuurlijke participatie, om een paar belangrijke terreinen te noemen. Het wegwerken daarvan kwam als emancipatiedoel vervolgens hoog op de politieke agenda te staan. Ook de bewustwording ten aanzien van deze achterstanden kreeg extra aandacht, terwijl in allerhande bestuurlijke, politieke en andere fora, stoelen voor vrouwen werden aangeschoven. De verwachtingen waren hoog gespannen. Aan het einde van de jaren zeventig bleek echter dat op deze wijze een oplossing voor het emancipatieprobleem nauwelijks dichterbij gekomen was. Weliswaar hadden vrouwen een belangrijk deel van hun onderwijsachterstand ten opzichte van mannen ingelopen, althans kijkend naar het algemeen niveau, maar per niveau was nog

altijd van een achterstand sprake. Weliswaar was de participatie op de arbeidsmarkt van vrouwen toegenomen, maar dat was vooral te danken aan het groter aantal gehuwde vrouwen dat, naast hun primaire taak in het eigen gezin, een part-time baan erbij had genomen. En weliswaar was de deelname van vrouwen in bestuurlijk en politiek opzicht ook VU-MAGAZINE—MEI 1989

••

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen