VU Magazine 1992 - pagina 247

DE TREKVAART TUSSEN HAARLEM EN AMSTERDAM TIJDENS DE FEESTELIJKE OPENING VAN HET EERSTE IJZEREN SPOORWEGTRAJECT IN NEDERLAND.

materieel. Bij de aanleg zouden Nederlandse bouwers ervaring kunnen opdoen met moderne boortechnieken. Stapsgewijs zou vervolgens kunnen worden toegewerkt naar meer toekomstgerichte transportsystemen. In een tweede fase zou ergens een nauwere spoorpijp van 5,5 meter doorsnee moeten worden aangelegd voor een nieuw type voertuigen, wel geschikt voor transport van de bekende zee-containers en personenvervoer, maar ontworpen voor een nieuw railsysteem waarin wissels overbodig worden omdat de sturing elektronisch plaatsvindt. In een derde fase tenslotte zou deze pijp nagenoeg vacuüm moeten worden gepompt om de luchtweerstand te minimaliseren. Belangrijk is daarbij dat de doorsnee van de buis zo klein mogelijk wordt gehouden. Het vacuümpompen ervan is een kostbare, energievretende en tijdrovende zaak. Met kracht verzet prof Van der Hoorn zich tegen de gedachte dat hij futuristisch bezig zou zijn. Dat vindt hij een vies woord. Het staat volgens hem tegenover reahstisch. Zelfs het woord 'uitvinding' is hem te machtig. Wat hij ontwierp is naar eigen zeggen niet meer dan een combinatie van al bestaande en toegepaste technieken. 'Spectaculair' is het enige woord voor het project, waarmee hij desnoods kan leven.

Biesheuvel Futurist was in 1839 wèl de HoUandse trekschuitschipper Dirk Biesheuvel die - al een halve eeuw eerder dan Jules Verne - fantaseerde over een ondergronds buizentransportsysteem. Zover ik kon nagaan, is hij de eerste mens.

die ons door ondergrondse pijpen zag reizen. In tien m i nuten zou men zich daarin straks van Amsterdam naar Rotterdam kunnen verplaatsen, vertelde hij. Hij bedacht het voor de grap, maar met de vacuümtrein van prof. R u u d van der Hoorn bHjkt het zelfs nog iets sneller te kunnen. Optrekken en afremmen meegerekend, staat men met de H S T T zeven minuten na vertrek onder Amsterdam-Centraal alweer stil onder Rotterdam-CS. Nauwehjks tijd om een krantje te lezen of een kopje koffie te drinken. Aanleiding tot schipper Biesheuvels futurisme is het gesprek van de dag in de roef van zijn trekschuit: de aanleg langs de trekvaart tussen Haarlem en Amsterdam van de eerste ijzeren spoorweg in Nederland. M e n vaart vlak langs dit werk in uitvoering. Omdat het dagelijkse gezeur van de trekschuitpassagiers over de voorspelde ondergang van zijn broodwinning hem de keel begint uit te hangen, overtroeft schipper Biesheuvel hen met nieuws over een nog verbazingwekkender transportsysteem dat in aantocht zou zijn. Geboeid zit de 25-jarige student Nicolaas Beets naar Biesheuvel te luisteren. Enkele jaren later schrijft Beets daarover een opstel, 'De veerschipper', o p genomen in de Camera Obscura. "-Je zelt haast gedaan hebben, schippertje! zei een juffrouw in de roef, onder haar bril uitkijkende, tot onzen Rietheuvel' - H o e zoo, juffrouw? vroeg de kapitein. -Wel, met die Spoorwegen! -Spoorwegen! juffrouw da's geen duit waard. As 't anders niet was; die hebben haast gedaan. Maar dat nieuwe.

25 v u /WAGA2INE JUNI 1 9 9 2

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen