VU Magazine 1994 - pagina 359

mm I^B^^r ^K^w wÊW

an bovenaf ziet het atelier eruit als een operatiezaal of de praktijk van een tandarts. Een forse stellage bevindt zich pal voor het schilderij, er achter staat de restaurateur. Zij tuurt langdurig naar het schilderij en strijkt er vervolgens met een watje over. In de buitenlucht hebben zich enige toeschouwers verzameld, die door het glas naar beneden kijken. Zij kunnen zo de openbare restauratie in het Mauritshuis gadeslaan. De verbazing valt van de gezichten te lezen; verbaasd datje iemand intensief met een kunstwerk bezig ziet en tegelijkertijd nauwelijks enige voortgang ziet maken. Nooit bij stilgestaan dat restaureren zulk precisie'werk is. Een poosje later staan we zelf in het atelier en nemen plaats achter de

zijds is er het bewustzijn van de kunstmatigheid van de lucht; door de uitvergroting is namelijk ook het craquelé - de barstjes in de vernislaag - extra scherp zichtbaar geworden. We laten ons op de hurken zakken. Luuk Struick van der Loeff wijst op een klein raampje van ongeveer één vierkante centimeter. Ze telt het aantal verschillende kleuren, het zijn er een stuk of zes op dat minieme oppervlak. Een dergelijke schilderkunstige aandacht voor het detail en de manier waarop de verschillende toetsen zijn aangebracht, vindt ze, kun je alleen maar bev/onderen. Nabij het water staat een schaduwachtige menselijk figuur. We veronderstellen dat deze figuur in de loop van het restauratiewerk nog bijgekleurd gaat worden. Die veronder-

worden. We wilden het publiek voorlichten, licht restaurateur Jergen Wadum toe. Restauraties kosten veel tijd en geld en dat is niet voor niets. Een restauratie doe je niet zomaar even in een paar dagen of weken. Het publiek kan zich nu met eigen ogen daarvan overtuigen. Bovendien is het aantrekkelijk om een restauratie bij te wonen op verschillende momenten. Anders zie je het gerestaureerde schilderij pas na afronding weer in het museum hangen. N u kun je getuige zijn van de gehele transformatie; stap voor stap ziet de toeschouwer het schilderij opknappen. Alles wat toegevoegd werd door latere restaurateurs is nu weggehaald, vertelt Wadum. Hij is Deen, ooit begon hij als schilder, hij maakte

iWETENSCHAP

Een dergelijke schilderkunstige aandacht voor het detail kan Luuk Struick van der Loeff alleen maar bewonderen.

stellage waar Luuk Struick van der Loeff hezig is 'Gezicht op Delft' van Vermeer te restaureren. Door de kijker zien we een klein stukje lucht vele malen vergroot. Het is een fascinerend gezicht: de vergroting maakt de lucht hyperrealistisch, de wolken lijken bijna tastbaar. Ander-

stelling is fout. De schaduwfiguur zal juist geheel verwijderd worden. We stuiten hier op een van de belangrijkste aspecten van het moderne restaureren: het ongedaan maken van vroegere restauraties. Voorheen nam men het iets minder nauw met het restaureren en aarzelde men niet om klassieke schilderijen te 'verbeteren' en vrijelijk te interpreteren. Een vroegere restaurateur moet ontdekt hebben dat Vermeer op deze plek een aanzet tot een personage ontwikkeld had. Een aanzet die hij nooit voltooid had. Vermeer moet getwijfeld hebben: op die plek bij het water een mens schilderen? Nee, toch maar met doen, toch maar iets anders er overheen schilderen. Dat vindt Luuk Struick van de Loeff aantrekkelijk aan haar werk: je ziet tijdens het restaureren precies welke twijfels de schilder heeft gehad, voor welke keuzes hij stond en op welke beslissingen hij naderhand is teruggekomen.

Transformatie In mei van dit jaar nam de openbare restauratie van 'Gezicht op Delft' en 'Meisje met de Parel' een aanvang. Vanaf 4 oktober 1994 komen ze weer op hun oude plek in het Mauritshuis in Den Haag te hangen. Het is een unicum dat een restauratie door het publiek aanschouwd kan

bloemschilderingen in een porseleinfabriek. Na een studie kunstgeschiedenis is hij in het restauratievak terechtgekomen. Een restaurateur, legt hij uit, probeert tegenwoordig tot een objectieve benadering van het schilderij te komen. Het doel van de restauratie is niet om zo dicht mogelijk bij het oorspronkelijke schilderij van Vermeer te komen. In een eeuwenoud schilderij kunnen bepaalde kleuren nog helder zijn, maar anderen soms in het geheel niet meer. Dat geeft echter niet, de verkleuringen worden niet bijgewerkt. Het doel van hedendaagse restauratie is om een schilderij te presenteren zoals het door de eeuwen heen tot ons is gekomen. De tand des tijds heeft aan het kunstwerk geknaagd, maar daar hoefje niet moeilijk over te doen. Eeuwige jeugd bestaat niet, ook niet in de kunst. Restaurateurs zijn tegenwoordig uiterst terughoudend en voorzichtig. In principe juist omdat veel meer mogelijk is geworden. Met behulp van natuurwetenschappelijke methoden kan men vaststellen dat op bepaalde plaatsen pigmenten hebben gezeten die nu niet meer zichtbaar zijn. Maar om met die kennis bij de hand het schilderij opnieuw te gaan inkleuren, dat gaat te ver, vindt Wadum. Dat willen wij nooit doen, zegt hij nog eens met grote nadruk. Je weet namelijk nooit hoe sterk of v u MAGAZINE OKTOBER 1994

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen