VU Magazine 1996 - pagina 118

'MUL TICUL TURALISME IS DE

TOEKOMST' HA

Voor de na-oorlogse generatie betekende de ontzuiling een bevrijding. Sindsdien vindt deze groep religie achtetliik, en (mo lim-) fundamentalisme een angstaanjagend spook. Ten

onrechte, meent antropoloog en godsdienstwetenschapper Peter van der Veer.

ten i verl erd god dien op zrin lui te waarde te chatten. Landen waann god dien teen belangriike rol peelt in het maar chappeliike leven worden in her beWe ten al vanzelf prekend chouwd al achterlijk. Dat 1 een oorzaak van het felt dat het We ten niet veel begriipt van wat er elder in de wereid - zeg maar: het 00 ten - gebeurt. Zo luidt de telling van prol.dr Peter van der Veer, hoogleraar god dien twevan het ten chappen en directeur Onderzoek centrum God dien t en Maat chappii aan de Univer iteit van Am terdam. Mo lim-fundamentali andeme, hindu-nanonali me, allerl re bewegingen waarin god dien t en pohtiek nauw met elkaar verbonden zijn, het We ten i er bang voor, maar begriipt er niet van. Van der Veer, geboren in 1953 en afkom ng uit een gereformeerd ne t, behoort tot de generatie die de ontkerkeliikmg in d jaren ze tig al een bevrijding heeft ervaren. Maar zijn vakgebled, de culturele antropologie, heeft hem de berrekkelijkheid van die ervaring leren inzien. HI) 1 daardoor niet opnieuw god dren ng geworden, wei heeft hij geleerd dar de beelden die in her We ten van het 00 ten be taan terk vertekend zijn, De regen telling tu en her ratronele en du moderne We ten enerzijd en het god dien tige, du irrauonele 00 ten klopt nier. Van der Veer beti telt deze beelden

Het

We t

1

'orientali me', en dat bedoelt hij afkeurend: het i beeldvorrmng over het

teed door deze orienta li tische beeldvorrrung gerechtvaardigd. En ook bijvoorbeeld in de Golfoorlog heeft dezelfde beeldvorming een rol gespeeld. Die oorlog wa een ongelooflijk fenomeen ik heb er niet over ge chreven, maar dat had ik eigcnliik wel moe ten doen. Honderdduizend Iraak e soldaten zijn er gedood, en de bevolking van Irak liidt nog steed onder de gevolgen. Het wa een grote lachrpart ii. Maar in het We ten be taat het beeld dat het een vol trekt cleane oorlog wa , een groot ucce. "De oorlog ont tond door een grensconflict. Maar die grenzen waren een volle dig koloniale con tructie, Daarbij komt dat addam Hussein in het zadel werd gehouden door dc Verenigde Staten. Het We ten wa namelijk bang voor 'het fundamentali ti che gevaar' in Iran. Daarom werd Irak enorm bewapend; Hu em wa immer een seculiere de poot, en men achttc hem daarom mmder gevaarlijk dan de religieuze leider van Iran. Het gevolg van die We ter e teun i dat Irak niet meer zag hoc vcr het kon gaan, Hus ein dacht dat hij ook in de oorlog tegen Koeweit ge teund zou worden. We hebben het 'dictatoriale, fa ci tischc' regime van Hu ein een kopie kleiner gemaakt en het 'verlichtc/ regime van Koeweit geteund. Maar in feite ging het natuurlijk om olie, op olie i on modeme leven geba eerd en daaraan hebben we duizenden leven opgeofferd - dat i de

al

00 ten die meer over het We ten zelf dan over het 00 ten. Hij onthult chreef er een bundel e ay over, 'Modern orientah me'. De ondertitel ervan luidt 'E ay over de we terse bechaving drang' en die duidt erop dat Van der Veer nog een tw ede telling wit v rdedigen: zoal de orientali tiche beeldvorming vroeger diende ter rechtvaardiging van het koloniali me, zo legitimeert ze ook nu nog ontwikkeling hulp en mi l itai re interventie ; want nog teed zret men hct in het We ten al zijn taak het 00 ten de modeme we reid in te lood en. SLACHTPARTIf Van der Veer: "In de koloniale periode leefde terk de gedachte dat de re t van de wereld achterlijk wa en dat daar i t aan gedaan moe t worden. Dat i de legi tirnatre van het kolornali me: er

moe t gemoderni eerd worden, d men en moe ten ontwikkeld worden. Daarbij wa vooral hun god dien t m her gedmg, ze mochten nog wei god dien ng zijn, maar hun god dien tige ideeen mochten geen politieke betek ni hebben. "Dit oort ideeen leeft nu nog net zo al in de negentiende eeuw. Er i cen groot ver chil: de politieke con tellati We zun geen koloniaal njk me r. Maar ontwikkeling hulp wordt nog .

WETEN\CHAP.

CIJLTrJUR

eV S4ME 48

L£\'INC,

-

MAART

1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen