Dr. Kuyper in de Caricatuur - pagina 10

stonden

wat

genieten, en genoot zelf vaak

te

Vriend

zag.

ik

jaren

voor

voor

me

En nu

gehad.

mij zijn

zal,

meer nog van wat

ik

onder hen verhandelen hoorde, dan van

ook

Uilenspiegel, dien ik nooit aangeplakt zag, had ik dan

geen twintig

begrijpt ge toch dat het een interessant stukje ironische biografie

den keurigen vorm dien men van

in

in

U

verwachten mag, heel dien voorraad

kunnen doorbladeren. Ge zult dit misschien ijdelheid noemen. Nu, een tikje daarvan pleegt zelfs den ouden man bij te blijven, en heusch, ik sta daarin niet alleen. Er is bij zulke caricaturen ook een subjectief-psychologische gewaarwording in het spel, waarover ik meê kan spreken. Allicht is het zelfs voor onze caricaturisten niet onaardig, dat een man op wien ze zoo bij voorkeur hun pijlen richtten, hun zelf eens zeggen komt, hoe 't hem onder Ik zeg dit natuurlijk niet van wat eerst het genieten van hun geestigheid veelal te moede was. door uw bundel tot mijn kennis zal komen. Een caricatuur is het kind van den dag. Aardigheden van twintig jaar geleden maken den indruk van wespen die hun angel kwijt zijn. Mijn subjectieve gewaarwording is daarom uitsluitend ontleend aan wat ik dadelijk, bij het uitkomen der spotprenten, ervan zag. En dan begin ik met er op te wijzen hoe ik allengs den indruk ontving, dat ik zelf mêe hielp, om er de caricatuur bij ons bovenop te brengen. Uilenspiegel had de geestigheid, mij bij mijn zeventig-jarig feest op zijn eerste bladzijde, in een met kransen omlauwerd beeld, een hulde te brengen, die mij als standmodel eerde. Vergelijk ik nu wat de caricatuur ten onzent was vóór 70 en wat ze na 70 geworden is, dan is er merkbare eens

aan

rustig

vooruitgang

mijn

theetafel

te

in geestige conceptie, in

eigenaardig Nederlandsche opvatting, en in fijnheid van teekening.

En nu weet ik wel, dat deze vooruitgang Hahn's en de Raaymaker's niet waren goede

houden, mijn

betalen, offer

over

toch

ze "dan

ik

voor^ de^_kunst

gekomen

opgetreden, maar

dit

aan stof heb geholpen, en

hoog genoeg

stond

om

ai

zoo de Braakensiek's, de moeten de heeren me toch ten moest jk dan telkens het gelag

zijn,

voor haar bloei

dit

niet al te grooTe

hebben.

te

Onze

dat liefde

er niet zou

-"

stond

caricatuur

Na

hoog.

niet

de'

Hollandia regenerata, die

in

1796

te

Londen

nog altoos in zoo lage sferen zweven, dat uitkwam, en op onzen jammer gemunt Eduard Fuchs, op blz. 382 van zijn: Die Karikaiure der EuropdïschenVölker, onze Nederhüdsche aan de kaak stelde. caricaturen nog als „Philisterhafte Krdmerei" achter de „bliiz-blanke Scheiben" Maar sinds kwam er zulk een merkbare keer ten goede, dat ge thans slag op slag onze caricaturen Het is zoo, de moreele caricatuur hebben in tal van Europeesche illustratiën vindt overgenomen. we nog niet. Wat Hogarth en Cruikshank op het laatst der 18e eeuw voor Engeland gaven, missen we nog geheel. Het blad dat zich als Humoristisch bij ons aandient, spot zonder een hooger doel te beoogen, en ieder voelt dat een zoo ziellooze humor geheel buiten staat is om, gelijk dit Humor zonder aan Hogarth en Cruikshank gelukte, veel ingeslopen zedenbederf te stuiten. was, bleef ze

.

hooger ernst die er achter

was

het

eenige

den edelen humoristischen naam onzent kracht in zocht. En dan

schuilt, is

waar men

ten

leveren, hoe Uilenspiegel te laag stond,

schoot zijn

dit

spotblad

kort,

te

dit

blad nooit.

in

daarom moest

schier

bracht caricatuur van te

behalen.

In

de

waard. Politieke caricatuur

zal

uw

bundel opnieuw bewijs

Vooral

te tellen.

in

leekening

het wel met lange bijschriften uitleggen, wat uit

er wel geestige zetten in voor,

maar

het hooger kunstpeil

Het doelde vooral op het herbergpubliek en onderging er de beademing

van. Veel hooger stond de Spectator, wat de idee betreft,

en

.

niet

hoogere kunstsfeer meê

daarom moest

Soms kwamen

beelden niet sprak.

bereikte

en

om

.

elke

beter

spotprent

gehalte, en

Notenkraker

is

in

Uw

dit

geleerd

maar de Spectator had geen teekenaar, orgaan

mislukken.

Eerst' de

Kroniek

eigen Groene Weekblad wist eindelijk den kunstprijs

de toeleg

om

opzettelijk valsche

munt

Maar

tot

clichés te ijken, al

genomen, mocht dan toch de laatste dertig jaren in Hinken vooruitgang geroemd worden. Ook Nederland doet op caricatuurgebied thans met eere meê. En ik stel het op prijs, iets althans van dien vooruitgang ook op mijn credit te mogen boeken. te

doorzichtig,

en

hierdoor verliest

de

teekening aan kunstwaardij.

alles bijeen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen