VU Magazine 1996 - pagina 48

Vrouwelijke en mannelijke geslachtsorganen, zoals Vesalius die in de zestiende eeuw tekende. De gelijksoortigheid van man en vrouw stond voorop: de eierstokken zijn afgebeeld als vrouwelijke zaadhallen, en vagina en baarmoedermond als een naar binnengekeerde penis.

menstruerende vrouw geacht vruchtbaar en dus lustvol te zijn. Aan wie een zwangerschap wilde voorkomen, werd in die tijd dan ook gemeld dat de tijd tussen twee menstruaties de 'veiligste' periode was.

politieke werkelijkheid en de ontwikkeling van de nieuwe medische inzichten zich wederzijds tot elkaar verhouden. De ene ontwikkeling kan zonder de andere niet worden begrepen. Met de opkomst van de vrouwenbeweging was het verschil tussen mannen en vrouwen in politiek opzicht aktueel geworden. Maar niet alleen de feministen speelden in op dit nieuwe concept en maal<:ten de vrouwelijke sekse tot onderwerp van het debat. De medische wetenschap, die eeuwenlang op de gelijksoortigheid der seksen gebaseerd was geweest, had ook aandacht gekregen voor het verschil. De zojuist als nieuwe talc van wetenschap ontwikkelde gynaecologie nam haar uitgangspunt in het specifieke en eigene van het vrouwelijk lichaam. Met alle gevolgen vandien.

ZWAK

Tegen het eind van de vorige eeuw begon de betekenis die aan menstruatie werd toegekend, weer te verschuiven. Hierbij speelden de veranderende politieke omstandigheden een belangrijke rol. Het denkbeeld dat de menstruatiecyclus een delicate aangelegenheid was, kwam in zwang. Het proces, waarbij de vruchtbaarheid in het geding was, kon zomaar worden verstoord. Een vrouw diende zich dan ook zoveel mogelijk in acht te nemen, opdat de kwetsbare cyclus ongestoord zijn gang kon gang. Lidy Schoon laat zien hoe deze nieuwe visie op de menstruatiecyclus een rol ging spelen in de discussies over vrouwenarbeid. Op grond van hun zwalcke lichamelijke gesteldheid zou deelname van vrouwen aan het arbeidsproces ten zeerste moeten worden afgeraden, zo verkondigden de - veelal mannelijke - gynaecologen. Aan de veranderende waardering van zoiets als de menstruatie maalct Schoon duidelijk op welke manier de

WETENSCHAP,

CULTUUR

Naar aanleiding van: Lidy Schoon, 'De gynaecologie als belichaming van vrouwen - verloskunde en gynaecologie 1840-1920', Walburg Pers, Zutphen 1995. Catherine Gallagher, Thomas Laqueur (ed.) 'The making of the modern body. Sexuality and society in the nineteenth century', University of California Press, Berkeley 1987.

O) SAMENLEVING

46

-JANUARI/FEBRUARI

1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen