VU Magazine 1993 - pagina 99

H E T B o E K

Ongeluk Wat hebben Oliver Sacks, Rupert Sheldrake, Daniel C. Dennett, Stephen Toulmin, Freeman Dyson en Stephen Jay Gould gemeen? Niets dan alleen het feit dat ze zich in het dagelijks leven met 'wetenschap' onledig houden. Maar de moderne wetenschap is inmiddels zo'n onoverzichtelijke vergaarbak van sterk uiteenlopende specialismen, gekten en liefhebberijen geworden, dat dit enkele feit hoegenaamd geen garantie kan bieden voor enige homogeniteit binnen genoemd gezelschap. Sinds januari van dit jaar hebben deze zes echter nog iets gemeen: televisiemaker Wim Kayzer liet ze uitvoerig aan het woord in 'Een schitterend ongeluk'; een documentaire, door Kayzer zelf nadrukkelijk als "vertelling" aangeduid, waarin "een poging tot symbiose" wordt ondernomen. Een symbiose van wie of wat? Van De Wetenschap. Jawel! En een plaatsbepaling bovendien, van waar diezelfde Wetenschap ons, als mensheid staande op het snijvlak van twee millennia, gebracht heeft. Wie de hele serie, inclusief de avondvullende slotsessie waarin de zes wetenschappers bijeen waren, uitzat, heeft de moed waarmee de vijftien uur televisie doorstaan werd, niet beloond gekregen met een antwoord op déze vragen. Wel heeft de geduldige kijker aan den lijve kunnen ondervinden dat - ondanks de evolutie waarbij per (schitterend) ongeluk de zelfbewuste, naakte aap ontstond - het men-

selijk vermogen tot het begrijpend en synthetiserend verwerken van audio-visuele informatie nog altijd sterk tekort schiet. Prima idee dus, van Kayzer, de VPRO en uitgeverij

Op de plank Herman Pleij, Zachtjes rammelen aan de ketting; Herinneringen van een amateur-dekaan, Amsterdam University Press, f9,50. Kort maar hilarisch verslag van een studeerkamergeleerde die, in de val gelokt om twee jaar lang als dekaan van de letterenfaculteit van de Universiteit van Amsterdam op te treden, poogt mee te huppelen in de Sint Vitusdans der universitaire beroepsbestuurders. A. Bosch en L.H.M. Wessels, Veranderende grenzen; nationalisme in Europa (twee delen: 1815 - 1919 en 1919- 1989), SUN i.s.m. Open Universiteit Heerlen, f 49,50 per deel. In twee monumentale delen schetst een keur van vaderlandse historici het ontstaan, de ontwikkeling, en de consequenties (niet alleen negatieve, maar ook positieve, zoals bijvoorbeeld de veelkleurigheid van de Europese cultuur) van het nationalisme in Europa. De titel - 'Veranderende grenzen' - geeft al aan dat met de hier behandelde 175 jaren niet een in historisch opzicht afgesloten tijdperk aan de or-

Contact, om het geheel nog eens in boekvorm uitte brengen. Het besef dat nu en dan ook al tijdens het zien van de uitzendingen de kop opstak - namelijk dat Kayzer door Gould terecht een "onverbeterlijke romanticus" wordt genoemd, dat hij er naïeve, want al te romantische opvattingen over de alledaagse wetenschapsbeoefening op na houdt, en dat hij te pas en vooral te onpas zijn ijdelheid en obsessies (met name voor het monster in de mens tijdens de Tweede Wereldoorlog) etaleert - wordt zwart op wit bevestigd. Het neemt niet weg dat - wellicht juist door het grootscheepse van Kayzers onderneming - de documentaire ook in boekvorm toch wel zoveel lucide momenten blijkt te bevatten, dat ook in dit opzicht van een schitterend ongeluk kan worden gesproken, (GJP)

Wim Kayzer, 'Een schitterend ongelul<'. Contact, f 49,90.

de is, maar een huiveringwekkend actuele realiteit. H.J.P. Struijlaart, Prisma van de geografie. Het Spectrum, f 14,90. Weet u wat 'karst' is, waar u de 'hadale zone' kunt vinden en waarom u bij een plotseling optredende 'willy willy' beter de was kunt binnenhalen? Nee? Dan is het hoog tijd voor de aanschaf van dit Prisma-Opzoekboek, met ruim tweeduizend alfabetisch gerangschikte geografische begrippen! Leuk en leerzaam voor jong en oud, student en afgestudeerde, reislustige en thuisblijver. Meerten B. ter Borg, De dood als het einde; een cultuur-sociologisch essay. Ten Have, f 29,50. De Leid se universitaire docent in de sociologie van godsdienst en levensbeschouwing, formuleert in dit boek een heldere en boeiende visie op wat hij noemt 'de cultus van de dood' in de moderne Westerse samenleving. Ook hier heeft de dood, zij het in geseculariseerde, geprivatiseerde en geciviliseerde zin en nu vooral als het absolute einde van alles, zeker nog betekenis. v u MAGAZINE M A A R T 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen