VU Magazine 1992 - pagina 216

van een ander hardnekkig gerucht, is cocaïne. Doordat Pemberton cocabladeren in zijn elixer verwerkte, bevatte cola rond 1900 nog uiterst kleine hoeveelheden cocaïne. Onder de consumenten stak de angst voor verslaving de kop op, het bedrijf verving de coca door cafeïne en in 1905 was de drank cocaïnevrij. Dat heeft het gerucht echter niet het zwijgen opgelegd. Oplosmiddel Velen blijven cola zien als een vergif. Cola als medicijn, als antiroest- en

als anticonceptiemiddel. Kortom: cola lost alles op. Het meest verspreide gerucht betreft de agressieve uitwerking van cola op allerhande materialen. Als de verhalen daarover waar zijn, is het een raadsel waarom gangsters die zich van een lijk v/illen ontdoen, nog ongebluste kalk zouden gebruiken. Zeer plastisch werd die werking uitgedrukt door een van de honderd studenten die de Amerikaanse folklorist L. Michael Bell op pad stuurde om 'Cokelore' te verzamelen: "Van veel cola drinken wordt je keel zo doorschijnend dat je de belletjes

door je slokdarm kunt zien zakken." In Nederland vernam ik de volgende geruchten. Als je een stukje vlees in een glas cola laat liggen, slaat het na een paar uur wit uit; biefstuk lost op in cola; roestige spijkers v/orden weer glimmend als je ze in de cola laat liggen.; werknemers van de scheepswerven Boele en Verolme gebruiken liever cola dan kruipolie om vastgeroeste schroeven los te maken'; munten en tanden zijn opgelost na een nachtje in cola; als je een stuiver een nachtlang op een stukje aluminiumfolie in een glas cola legt, is de stuiver de volgende ochtend verdwenen en zit er een gat in de folie; cola is zaaddodend: na het vrijen de vagina spoelen met cola werkt als een anticonceptiemiddel; cola met geraspte nootmuskaat is een geestverruimend middel; een glas cola met een aspirientje is een krachtig afrodisiacum. In de Verenigde Staten worden aan de combinatie cola met aspirine niet alleen lustverwekkende kwaliteiten toegeschreven: het zou ook een probaat anti-katermedicijn zijn. Of, vol-

Het Goliath-effect

A

an weinig produkten kleven zoveel geruchten als aan cola. Gelukkig voor het bedrijf zijn ze zelden kwaadaardig: de meeste consumenten lijken de corrosieve werking van cola op de koop toe te nemen. Niet ieder bedrijf is zo fortuinlijk. In 1 9 7 7 werd McDonald's in de Verenigde Staten geplaagd door het gerucht dat Ray Kroc, de president-directeur van het fast foodbedrijf, een derde deel van de winst aan de 'Satanskerk' zou schenken. Een grote groep merendeels streng christelijke Amerikanen wist zeker dat hij dat zelf verteld had in een talkshow. Dat kostte de snelvoerketen klanten, net als het gerucht dat McDonald's zijn Big Macs verrijkt met regenwormen (nee, met kangoeroevlees, zeiden anderen, of met spinneëieren). McDonald's heeft ook - zeggen ze - een bepaald koffielepeltje uit de roulatie genomen, omdat dat het ideale lepeltje bleek te zijn voor cocaïnesnuivers; en de man die de verpersoonlijking van het bedrijf speelde, de clown Ronald McDonald, is ontslagen omdat hij verslaafd was aan drugs, of omdat hij homosexueel was. In Nederland hoorde ik bovendien dat milkshakes van McDonald's niet met melk worden bereid.

maar met water, beendermeel, geur-, kleur- en smaakstoffen. Waarom trekt het ene bedrijf meer geruchten aan dan andere, concurrerende bedrijven? Volgens de Amerikaanse socioloog en folklorist Gary Alan Fine is dat de tol van de roem. Fine is de ontdekker van een verschijnsel dat hij het 'Goliath-effect' doopte: geruchten zoeken de bekendste bedrijven en produkten op. Flet percentage geruchten over het leidende bedrijf of produkt op een bepaalde markt, is groter dan het marktaandeel van dat bedrijf of produkt. Geruchten over grote bedrijven, aldus Fines hypothese, zullen bovendien wijder verspreid zijn dan die over kleinere. Daarom bestaan er meer geruchten over McDonald's dan over Burger King, meer geruchten over cola dan over andere frisdranken, en meer geruchten over Coca-Cola dan over concurrerende cola's. De reden daarvoor is dat mensen die een gerucht doorvertellen over een produkt, de naam invullen die hen het eerst voor de geest komt. Wie aan fast food denkt, denkt aan McDonald's, ook bij geruchten, dat is de schaduwzijde van het succes.

38 vu MAGAZINE MEI 1992

:ÈiiëYS^@

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen