VU Magazine 1998 - pagina 48

winding, die aanzet tot dansen of, iets bescheidener, tot het ritmisch Icnippen van de vingers. Het is typisch hchamelijlce muziek. "I feel good" schreeuwt James Brown het uit wanneer hij zichzelf opgezweept weet door de eigen muziek. En wanneer het muzikale orgasme heeft plaatsgevonden, vloeit het lustgevoel onmiddellijk weer weg uit het lichaam. De lusten zijn hevig en kortstondig. Popmuziek valt moeilijk los te maken van plaats en tijd. Veel meer dan klassieke muziek is popmuziek verbonden met persoonlijke lotgevallen; herinneringen aan een prille verliefdheid, nüge schoolfeesten, of eenzaamheid op studentenkamertjes, borrelen bij het beluisteren van 'A whiter shade of pale' of 'I still haven't found what I'm looking for' onweerstaanbaar op. Popmuziek kan de soundtrack van een mensenleven vormen. Hele tijdperken uit de recente geschiedenis laten zich zelfs beschrijven aan de hand van de muziek die toen in de mode was. Vietnam, was dat niet die video-clip van Jimi Hendiixl Klassieke muziek is meer een in zichzelf besloten wereld, en heeft een zuiver esthetische waarde heeft. Met recht tijdloze muziek. Popmuziek leeft niet voor de eeuwigheid maar bestaat in het moment. Wanneer het moment voorbij is, is het ook echt over en uit. Hooguit resteert het verlangen ernaar. Popsongs vormen dan ook al evenzeer de onmisbare stimulantia voor het oproepen van nostalgisch gevoel. Wat vluchtig en tijdsgebonden is, kan moeilijk voor het predicaat 'klassiek' in aannrerking komen. Veel liefhebbers van popmuziek hebben daar altijd mee in de maag gezeten. Het is onverdraaglijk dat muziek die zulke onmiskenbare kwaliteiten bezit, toch altijd en stapje lager in die hiërarchie lijkt te moeten staan. Hoe goed Bob Madey ook is, hij zal nooit de status van een Beethoven kunnen krijgen. Vooral in de jaren zeventig is dat gebrek aan erkenning als een nijpend probleem ervaren. Het probleem meende men toen te kunnen oplossen door toenadering te zoeken tot meer gevestigde stromingen als klassiek en jazz. Popmuziek werd ineens ingewikkeld gemaakt, muzikanten meenden de virtuoze beheersing van hun instrument uitentreure te moeten demon-

48

wcs

JANUARI/FEBRUARI

1998

streren. Het drie-minutenliedje maakte plaats voor muziek die langer dan een plaatkant doordreutelde. Het was de tijd van groepen als Ekseption, van Emerson, Lake and Palmer, van de symfonische rock en de jazzrock. Er werd muziek gemaakt die een gooi deed naar de eeuwigheid, maar die nu allang weer, en volkomen terecht, in vergetelheid is geraakt. Een mens kan gelijktijdig van popmuziek en van klassieke muziek houden, maar de combinatie van beide leverde, in ieder geval in de jaren zeventig, een monstrum op. De briljante eenvoud van de popmuziek werd de nek omgedraaid, en de poging om de gelaagdheid van veel klassieke muziek te evenaren, ontaardde in hol machtsvertoon. Zulke mengvormen verenigden het slechtste van beide werelden. Popprofessor Niet iedereen hunkerde naar die erkenning. In de wereld van de popmuziek bestaat, naast de oplossing van het aanvlijen tegen hooggewaardeerde muziekgenres, een tweede oplossing voor het gebrek aan status: rot op met je erkenning! Popmuziek heeft een reputatie hoog te houden als een vorm van rebellie. En het ergste wat een rebel kan overkomen is schouderklopjes krijgen van het establishment. De echo van die vrees viel te beluisteren in de soms wantrouwige en hatelijke reacties toen bekend werd dat de Universiteit van Amsterdam een collegeserie over Madonna verzorgde, bij de aankondiging dat aan dezelfde universiteit een leerstoel voor een 'popprofessor' zal worden ingesteld, en bij de oprichting midden '97 van 'Payola', een 'literair' tijdschrift over popmuziek. Onze muziek mag je vooral niet al te serieus nemen, mag je zeker niet op een volwassen wijze benaderen, leken de hartstochtelijke popliefhebbers om het hardst te willen beweren. Een pose van rebellie en marginaliteit valt echter moeilijk vol te houden. Er deed zich namelijk een eigenaardig, bijna tegennatuurlijk verschijnsel voor in de popmuziek: men werd ouder. En daarmee vervloog het aura van de jeugdige opstandigheid dat altijd aan de popmuziek gekleefd heeft. In de popmuziek bestaat van oudsher

een fixatie op leeftijd, een afkeer van volwassenheid. Jongeren staan ver af van de wereld van de 'ouwe lullen', en dat willen ze graag zo houden. Iets van dit aura van popmuziek als typische jongerenrebellie is nog altijd merkbaar wanneer veelbelovende talenten als Dylan en de Rolling Stones betiteld worden als 'dinosaurussen': hoe kan het dat zij nog altijd optreden en platen maken? Hoe ongerijmd is dat eigenlijk? Ouder worden en popmuziek maken is voor velen nog altijd een curieuze combinatie, onmogelijk eigenlijk. Bij bluesmuzikanten bijvoorbeeld is dat altijd anders geweest, eerder omgekeerd zelfs: een hoogbejaarde zanger moet wel een meester van de blues zijn. Het bezongen verdriet kan dan pas echt doorleefd zijn; de leeftijd is een garantie voor authenticiteit. Puberteit De tijd valt zelfs in de popmuziek moeilijk tegen te houden. Juist het verstrijken ervan heeft deze muzieksoort veranderd. Voor die erkenning heeft de popmuziek zelf niet veel hoeven doen. De helden van weleer kwamen op leeftijd, maar werden niet noodzakelijk beter of slechter dan in hun jonge jaren; hooguit iets bedaagder, want wie over de vijftig is gaat niet meer twee uur achter elkaar op een podium de strammer wordende ledematen tuchtigen, zelfs niet als je Mick fagger heet. Nee, een en dezelfde vorm van popmuziek die ooit werd gezien als wegwerpmuziek bleek bij nader inzien toch een blijvende waarde te kunnen hebben. De klanken bleven dezelfde, de waardering niet, die veranderde de muziek met terugwerkende kracht. Popmuziek heeft door het verstrijken van de tijd een geschiedenis gekregen. Die geschiedenis is er natuurlijk altijd al geweest, maar het besef ervan was niet steeds even groot. Verwonderlijk is dat niet, jonge muzieksoorten zijn druk bezig de wereld te verkennen, en blikken weinig terug op zichzelf. Maar in de jaren negentig waren de jaren van de puberteit, zelfs voor de popmuziek, ruimschoots voorbij. Wie het ontstaan van de pop situeert rond de uitbarstingen van Elvis Presley, komt tot een ouderdom van meer van veertig jaar. Dat begint ergens op te lijken, op volwassenheid bijvoorbeeld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen