VU Magazine 1994 - pagina 324

^^Ik vind het een verworvenheid van de geneeskunde dat aan een hulpvragende niet gevraagd wordt hoe hij aan zijn ziekte gekomen is. Dat vragen we hij aids ook niet. ^^

len of iemand terecht een ziekte heeft gekregen of niet. Zoiets kan een arts helemaal niet." I

De ethicus Hilhorst zegt onverbloemd dat ouders verplicht zijn gehandicapt leven te voorkomen en dat ze anders moreel aansprakelijk zijn voor groot lijden. " Z o ' n uitspraak komt voort uit de gedachte dat we verantwoordelijk zijn voor elk lijden en dat we het in principe zouden kunnen voorkomen. Maar dat is niet zo. Veel lijden overkomt je. En zelfs als je prenatale diagnostiek toegepast hebt, kunnen er mongoloïde kinderen geboren worden, omdat zulke testen niet waterdicht zijn. Het lijden zal altijd blijven." I

raakte. De vroedvrouv\7 begint in zo'n geval dan over de vraag of je geen prenatale diagnostiek wilt. Maar wij zijn toch niet van plan abortus te doen, dus dan is het zinloos om het te weten. We dachten: we zien wel, als het zover mocht komen. "De houding om dit niet willen weten te beschouwen als onverantwoordelijk gedrag, zie je ook elders. Er bestaat een grote hoeveelheid informatie over een gezonde levenswijze. Niettemin persisteren sommige mensen, ondanks alle informatie, in een ongezonde leefstijl. Je hoort nu steeds meer het verhaal dat die mensen dan maar de consequenties daarvan moeten dragen. Dat is te zien bij roken en alcoholgebruik. De mogelijkheid te voorkomen datje een gehandicapt kind krijgt, is in wezen niet anders dan de mogelijkheid te voorkomen dat je longkanker krijgt. Als ethici gaan beargumenteren, en dat doen ze steeds meer, dat mensen met een borrel op die achter het stuur gaan zitten en een ongeluk krijgen, het recht op een ziekenhuisbed verspelen, gaat het de verkeerde kant op. M e n sen worden aansprakelijk gesteld voor hun gedrag."

14 v u MAGAZINE SEPTEMBER 1994

Wk Waar komt die mentaliteit vandaan? "Ik weet niet waar die uit voortkomt. Vermoedelijk heeft het iets te maken met het idee datje keuzes, harde keuzes, moet maken in de gezondheidszorg. De eigen verantwoordelijkheid van mensen is daarbij kennelijk een aansprekend criterium. Artsen hebben mensen altijd wel aangesproken op hun verantwoordelijkheid in die zin, dat het goed is voor de eigen gezondheid te zorgen en dat wij artsen daarbij kunnen helpen. Maar dit heeft nooit betekend, dat wie niet goed voor zijn gezondheid zorgt, straf krijgt. Die betekenis, een juridische manier van denken, krijgt het nu wel en dat is nieuw. "Ik vind het een verworvenheid van de geneeskunde dat aan een hulpvragende niet gevraagd wordt hoe hij aan zijn ziekte gekomen is. Dat vragen we bij aids ook niet. Als iemand hulp nodig heeft, krijgt hij die. Deze vooruitgang ga je op het spel zetten door discussies over de eigen verantwoordelijkheid. Artsen komen daarmee in een rol waarin ze moeten gaan beoorde-

De gedachte dat bijna ieder lijden in wezen oplosbaar is, is die nieuw? "Je ziet het bij euthanasie. Men denkt het lijden te kunnen opheffen door degene die lijdt, te elimineren. Precies hetzelfde gebeurt bij de prenatale diagnostiek. Je kunt zeggen dat er andere mogelijkheden zijn om het lijden te verlichten, maar die worden niet geprefereerd. Je moet iemand uit zijn lijden verlossen door zijn leven te beëindigen. Dat is inderdaad een fundamenteel nieuwe gedachtengang. "Naar mijn idee is de essentie van lijden, datje het tot op zekere hoogte draagt en accepteert. Ik wil niet zeggen dat lijden altijd loutert, maar het heeft wel een zekere betekenis. Als je terugdenkt aan je eigen leven, kun je je niet voorstellen hoe dat leven geworden zou zijn zonder enige vorm van lijden. Je zou een afschuwelijk leven hebben. Ik zou nooit verliefd geworden zijn, als ik niet geaccepteerd had dat zoiets met geweldige pijn gepaard kan gaan. Je moet risico's durven nemen, als je die niet neemt kom je uit bij een heel egaal, genormaliseerd leven. "Bovendien bestaat er een oprekking van hetgeen als lijden benoemd wordt. Als je naar zestiende- of zeventiende-eeuwse afbeeldingen kijkt, zie je dat kiezen getrokken worden zonder enige verdoving. Die mensen lijken, je ziet het in ieder geval niet op de afbeelding, niet al te veel pijn te hebben. Later zie je dat iemand door vier of vijf mensen vastgehouden moeten worden bij het trekken van een tand. Het is niet ondenkbaar dat naarmate de geneeskunde er beter in geslaagd is door middel van anesthesie pijn te bestrijden, mensen meer pijn zijn gaan voelen. "De vooruitgang van de geneeskunde en de mogelijkheden om pijn en lijden te bestrijden, hebben ook weer nieuwe vormen van lijden opgeroepen. Het feit dat het nu mogelijk is iets te doen aan kinderloosheid bij vrouwen na de menopauze, heeft bij die groep van vrouwen een vorm van lijden gecreëerd. Ze lijden er nu onder nooit kinderen te hebben kunnen krijgen. De mogelijkheden van de geneeskunde hebben misschien meer problemen veroorzaakt dan opgelost. Je bent bezig met een eindeloos karwei. "De reden waarom de euthanasie-discussie ge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen