VU Magazine 1989 - pagina 406

functionele leeftijdsontslag is me wel eens gevraagd of ik nu ook zou toetreden tot 'Generaals voor de Vrede'. Nee, die behoefte heb ik niet. Ik heb altijd geprobeerd om de zaak grondig te analyseren en te beoordelen op haar merites. En dat wil ik blijven doen. Te vaak zie ik militairen die tijdens hun actieve loopbaan duidelijk op de harde lijn zitten, en eenmaal met pensioen omslaan als een blad aan een boom. Dat ligt mij niet."

A

Generaal b.d. Henny van der Graaf: 'Ik ging als dienstplichtige in liet leger om er zo snel mogelijk vanaf te zijn'. Foto Kees C. Keuch - AVC/VU

fgelopen voorjaar werd de oud-generaal en -onderhandelaar benoemd tot directeur van het Centrum voor Verificatietechnologie, een initiatief van het Interuniversitair Netwerk voor Studie naar Technologische Aspecten van Defensie (INSTEAD) en de werkgroep Polemologie van de Vrije Universiteit. Het onderzoekscentrum kreeg de taak om - in samenwerking met universiteiten, overheidsinstanties en mogelijk de industrie - werkbare en betaalbare modellen te ontwikkelen voor de verificatie van wapenovereenkomsten; de speciahteit van Van der Graaf. Op voordracht van prof.dr. Egbert Boeker werd hij de eerste - en voorlopig enige - onderzoeker van het nieuwe centrum. Een uitdaging, vindt hij. "Het centrum moet nog van de grond af aan worden opgebouwd. Eerst moet ik de financiering rondkrijgen, zodat ik medewerkers kan aantrekken. Daarnaast is het de bedoehng dat we met buitenlandse onderzoeksinstituten gaan samenwerken. Daarvoor kan ik dankbaar gebruik maken van de vele internationale contacten die ik in de loop der jaren heb opgebouwd. Het is immers maar een kleine maffia die zich met wapenbeheersing en verificatie bezighoudt."

Generaal Van der Graaf rolde heel geleidelijk in deze 'maffia'. Aanvankelijk trok hem vooral het dynamische karakter van het militaire bedrijf: "Ik ging als dienstplichtige in het leger met de bedoeling om er zo snel mogelijk vanaf te zijn, zodat ik economie kon gaan studeren. Dat is er nooit meer van gekomen. Dat beweeglijke van het leger beviel me wel. Ik belandde in de opleiding voor reserve-officier en voor ik het wist zat ik op de KMA. Daarna koos ik pas bewust voor een militaire loopbaan. Ik kreeg de normale troepenfuncties en staffuncties, en zat een paar jaar bij de Nederlandse Brigade in Duitsland." De gevaren van een ongebreidelde wapenwedloop gingen aanvankelijk goeddeels aan hem voorbij. Hij herinnert zich de oefeningen op de krijgsschool waarbij kernwapens vrijelijk werden ingezet. Met een verontschuldigende glimlach: "Het idee dat een oorlog alleen maar met kernwapens beshst kon worden, was daar lange tijd gemeengoed. Je had grote oefeningen op de kaart en

kreeg als 'commandant' dan een stuk of dertig kernwapens toebedeeld. Als een vijandelijke divisie was doorgebroken, zette je die wapens in. Dat probleem behandelden wij puur technisch. Natuurlijk was de uitwerking wel bekend en hield je bij de planning rekening met de vernietigingsstralen. Maar eigenlijk nam je dat gewoon op de koop toe."

D

e politieke discussie over de nucleaire bewapening, eind jaren zestig, veroorzaakte een omslag in zijn denken. Van der Graaf, oud-lid van D66, roemt in dit verband Hans van Mierlo als de discussieleider bij uitstek. De politieke discussie drong door in militaire kringen. De overtuiging won terrein dat kernwapens tactisch volstrekt onbruikbaar zijn. Wat, volgens hem, niet betekent dat deze wapens volledig zijn uit te bannen. "Zoals Van Mierlo al eens stelde: het is natuurlijk heel moeilijk om de geest weer terug in de fles te stoppen. De kennis blijft bestaan. Bovendien denk ik dat een beperkt aantal kernwapens strategisch van belang kan zijn. Wat ik echter wel afwijs, zijn die vijfduizend kernkoppen die de Amerikaanse president in Europa heeft klaar liggen voor gebruik. Als je al wilt dreigen, dan moet je systemen met een grotere reikwijdte gebruiken die niet tot gevolg hebben dat Europa in het geding is." Van der Graaf stak zijn kritiek niet onder stoelen of banken. Hij toonde zich een duidelijk tegenstander van

VU-MAGAZINE—NOVEMBER 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen